Sınava giren 1 milyon öğrenciden yarısı tercihte bulunurken, 1. tercihindeki hayaline sadece 33 bin öğrenci kavuştu. Boş kontenjanların okul türlerine göre dağılımına bakıldığında 70 bin 617 öğrenci, nakil dönemlerinde ya imam hatip lisesine ya da meslek lisesine gitmek zorunda olacak.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla değiştirilen lise giriş sisteminin ilk yerleştirme sonuçları dün açıklandı. Erdoğan’ın Eylül 2017’de “TEOG olayını yanlış buluyorum; kaldırılmalı” talimatı ve Milli Eğitim eski Bakanı İsmet Yılmaz’ın taksi durağından sistemin kaldırıldığını açıklaması başlayan süreç, aylar sonra binlerce öğrenci için hüsrana dönüştü. MEB’in tercih sınırını 5 ile sınırlaması ve aynı okul türünden sadece 3 tercih hakkı tanıması, on binlerce öğrencinin yerleşememesine ve evlerinden uzak okullara zorlanmasına neden oldu. MEB, kimse istemediği okula yerleşmeyecek açıklaması yapsa da 91 bin öğrencinin yerleşemediği sonuçlara göre, sadece 21 bin kişilik Anadolu lisesi kontenjan kalması, öğrencilerin imam hatip veya meslek liselerine mecbur kalmasını sağladı. 

İlk yıl olduğu için MEB’in “eleme sınavı” açıklamasına karşın öğrencilerin tamamına yakınının girdiği ilk merkezi sınavın yerleştirme sonuçları umutların nasıl tüketildiğini gösterdi. ‘Nitelikli’ lise olarak belirlenen bin 556 lise ve 127 bin 480 kişilik kontenjan için yarışan 1 milyona yakın öğrenciden yalnızca yüzde 45’i tercih yapması dikkat çekti.

MEB istatistiklerine göre, nitelikli okullara 127 bin 283 öğrenci yerleşti ve bu okullarda sadece 197 kontenjan boş kaldı. Anadolu, fen ve sosyal bilimler liselerinde nakil dönemi için hiç boş kontenjan kalmazken Anadolu imam hatip liselerinde 65, Anadolu teknik liselerinde ise 132 kontenjan boş kaldı. Tercih döneminde danışmanlık için MEB binlerce öğretmeni seferber etse de öğrencilerden sadece 33 bini ilk tercihine yerleşebildi.

Hükümetin her yıl yüz milyonlarca lira ayırdığı ve tabanın kalesi olarak görülen imam hatip liseleri ise yerel yerleştirmede tercih edilmedi. 

Bakanlık verilerine göre, yerel yerleştirmede, 434 bin Anadolu Lisesi kontenjanından 413 bini dolarken, nakil dönemi için sadece 21 bin 70 kişilik yer kaldı. 224 bin kişilik imam hatip kontenjanında ise 107 bin kişilik kontenjan bu okulların eve yakın olsa da tercih edilmediğini gösterdi. 481 bin 482 kişilik meslek lisesi kontenjanının da 214 bini boş kaldı. 3 bin 509 aday, pansiyonlu okul tercihinde bulunurken bu öğrencilerin de yalnızca 477’si pansiyonlu okullara yerleştirildi.

MEB’in 5 tercih sınırlaması içerisinde aynı okul türünden sadece 3 tercih yapabilme politikası, yoğun tepki ve eleştirilere karşı on binlerce öğrenci için zorunlu imam hatip tercihine dönüştürüldü. 91 bin 687 öğrenci tercih yapmalarına karşın herhangi bir okula yerleşemedi. Nakil döneminde Anadolu liselerinde sadece 20 bin kontenjan boş kaldığı için yaklaşık 70 bin 617 öğrenci ya imam hatip lisesine ya da meslek lisesine gitmek zorunda olacak.  1 milyon 229 bin 591 öğrenci 8. sınıftan mezun olurken bu öğrencilerin yüzde 20’ye yakını herhangi bir okul tercih etmeyerek sistem dışında kaldı. 211 bin 700 öğrenci tercihte bulunmadı.

CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun eğitim danışmanı Ali Taştan,  yerleştirme sonuçlarını şöyle değerlendirdi:  “LGS yerleştirme sonuçları, AKP’nin eğitimi dinselleştirme projesinin çöktüğünü gösteriyor. İmam hatip ve meslek liselerinin neredeyse yarısının boş kalması bunu destekliyor. Yaklaşık üç öğrenciden biri herhangi bir liseye yerleşemedi.  233 bin öğrenci ya özel okula, ya imam hatipe ya da meslek lisesine gitmek zorunda kalacak.  Açık liselere giden öğrenci sayısında patlama olabilir.”

