Strazburg, Almanya sınırında harika bir şehir. Fransa'nın bir kuzeydoğu kenti. Alsas bölgesi ve Bas-Rhin bölgesinin başkenti. Fransa'nın nüfus bakımından yedinci en kalabalık şehri. Kuzey-doğu bölgesinin ekonomik merkezlerinden biri olan şehir aynı zamanda Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu'nu barındırır.  Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)’de yine Strazburg merkezinde yer alır. 

Strazburg çok özellikli bir şehir; 1988’de UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilen Büyük ada ve La Petite France (Küçük Fransa), Ortaçağ askeri mimarinin klasik örneklerinden Vauban Barajı ve Ponts Couverts köprüsü, Reform hareketlerinde merkezlik yapmış, Mozart tarafından kullanılan ‘orgu’ ile meşhur St. Thomas Kilisesi, Reform hareketlerinin Fransa’daki sembol ismi Jean Calvin’in Strasbourg hayatı, Fransa ulusal marşını Rouget de Lisle’in hayat hikayesi.

1952 Nobel Barış Ödülü sahibi doktor, filozof, müzisyen, teolog Alsace’lı Albert Schweitzer’ın heykeli ve adanmış hayatı, 1570 yılından beri kurulan ‘Noel pazarı’ ve geçen yıl 2,8 milyon turistin ziyaret ettiği ‘Noel ağacının’ kurulduğu Kleber Meydanı. Osmanlı toprağı Mısır’ın işgal eden General Kleberin enteresan hayat hikayesi.

İletişim tarihinin en önemli gelişmelerinden matbaayı icat eden Johannes Gutenberg’in heykeli ve hayatından enteresan tespitler, Alman edebiyatının temsilcisi Goethe’nin Strazburg hayatı ve kaldığı ev. Bir özgürlük savaşçısı Şovalye Liebenzeller hayatı ve özgür Strasbourgun babası olmasının ilham verici hikayesi.

Victor Hugo’nun ‘dev ve narin mucize’ diye tasvir ettiği ‘Notre Dame Katedrali. Heykel ile duvarlara, vitray ile camlara işlenmiş İncil mesajların deşifresi. Strasbourg’un en eski Alsace evleri Kammerzell evi ve Pharmacie de Cerf 1870 Alman- Fransız savaşında patlamayan bombaların binalarda oluşturduğu trajik görüntüler ve hikayesi. 

Napolyon Bonapart’ın kaldığı ‘Rohan Sarayı’ ve Napolyon’u muma çeviren eşinin baş döndüren hayat hikayesi. Nehir gezisi. Şehre, tarihi mekanlara farklı ve keyifli bakış, Avrupa parlamentosu binası ve Avrupa insan hakları binaları (AHİM) manzaraları.

Kutsal Roma imparatoru Sigismunt’un Strasbourg ziyareti ve ayakkabıcı ile yaşanan olaydan günümüze gelen ilginç eser. Mustafa Kemal'in 1. Dünya Savaşı’nda ziyaret ettiği (Alsace Cephesi) ve kaldığı mekanlar. İstanbul Kadıköy meydanındaki kızgın boğa heykelinin hikayesi, ve daha bir çok tarihi yerleri, parke taşlarla döşeli sokakları ve şirin kafeleri ile huzurlu bir şehir…

Strazburg’da 21 Haziran 2023 gününde binlerce Hizmet mensuplarının katılımı ile tam bir adalet çağrısı buluşması gerçekleşti. AIHM önündeki Adalet Yürüyüşü’ne aktivistler, mağdurlar, parlamenterler ve sanatçılar katıldılar. Peaceful Actions Platformu bünyesinde iyi çalışılmış bir organizeye şahit oldum.

Geciken adalet, adalet değildir en vurucu slogandı. Hidayet Karaca için yıllar sonra haksız tutuklu olduğuna dair bir açıklama yapıldı. AİHM önünde adalet çağrısı yapan mektup AİHM Başkanı özel kalemine takdim edildi. Mektupta, Türkiye’deki rejimin hak ihlallerine devam ettiği ve AİHM'in olanlara sessiz kaldığı vurgulandı. Bu yılki buluşmada; KHK mağdurlarını temsilen tekerlekli mini hapishane oluşturulmuştu. Yargının siyasetin köpeği olduğunu gösteren iki figüran vardı. Haklarını ararken evraklar arasında, bürokrasinin, hukukun acımasızlığı içinde yiten canlar ve üç maymunu oynayan figürler buluşmada yer aldı. Ayrıca yine Meriç'ten geçmek zorunda kalan mültecilerin yaşadıkları zorluklar tiyatral bir şekilde sergilendi.

