BAYBURT (A.A) - Akil İnsanlar Heyeti Karadeniz Bölgesi Başkanı
ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Yusuf Şevki
Hakyemez, "Kabul edelim, etmeyelim AK Partinin önerisi başkanlık sitemidir. Eğer
uzlaşmayla bir anayasa yazılacaksa bunu müzakere etmek zorundayız" dedi.
Hakyemez, AK Parti Ar-Ge Başkanlığınca Bayburt Halk Eğitim Merkezi
salonunda düzenlenen "Başkanlık Sistemi Konferansları" toplantısında yaptığı
konuşmada, başkanlık sistemine bazı kesimlerin karşı çıktığını belirtti.
Türkiyede başkanlık sistemi değerlendirilirken dikkat edilmesi gereken
noktaların olduğunu ifade eden Hakyemez, "Bunu değerlendirirken kavramsal gitmek
lazım. Çünkü bu, basit bir hükümet sistemi meselesidir. Bir ülkenin siyasi
sistemiyle alakalı problem değildir. İster parlamenter rejim olun, ister
başkanlık rejimi olsun, bu ikisi de demokratik siyasi sitemin içerisindedir" diye
konuştu.
Demokratik siyasi sistemin içinde dünyada iki büyük hükumet sistemi olduğunu
dile getiren Hakyemez, "Birincisi parlamenter rejim, ikincisi başkanlık rejimi.
Bu ikisi de kendi içinde tutarlıdır, demokrasiyle de hukuk devletiyle de
uyumludur. Bir de bunun karışımı olan yarı başkanlık sistemi vardır" dedi.
Hakyemez, 1982 Anayasasının bazı sıkıntılı noktaları olduğunu kaydederek,
şunları söyledi:
"1982deki hükumet sisteminin temel sıkıntılı noktalarından, hatta önemli
noktalarından bir tanesi şu; yürütme diye bir devlet organı var. Devlet
dediğimiz, teşkilatlanmış bir siyasi yapıdır. İnsanların yönetimi işiyle
ilgilenir ve devletin içerisinde üç önemli organ bulunur. Kural koyan organ olan
yasama organı, yani bizde Türkiye Büyük Millet Meclisi. Kuralları uygulayan
yürütme organı, yani bizde Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu. Diğeri de kurallara
göre uyuşmazlıkları çözmeye çalışan yargı organı. Demokratik siyasi sistemlerde
yargı her zaman bağımsız ve tarafsızdır, yasama, yürütmeden ayrıdır. İster
başkanlık sistemi olsun, ister parlamenter rejim olsun yargı her zaman bu
ikisinden ayrıdır. O zaman hükumet sistemi demokratik ülkelerde daha ziyade
yasama ve yürütme ile alakalıdır."
Yasama ve yürütmenin oluşumu, görevleri, yetkileri ve birbirleriyle olan
ilişkilerinin başkanlık rejimi ve parlamenter rejimde farklı şekilde tecelli
ettiğini belirten Hakyemez, "İşte bizde şimdiye kadar parlamenter rejim belli
şekillerde uygulanmaya çalışılıyordu. Adalet ve Kalkınma Partisi, parlamenter
rejimi doğru görmediği için başkanlık sistemini öneriyor. Türkiyede uygulanan
şeklinde sıkıntılar olduğunu sezdiği için siyasal bir tercih ama başka partiler
de parlamenter rejimi önerdi. Bu da siyasi bir tercih, ikisine de saygı duyulması
gerekir" diye konuştu.
Hakyemez, başkanlık sistemini Adalet ve Kalkınma Partisinin önerdiğini
anımsatarak, sözlerini şöyle tamamladı:
"Bunu başka bir parti de önerebilirdi. Fakat öyle bir noktaya geldik ki bu
fevkalade tehlikeli, öcü gibi gösterilmeye çalışılıyor. Bu doğru bir şey değil.
Anayasa Uzlaşma Komisyonunda hükumet sistemi konusu gündeme geldiğinde
başkanlık sistemini müzakere etmeyiz diyen partiler bile var. Hani anayasa
uzlaşmayla yazılacaktı- Hani anayasada her parti kendi görüşünü özgürce
önerebilecekti- Kabul edelim, etmeyelim, AK Partinin önerisi başkanlık
sitemidir. Eğer uzlaşmayla bir anayasa yazılacaksa bunu müzakere etmek
zorundayız. Bu, Recep Tayyip Erdoğan tarafından önerildiği için karşı çıkılıyor
ama zannetmeyin ki bu sorun bugüne özgü bir sorundur. Bunun geçmişte de aynısı
yaşandı. Özal, başkanlık sistemini önerdiği zaman aynı şekilde, bu sistem
tartışılmadan yargısız infaza tabi tutuldu. Onun için bu sistemin öncelikle halk
tarafından bilinmesi lazım."
Muhabir: Abdulkadir Nişancı / Asena Akçay
Yayıncı: Murat Kaban