Eğitim Sen Genel Başkanı Feray Aytekin Aydoğan, ‘‘Bu sene çocuklara hayatları boyunca yaşayabilecekleri en büyük mağduriyet yaşatılmıştır. Yaşatılan bu mağduriyetlerin giderilmesi MEB’in sorumluluğudur’’ dedi. 

 Aydoğan, şu değerlendirmeyi yaptı:

-Nakillerde tercih sayısı ve ‘adres’ sınırı kaldırılmalıdır.Her öğrencinin istediği okulda ve istediği adreste eğitim görme hakkı vardır.

-MEB’in açıkladığı veriler üzerinden öğrencilerin tamamına yakınının birinci tercihinin fen ve anadolu liseleri olduğu somut bir veridir. MEB nakillerden önce mutlaka fen ve anadolu liselerinin kontenjanlarını arttırmalıdır.

-Merkezi sınav ile tercih yapan öğrencilerin %75’i tercihlerine yerleşememiş. 300 bin çocuğun yaşadığı bu mağduriyet nasıl giderilecek?

-En kritik nokta ise yerleşme sonuçlarına bakıldığında öğrencilerin açıkta kalmaktan kaynaklı zorunlu ‘tercihte’ bulunduklarını göstermektedir. Tercih sayısı sınırı,’adres’ sınırı gibi dayatmalar öğrencileri istemedikleri okulları yazmaya zorunlu bırakmıştır.’’

Eğitim İş Sendika’nca yapılan açıklamada,  ‘‘91 bin öğrencinin açıkta kaldığı belirtilse de açıkta kalmamak için 4. ve 5. tercihini yapanlarla beraber gerçekte 183 bin öğrenci açıkta kalmıştır’’ dendi. 

Açıklama şöyle:

‘‘Rakamlar, Anadolu liselerinin sayısının arttırılması gerektiğini ortaya koymaktadır. Geçmiş yıllarda talep olmamasına rağmen sadece siyasi iktidara yaranmak adına gereksiz yere açılan imam hatip okullarının bir an önce Anadolu liselerine dönüştürülmesi gerekmektedir.’’

Eğitim İş Genel Sekreteri Ebru Sungar da,  ‘‘Hani isteyen herkes, mahallesinde ki okula gidecekti? Merkezi ve yerel yerleştirmede de istediği okul türünde 3 okul sınırlandırmanız, İHL dayatmasından başka bir şey olmadığının kanıtıydı, hayal kırıklığı çocuklarımıza kaldı. İkamet adresine göre tercih sunup, okul adresine göre yerleştirme tuzağına düşürdüğünüz de bu ülkenin evlatlarıdır. Hukuki ve örgütlü mücadeleden vazgeçmeyeceğim’’ diye konuştu.

Liselere yerleştirme sonuçlarına birçok öğrenci ve veli sosyal medyadan  tepki gösterdi. Sonuçlardan büyük hayal kırıklığı yaşayan öğrenci ve velilerin tepkilerinden bazıları şöyle:

-Okul ortalaması 95 olan bir öğrenci nasıl hiçbir liseye yerleşemez?! Bu çocukların psikolojisiyle daha ne kadar oynanacak ?

-Oğlum 97,5 ortalamayla herhangi bir okula yerleşemedi. Milli Eğitim yerel yerleştirmenin nasıl gerçekleştiğini umarım açıklar.

-Ne yazık ki ortalaması 90 olan ve emek veren onca çocuk yerleştirilememiş ve açıktan lise okumak zorunda bırakılacak.

-Birinci sınıftan itibaren deli gibi çalışıp ortalaması 98 olan kardeşim, en yakın okula bile yerleşemedi. Dersleri berbat olan kuzenim Anadolu lisesine yerleşti.

-Sanki sonuçlar kura ile rastgele yapılmış! 90 ve üzeri ortalamalarla açıkta kalan binlerce çocuk! Onca çocuğun umudunu, hayallerini, inancını, gözyaşları ile yok ettiniz. Hani gençler bizim geleceğimizdi?  

-14 yaşındaki bir çocuğun böylesine acı travma yaşaması, emeğinin hiçe sayılması, geleceğinin parlak monitördeki bir sonuçla karartılması... Halâ  devam mı anne - babalar?

-LGS 2018’de güzel bir okula yerleşemedik... Annem çok üzgün.

-Herkes mağdur. Öyle iki dakikada karar verip sistem değiştirmenin sonuçları!

- En azından bir yere yerleştim diye sevinecek gücüm kalmadı. Görür görmez ağlamaya başladım. Sağ olun hayatımı kararttığınız için. Diyecek bir şeyim yok. Sadece yastığa başınızı koyarken vicdan azabı çekin.

Cumhuriyet