ÇANAKKALE (A.A) - Fikriye Susam Uyar - Uzaya açılan pencere
olarak nitelendirilen Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Astrofizik
Araştırma Merkezi (ÇAAM) ve Ulupınar Gözlemevinde, yıllardır evrenin
derinlikleri inceleniyor. Bu yıl yapılacak çalışmalarla İtalya, Macaristan,
Polonya, Kanada ve Bulgaristan gözlemevleriyle işbirliği geliştirilecek.
Çanakkale merkezine 10 kilometre uzaklıktaki Ulupınar köyündeki gözlemevinde
bulunan 5 teleskop bilimsel araştırmalar, 10 kadar küçük teleskop ise
bilim-toplum etkinlikleri için kullanılıyor. Halen 30 kişinin çalıştığı
gözlemevinde, evrenin derinlikleri inceleniyor, bilimsel çalışmalar
gerçekleştiriliyor. Bu kapsamda 55 tez çalışması tamamlandı, 28i ise devam
ediyor. Yılda ortalama 50 yayın yapılan merkezde, 10 yılda 500 yayın
gerçekleştirildi.
Ulupınar Gözlemevi Müdürü Prof. Dr. Osman Demircan, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, gözlemevinin, Türkiyenin uzaya açılan pencerelerinden birisi
olduğunu söyledi. Gözlemevine, 2009 yılında 122 santimetre çaplı Türkiyenin en
büyük teleskobunun kurulduğunu anımsatan Demircan, 10 yıllık dönemde gözlemevi,
doktoralı eleman sayısı, yetiştirdiği yüksek lisans ve doktora öğrencisi sayısı,
indeksli dergilerdeki yayın sayısı, düzenlediği bilimsel toplantılar, kullandığı
altyapı ve teleskoplar açısından Türkiyenin, en son kurulan en genç
gözlemevlerinden birisi olmasına karşın, en iyi, en güçlü üniversite gözlemevi
konumuna ulaşmıştır dedi.
Gözlemevinin bilimsel geleceği için güncel gözlemsel astronomi alanlarında
projeler yürüterek, tez çalışmalarına veri üretmek, eleman yetiştirerek ve
bilim-toplum etkinlikleri yapma hedefleri olduğunu dile getiren Demircan, bu
kapsamda ÇOMÜG Bilim-Toplum Merkezi oluşturulmasını planladıklarını bildirdi.
Merkezin projesinin çizilerek rektörlüğe sunulduğunu belirten Demircan, küp
biçimli olacak binanın içinde tavandan sarkan yarım küre biçimli planetaryum
kubbesi (gezegen evi), bir köşesinden terasa çıkılan merdiven ile terasta bir
kubbe içinde 40 santimetre çaplı İST40 teleskobunun olacağını söyledi.
-Planlanan çeşitli çalışmalar-
Binanın iç duvarlarının sergi alanı, orta kısımının konferans salonu ve
planetaryum olarak kullanılacağını ifade eden Demircan, gözlemevinde yapmayı
planladıkları çalışmaları şöyle anlattı:
2013 yılında alınması planlanan tayfçeker, T122 teleskobuna monte edilerek
tayfsal gözlemlerde kullanılmaya başlanacak. Farklı türlerden etkileşen çift
yıldızların dikine hız eğrilerini oluşturmak için veri toplanmaya başlanacak.
Yurt dışı bilimsel işbirliği çalışmalarının geliştirilmesi için yeni çabalar
uygulamaya konacak. Güney yarım küre gözlemlerine Yeni Zelanda ve Güney Afrika
gözlemevleriyle işbirliği kapsamında devam edilecek, ayrıca İtalya, Macaristan,
Polonya, Kanada, Bulgaristan gözlemevleriyle işbirliği çalışmaları
geliştirilecek. İstanbul Üniversitesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü ile
bilimsel işbirliği geliştirilerek devam ettirilecek. Uzun soluklu üç yeni güncel
ve gözlemsel astronomi araştırma projesi uygulamaya konacak. Bu projeler
yürütülmekte olan diğer bilimsel araştırma projeleriyle beraber gelecekte yoğun
gözlemsel çalışmalar ve çok sayıda tez çalışmasını içerecek.
Yayıncı: Doğan Sarıtaş