Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak 2020-2021-2022 dönemini ihtiva eden 3 yıllık Yeni Ekonomi Programı’nı (YEP) bugün açıkladı. 

Baştan söyleyeyim Albayrak’ın açıkladığı hedeflerin gerçekleşme ihtimali Mars’a ayak basmak kadar uzak. 

Zira program sanki ekonomik başka bir memleketteymiş gibi hazırlanmış. Bu da öncekiler gibi “Türkiye’nin gerçeklerinden uzak afaki bir temenniler manzumesi” olarak kayıtlara geçti.

Albayrak, Ali Babacan’ın “Orta Vadeli Program (OVP)” tanımını beğenmemiş olacak ki 10 Temmuz 2018’de koltuğa geçtiğinde sokak ve mahalle isimlerini değiştiren belediye başkanları gibi literatüre girmiş bir programın isminin üzerini çiziverdi. 

OVP gitti, YEP geldi. Albayrak isim değişikliği ile değişimin başlayacağına o kadar inanmış ki bugün açıklanan programa slogan olarak “Değişim başlıyor” cümlesini seçmiş. 

Albayrak’ın açıkladığı YEP’te neler var? Masa başında cilalanmış enlasyon, işsizlik, büyüme ve cari açık rakamları var. 

YEP’te neler yok? Elle tutulur tek bir madde yok. Krizle boğuşan esnaf, çiftçi ve işadamlarının yarasına merhem olacak tek bir başlık yok. 

400 milyar lirayı bulan batık kredilerin altından nasıl kalkılacağından da bahsetmedi Albayrak. Bankaları bile çatırdayan bir ekonomide ucu açık tahminler günün sonunda karın doyurmaz.

 

Dolar şokunun artçıları devam ederken bu hedefin tutmayacağı ilk günden belliydi. 

Milli gelir (gayri safi yurtiçi hasıla/GSYH) ilk altı ay itibarıyla yüzde 2,6 daraldı. 

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) kendi içinde çelişkili rakamları (sabit sermaye teşekkülü yüzde 22 daralırken ekonomi yüzde 1,5 daraldı!) bile daralmanın vahim boyutlarda olduğunu ortaya koyuyor. 

Albayrak bugün YEP toplantısında 2019’un yüzde 0,5 büyüme ile kapatılacağını iddia etti. 

Gerçi TÜİK’in başına sağ kolu Yinal Yağan’ı geçirdiği için bu hedef tutabilir. Nitekim Albayrak açıklıyor, TÜİK tasdikliyor artık. 

Velev ki 2’nci altı ayda büyüme kâğıt üzerinde yüzde 7’yi bulsun ve Türkiye seneyi yüzde 0,5 büyüme ile geride bıraksın bunun reel karşılığı olacak mı? 

Encümen kararı ile büyüdük demekle milli gelir artmıyor ki! Artık 2014 yılından bile daha fakir bir Türkiye var. Fert başına gelir 11 bin dolar seviyesinden 9 bin doların altına geriled. 

Bir an için kabul edelim: Enflasyon tek haneye insin. 

Bu hile sadece doğalgaza ilk 9 ayda yapılan 32 zammı ortadan kaldıracak mı? Üstelik dünyada doğalgaz fiyatları yarı yarıya düşerken Türkiye’de zam gelmişti. 

Benzine, elektriğe, çaya, şekere, sigaraya ve daha bilumum kalemlerde gelen zamlar iptal mi edilecek? Devlet vatandaşa para iadesi mi yapacak? 

Geniş tabanlı işsiz sayısı son bir yılda 1,5 milyon kişi artmışken, seri iflaslar devam ediyorken “yüzde 0,5 değil, yüzde 5 büyüdük” deseniz ne hükmü var? 

Kriz en ağır şekilde devam ettiği halde 2020 yılı için yüzde 5 büyüme hedefi belirlenmiş. 

Dünyanın küçülmeye başladığı, Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) kriz gelmesin diye faiz artışından vazgeçip faizleri yüzde 1,75-yüzde 2,00 aralığına indirdiği bir dönemde Türkiye yüzde 5 büyüyecekmiş! 