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Üyesi Andreas Hınko, Norveçli eski bakan Odd Andrea With, 6 yıl hapis yattıktan sonra tahliye edilen Harbiyeli Taha Furkan Çetinkaya’nın annesi Melek Çetinkaya, avukat Elif Büyüköztürk, KHK’lı öğretmen Halit Tonbul, Ege Denizi’nde Gülsüm ve Mustafa adlı iki evladını yitiren KHK’lı öğretmen Gonca Kara, KHK’lı akademisyen Salih Hosoğlu, işkence mağduru Zabit Kişi’nin eşi Nesrin Kişi ve Norveçli Teolog Dag Aakre ve ünlü aktivist, NBA oyuncusu Enes Kanter konuşmacılar arasındaydı.

İngiltere İşçi Partisi eski lideri ve milletvekili Jeremy Corbyn, Strazburg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin önündeki eylem sırasında mahkemeye Türkiye’deki insan hakları ihlallerine karşı hızlı harekete geçme çağrısında bulundu. Adalet için ayağa kalkan protestocularla bir araya gelen İngiliz politikacı, Türk hükümetinin “devlet memurlarını, öğretmenleri, polis memurlarını, gazetecileri ve avukatları yasadışı bir şekilde işten çıkardığını veya tutukladığını” hatırlattı. Jeremy Corbyn, Ankara’nın çocuklu anneleri siyasi gerekçelerle hapsetmesine atıfta bulunarak, “Hiçbir çocuk bir Avrupa Konseyi ülkesinin hiçbir yerinde cezaevinde tutulamaz” dedi.

Daha önce hapisteki bebeklerle ilgili rap şarkısı yapan GriFon, Adalet Buluşması için de “Hakkımı Alıcam” adlı bir şarkı besteledi. “Yıldıramaz bizi engeller/ Yapıyoruz bunun için eylemler / dik duruşlu bir nesil var artık / hakkımı alacam istersem” gibi dizelerle özellikle KHK’larla mağdur edilen ailelerin gençlerine seslendi.

Peaceful Action Platform’un çatısı altındaki, Solidarity With OTHERS, HRD, ASSEDEL ve Human Rights Solidarity gibi 28 derneğin katkılarıyla düzenlendi. Sanatçı Süvari Öztürk konseriyle adalet çağrısı yaptı. Umut ve cesaret mesajı veren şarkılarını dinlerken Ahmet Kaya'yı dinliyor gibi oldum.

Adalet, insan hakları ve Fransa deyince zihnimde bir metafor oluştu, Notre Dame'nın kamburu ve yaşadıklarını çağrıştırdı: 15. Yüzyıl Paris'inde yaşayan bir kukla ustası, Notre Dame kilisesinin çan çalıcısı, kambur ama altın kalpli ve mutsuz Quasimodo'nun hikayesini anlatıyor. Paris'in adaletinden sorumlu katedral onu kiliseye alarak hem dış dünyaya kapatmıştır hem de hizmetçi gibi kullanıyordur.

19. yy başlarında Paris şehir planlamacıları Notre Dame Katedrali'nin bakımsızlığından ötürü katedrali yıktırmak istemişlerdir. Ünlü Fransız yazar Victor Hugo, halkın ilgisini Notre Dame Katedrali'ne çekmek ve yıktırılması istenen katedralin yenilenmesini sağlamak için Notre Dame'ın Kamburu adlı romanını yazmıştır.

Yani altın kalpli ve namuslu insanları hep susturmayı hedefleyen ve kaba kuvvet kullanarak onları susturduğunu sananlar hep yanılırlar. Adalet kilisenin ve siyasetin köpeği olduğunda merhamet ortadan kalkar. Bugün sana sadakat gösterenler, büyü bozulduğunda en önde kendi sahibini ısırır ve saldırırlar. Entelektüel cesaret bu anlamda çok önemlidir. Israrla kral çıplak demek ve vaat edilen yalancı cennetlere eyvallah etmemek otokratların, diktatörlerin korkulu rüyasıdır. Tarihin beyaz sayfaları hep onurlu insanların sırtında yükselmiştir. Realiteden kopmadan, umudumuzu asla yitirmeden vereceğimiz hukuk mücadelesi inanın bizi yarınlara taşıyacak yegâne yollardan birisidir. Goethe'nin dediği gibi “İnandığı şeyi yapan insanların enerjisi asla tükenmez.”