KÜTAHYA (A.A) - Selma Kocabaş - Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Gazinin babaannesi, öğütleriyle asırlardır devlet yöneticilerine yol gösteren ve Devlet Ana diye bilinen Hayme Ana, Osmanlının beylikten devlete geçişinin gerçekleştiği Kütahyanın Domaniç ilçesinde bu yıl 731incisi düzenlenen törende bugün anılacak.
     AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Oğuzların Bozok kolunun Kayı Boyuna mensup bir Türkmen kızı olan Hayme Ana, 1200lü yıllarda Gündüz Alp ile evlenerek sadece bir ailenin değil, 6 asır hüküm sürecek bir devletin temellerini attı.
     Hayme Ana, eşi Gündüz Alpin göç sırasında Fırat Nehrini geçerken boğularak ölmesi üzerine 1250li yıllarda aşiret reisliğini ele alıp, dağılma noktasına gelen Kayı Boyunu toparladı. Kayı Boyunu Aşağı Sakarya Vadisine, Ankaranın batısındaki Karacadağ bölgesine yerleştirdi.
     Daha sonra, Kayı Boyunu Domaniçe bağlı Çarşamba köyüne getiren Hayme Ana, oğlu Ertuğrul Gazi ile torunu Osman Gaziyi yetiştirerek Osmanlı Devletinin kuruluşuna vesile oldu ve bundan dolayı Devlet Ana diye anıldı.
     Delikanlılık çağına gelen Ertuğrul Gazi, 13üncü yüzyılın ortalarından annesinden aşiret reisliğini devraldı ve bundan sonra aşiret daha da güçlendi. Selçuklular ile öncü kuvvet olarak savaşlara katıldılar.
     Anadolu Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubadın İznik İmparatorluğu üzerine 1270te yaptığı sefere katılan Ertuğrul Gaziye, Söğüt ve Domaniç bölgesi yurtluk olarak verildi. Bundan sonra aşiret, Domaniçi yazlık, Söğütü kışlık olarak kullandı.
     Hayme Ananın, 1280li yıllarda kışlağa dönüş sırasında vefat ettiğine, Ertuğrul Gazinin ise annesini Çarşamba köyünde her yıl çadır kurduğu bir tepenin üzerinde defnettirdiğine inanılıyor. Osmanlı padişahı 2. Abdülhamid tarafından Hayme Ananın kabri çevresine türbe yaptırıldı.
     Bu yıl 731incisi organize edilen Hayme Anayı Anma ve Göç Şöleni kapsamında bugün Hayme Ananın Çarşamba köyündeki türbesi ziyaret edilecek. Daha sonra, tören alanında Yörük ve Türkmenlerin tören geçişiyle Domaniç ve Söğüt arasında Osmanlının kuruluşunda yapılan göç canlandırılacak.
    
     -Hayme Ana Türbesini yaklaşık 150 yıldır koruyorlar-
    
     Hayme Ana Türbesi, yaklaşık 150 yıldır Çarşamba köyünde yaşayan Sönmez ailesi tarafından korunuyor.
     Ailenin son temsilcisi Mesut Sönmez (45), AA muhabirine, aile olarak türbenin bakımını sahiplendiklerini söyledi.
     Türbe ve içindeki müzenin bakımıyla uğraşan Sönmez, bu görevin 2. Abdülhamid tarafından türbe inşa ettirilmesinden önce büyük ninelerinden birine verildiğini bildirdi.
     Sönmez, Hayme Ananın, Çarşamba köyünün gururu olduğunu dile getirerek, şöyle konuştu:
     Bir ninemiz varmış. Burada türbe yapılmadan önce bilinen Hayme Ananın kabrini temizler, bakarmış. Türbe yapıldıktan sonra da bakımı ona verilmiş. Bu görevi o zamanın yetkilileri nineme vermiş. Ninemiz olduğu için anahtar nineden, oğuldan, torundan bizlere kadar geldi. Annem 75 yaşında. Daha önce burasıyla o ilgileniyordu. O güçsüz kaldığı için türbenin bakımıyla ben, eşim ve çocuklarım uğraşıyoruz.
     Hayme Ana, sadece bir devletin kuruluşunda Türk kadınının rolünü temsil etmekle kalmamış, aynı zamanda oğlu Ertuğrul Gaziye verdiği öğütlerle bir kültür mirasının taşıyıcılığını yapmış. Bu mirası taşımak ve ve nesilden nesile aktarmaktan gurur duyuyoruz. Ben burada gönüllü görevliyim. Herhangi bir ücret almıyorum.
    
     -Hayme Ananın oğluna öğütleri-
    
     Hayme Ana, Kayı Boyu ile hayatını sürdürürken evlat ve torunlarının fazilet ve dirayet sahibi olması için onları Devlet Ana anlayışıyla yetiştirdi.
     Ertuğrul Gazi, annesi Hayme Anadan bir beyliği değil, aynı zamanda asırlara hükmedecek devlet anlayışını teslim aldı.
     Hayme Ananın şu öğütleri, asırlardır unutulmuyor:
     Oğul... Anayurttan ayrılalı yıllar geçti. Deli rüzgarlar önünde oradan oraya savrulduk. Beylik otağını kurduğumuz şu yaylalar, artık son durağımız, son konağımız olsun. Oğuzun yurtlarına diktiğimiz ağaçların kökleri kara yerin derinliklerine, dalları gökyüzünün yüceliklerine uzansın. Ak-boz atlara binip yağı üstüne yel gibi vardıkta Kadir Tanrı gözü pek yiğitlerimizi korusun. Göğsü kaba yerli kara dağlar gibi duran erlerimiz ile kır çiçekleri gibi saf ve temiz, ak yüzlü, ala gözlü kızlarımız kutlu Kayı Boyumuza gürbüz evlatlar versinler. Altın başlı otağlarımız Çarşamba yaylasını bürüsün. Kayının ve diğer bütün boyların oğullarını Ertuğrulumla bir tutarım. Onların hepsini soyumuz için Hakkın kutsal birer emaneti bilirim.
     Oğul... Boyundan, soyundan olsun olmasın insanlara adil davran. Adaletten ayrılma ki, insanların birlik ve dirlik kazansın. Yurdunda, obanda herkes gezsin. Ululuk isteyen töreden ayrılmasın. Bu dünya bir oturma yeri değildir. Yapacağın iyi ve doğru işlerle insanların hizmetinde bulunursan güzel övünçler senin olur. Yüreğinden inancı, ağzından duayı, davranışından erdemi hiç eksik etme. Bir de sabırlı ol oğul, ekşi koruk sabırla tatlı üzüm olur.
     Oğul... Beylik dermekle, ağalık vermek iledir. Sofranı ve keseni yoksullara açık tut.
    
     Yayıncı: Mürsel Çetin