Koronavirüs salgını dünya ekonomisini tarihte eşi benzeri görülmemiş bir girdaba sürükledi. 

Milli gelirinin yüzde 60’ı kadar döviz borcu olan, işsizliği yüzde14’e tırmanan ve bütçe açığı aylık 41 milyar lirayı bulan Türkiye gibi ekonomiler için krizin sebep olduğu tahribatın daha fazla olacağı sır değil. 

Kriz yüzünden işlerin durdu, milyonlarca kişi ücretsiz izne gönderildi. Ancak hükûmetin verdiği destekler devede kulak mesabesinde kaldı. 

AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın IMF şartlarında kredi anlaşmasına imza atması kendi saltanatından vazgeçmesi anlamına gelecektir ki şimdilik böyle bir ihtimal yok. 

Geriye tek şık kalıyor o da karşılıksız para basmak…

TCMB kayıtlarını tetkik ettim. En son 3 Nisan’da para arzı (emisyon hacmi) hakkında beyanda bulunulmuş. Her hafta ilan edilen işlemlerin 10 Nisan itibarıyla kaç milyar TL’ye ulaştığı açıklanmadı. 

3 Nisan’da "M1 para arzı" dediğimiz piyasadaki banknot ve madeni para tutarı 188,5 milyar Türk Lirası’na ulaştı. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre yıllık enflasyon yüzde 11 civarında seyrettiğine göre tedavüle sürülen para miktarı bir yıl içinde yüzde 40 niye artar? 

Hele hele 2020 yılının ilk 3 aylık döneminde yüzde 20’ye yakın artışı ne ile izah edeceğiz? 22 milyar lira para basmış TCMB. Son hafta verisi de mahfuz!

Merkez Bankası’nın 31 milyar TL tutarında 2019 yılı temettüsünü (kâr payı) harcayan hükûmet dolaylı para basmaya erken başlamıştı. 

Geçen sene de 47 milyar TL ihtiyat akçesi (kefen parası) ve 38 milyar TL temettü harcanmıştı. Bunlar tükenince doğrudan Banknot Matbaası ile Darphane’ye talimat verildiğini teyit ediyor TCMB bilançosu. 

2020 yılının ilk 3 ayında altın rezervi artarken, brüt döviz rezervi adeta çakıldı. 80 milyar dolardan 58 milyar dolara geriledi döviz rezervi.

Rezervlerdeki düşüş ile emisyondaki artış da gösteriyor ki hükûmet harıl harıl karşılıksız para basıyor. Basılan para Hazine’ye aktarılıyor. Hazine gereken ödemeleri yapıyor. 

Para piyasada kalmasın, enflasyon uçuşa geçmesin diye TCMB bastığı paranın bir kısmını döviz satarak geri topluyor. 

Döviz satış ihalesi tertip edilmediğine göre dövizler de Türkiye Varlık Fonu (TVF) çatısı altındaki kamu bankaları marifetiyle satılıyor. 

Güya bu formülle emisyon fazla şişmemiş görünüyor ve faiz artırmak mecburiyetinde kalınmıyor. 

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) gece yarısı kararı ile yüzde 1’e indirildi. Bir başka ifadeyle BDDK, 2018 yılı ağustos ayında doların 7,20 TL’ye sıçradığı günlerde olduğu gibi yabancıları rehin aldı. 

TL bulamasınlar, dolar alamasınlar! 

Bu faullü kararların bedelinin derinleşen kriz ve sermaye çıkışı şeklinde bir netice verdiğini görmek istemiyorlar. 

Para basma faaliyeti Korona salgını gibi istisnai bir krizde kimsenin itirazı olmaz. 

Daha önce piyasaya açıklama yaptıysanız ve paraları kuruşu kuruşuna ne şekilde kullandığınız beyan ediyorsanız herkes neyin ne olduğunu anlayabilir. 

Para basma işleminin başlangıç ve bitiş tarihleri baştan ilan edilir ki herkes hesabını buna göre yapar. 

Hazine, Merkez Bankası’na tahvil vererek belirli süreli avans alarak kendisini de bağlar. Kriz bittiğinde bir program dahilinde aldığı paraları Merkez Bankası’na iade eder. 

30 büyükşehir ve Zonguldak’ta iki günlük sokağa çıkma yasağını iki saat kala ilan eden hükûmetten “Banknot Matbaası’nın 24 saat çalıştığına dair” şeffaf bilgi beklemek Türkiye için artık hayli lüks kaçıyor.

Kimseye bilgi verme lüzumu hissetmeden bal gibi para basıyorlar. Bu pervasızlığın faturası da 82 milyona çıkarılacak.