“Güven İnşası 4” yazısında Fethullah Gülen Hocaefendi’nin Hizmet kredisini şahsi menfaatleri uğruna kullananlara uyulamayacağı, ittiba edilemeyeceği ve bunlara uyanların ancak ahmaklar olacağı manalarını ayetlerden çıkardığını ifade etmiştik. Dolayısıyla buradan, Hizmet insanlarının Hizmet içerisinde bu su-i istimalleri yapanlara itibar etmemeleri ve onlara karşı isyan ahlakına uygun ortak net bir duruş ortaya koyarak bunları engellemeleri gerektiği sonucuna ulaşabiliriz.

Hizmet insanları bu hassasiyet ve şuuru umumi olarak sergileyebildikleri takdirde, içlerinde zulmeden idareciler barınamayacak ve hiç kimse Hizmet kredisini kendi menfaatleri adına kullanamayacaktır. Problemlerin en sağlıklı, yani Hizmet’e zarar vermeden yapıcı çözümleri, Hizmet bireylerinin Kur’an’i ve Nebevi üsluptan taviz vermeden hakkı dilendirip yanlışlara dur demeleri ile mümkün olacaktır.

Günümüzde yaşadığımız olaylar denetim mekanizmasının tam ve etkin olarak işletilmesi gerektiğini bir kere daha ortaya koymaktadırlar. Eğer denetim sistemleri etkin olarak işletilebilseydi, problemler çok daha erken tespit edilip çözüme kavuşturulabilirdi. 

Bağımsız/tarafsız ve aynı zamanda süreklilik arz eden bir denetim olmadığında, hadiselerin gerçek mahiyetinin anlaşılabilmesi çok fazla zaman gerektirmektedir. Hadiselere müdahale edip çözmesi gerekenler maalesef öncelikle istihdam ettiklerinin beyanlarına itibar etmektedirler. Dolayısıyla onların yol açtığı zararları, Hizmet prensiplerine aykırı davranışlarını ve bunların oluşturduğu mağduriyetleri anlamalarının önünde hüsn-ü zan duvarları perde olmaktadırlar. 

Halbuki Hizmet insanlarının hepsine aynı bakış açısı ile yaklaşmak, yöneticilere duyulan güvenin bir benzerini ve hatta daha fazlasını yönetilenlere karşı göstermek gerekmektedir. Çünkü, yöneticilerin sergiledikleri yönetimlerini ve uygulamalarını savunmak, amirlerini memnun etmek, makamlarını koruma arzusu gibi birtakım zaafları söz konusu olabilirken, yönetilenler için bu tarz menfaat problemleri daha azdır ve buna binaen de daha samimi ve ihlaslı olabilmeleri mümkündür.

Hadiseler patlak verdikten sonra tayin edilecek heyetler ve komisyonların neticeye ulaşabilmeleri de kolay olmayacak ve maalesef yeniden zaman kayıpları yaşanacaktır.  Bu durumda da mağduriyete sebep olanlar ve mağdurlar bu heyetlere kendilerine ifade etmeye çalışacaklar, herkes sahip olduğu imkanları ile bunun mücadelesine gireceklerdir. Maalesef çoğu zaman zulümlere sebebiyet verenler, sahip oldukları konum ve kredileri sebebiyle daha etkili, ikna edici olabilmekte ve onlara tarafgir olanların da desteğiyle kendilerini haklı gösterebilmektedirler.

Denetim mekanizmasının sağlayacağı doğru bilgiler olmadığında, problemli bir konumdaki şahsın alınıp onun yerine yeni birisinin atanması da çok sağlıklı olmamaktadır. Yeni atanan şahsın meselelere intikal edip detaylara vakıf olması çok fazla zaman gerektirmektedir. Kaldı ki bu şahsın birbiriyle problemli tarafların oluşturduğu bir ortamda buna muvaffak olabilmesi oldukça zordur. 

Doğal olarak yeni atanan kişi vazifeden alınan önceki idarecinin oluşturduğu kadrolarla çalışmaya başlayacaktır. Dolayısıyla bunların etkisine daha fazla maruz kalacaktır. Eski kadro da yapılan yanlışlara ortak olmuş veya aynı kafa yapısını taşıyan insanlardan oluşuyorsa, yeni gelen şahsın, bunlara rağmen devreye girmesini ve bunları karşısına almasını gerektirir ki bu herkesin yapabileceği bir iş değildir. Bu da eskiden beri devam edegelen yanlışların veya yönetim körlüklerinin en azından bir süre daha devam edeceği anlamına gelmektedir. 

İşin daha da kötü tarafı ise bütün problemlerin çözüme kavuşturulması gibi büyük bir meselenin yeni tayin olan tek bir şahsın kabiliyet ve becerisine emanet edilmesidir. Hele bir de bu yeni vazifenin iş yükü fazla ise, bu insanın mevcut iş yükü içerisinde etkin olabilmesi hayli zor olacak ve haliyle bu da meselelerin çözümünü iyice geciktirecektir. Bazen de yeni gelen ile eski idareci arasında geçmişten gelen veya her ikisi idareci olmasından kaynaklanan bir yakınlık olması söz konusu olabilir. Ayrıca, yeni gelen idarecinin sahip olduğu donanım yetersizliği ve yönetici körlükleri bu işi iyice zorlaştıracaktır. 

Kişilerin kabiliyet ve becerileri, mevcut iş yükü ve ön kabuller gibi kısıtlamalardan dolayı meydana gelen çözümsüzlükler veya gecikmeler, umduklarını bulamayan ve problemlerine çözüm beklentisi içerisinde olan insanlarda hayal kırıklıkları oluşturmakta ve maalesef yaşanan mağduriyetler devam etmektedir.  

Böylesi durumlarda başvurulacak her türlü çözüm arayışı neticesi itibarıyla önemli zararlara yol açabilecektir. Eğer kangren olmuş uzuvları keserseniz onları kaybedebilirsiniz, yok eğer buna cesaret edemezseniz veya bunun önünde önemli engeller bulunuyorsa bu seferde kangren vücudu sarabilecek, belki de telafisi mümkün olmayan zararlar ortaya çıkabilecektir. 

İnsan tabiatının gereği olarak icrada bulunanlar denetimden ve deneticilerin varlığından rahatsız olmaktadırlar. Dünyevi şirketler bünyelerindeki var olan problemler ve durum tespiti yapılıp gerekli önlemleri almadıkları zaman uğrayacakları zararları ve kaybedecekleri menfaatlerini bildikleri için etkin bir denetimin varlığına ihtiyaç duymakta, konforlarının bozulmasına ve yüksek maliyetlere rağmen buna evet demektedirler.