Milli gelire oranla yüzde 2,7 lik bir cari açıkla, yüzde 3,5 büyüme hedefi vardı geçen seneki YEP’te. 

Cari açık düşerken büyüme katlanacak? Nasıl olacak bu? 

100 birimlik ihracat için 70-80 birim ithalat yapmak mecburiyetinde olan ve katma değeri düşük bir sanayi profiline sahip Türkiye bu arada petrol ve doğalgaz bulduysa niye olmasın! 

Yüzde 5 gibi bir büyümeyi finanse edecek kaynak ne kamuda ne de özel sektörde kaldı. Dışarıdan eskisi gibi doğrudan yatırıma gelen sermaye de yok. 

Sıcak para bile son bir yılda 1,5 milyar dolarını topladı gitti. Türkiye’nin dış borç stoğu 457 milyar dolar!Kredi notumuz Angola ve Burkina Faso ile aynı olduğu için borç bulmanın maliyeti de arttı. 

Bu şartlarda "Dolarizasyona karşı tedbir seti oluşturacağız." diyen Albayrak talimatla faizleri indirdiklerini unuttu galiba! 

6 Temmuz’da gece yarısında Merkez Bankası Başkanı niye değiştirildi? O günden beri faiz yüzde 24’ten yüzde 16,50’ye inmedi mi? 

Kamu bankaları iki haftadır konut ve otomobil kredilerinde indirim yarışına girmedi mi? 

O halde olarizasyon nasıl azalacak? Faizleri mi artıracaksınız? Halk olup bitenin gayet farkında. Bu yüzden sadece yerlilerin döviz tevdiat hesabı 191 milyar dolar! Tarihi bir rekor bu. 

Herkes arabanın sağ ön lastiği 2018 yılı ağustos ayında patladığı halde hükümetin 140 kilometre hız yaptığını görüyor. 

Sağa çekip arabayı emniyete alıp lastiği değiştirmek yerine, “eksi büyüyoruz, panik yok!” demekte ısrar ediyor. 

Kurumların özerkliği ortadan kalkmışken, Merkez Bankası ve TÜİK bile doğrudan Saray’a bağlanmışken hangi tutarlı ve gerçekçi rakamdan bahsedilebilir ki! 

Yabancı sermaye hukuk ve demokrasinin kurum ve kuralları ile işleyip işlemediğine bakar. 

Ekonomik krizin temelinde hukuksuzluklar olduğu gerçeğini kabul edip yargı üzerindeki baskılara son vermeden, hukuk devletini ikame etmeden krizden çıkmak mümkün değil. 

Hukukun üstünlüğü yerine üstünlerin hukuku söz konusu ise derelerinizden petrol fışkırsa yine de istihdamı artıran, kalıcı sermaye gelmez. 

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) üyeleri Albayrak’ın YEP toplantısında ön sıralarda oturuyorsa fazla söze ne hacet! 

Merkez Bankası’nda faiz kararlarının eldeki verilerle uyumlu ve PPK üyelerinin hür iradeleri ile alındığına bu saatten sonra kim inanır? 

 

Türkiye sahte dolar basamayacağına göre Albayrak 2020, 2021 ve 2022 yıllarında yüzde 5’lik büyümenin kaynağını ortaya koymalıydı. 

Sıfır cari açıkla yüzde 5 büyüme ancak talimatla hareket eden TÜİK marifeti ile kâğıt üzerinde mümkün olabilir. 

2022 yılında enflasyonun yüzde 4,9'a inmesi ise TÜİK’in masa başı formüller ile bile mümkün değil. 

Bu hayal ürünü YEP, Albayrak’ın bakanlık koltuğundaki ömrünü uzatsa da 81 milyonun ömründen çalacak. 

Albayrak'ın içi boş ve birbiri ile çelişen hedeflerin yer aldığı sunumuna verilecek en etkili cevap için şu şiirle noktalayalım: