Bu günlerde Kenan Evren adının sıkça anılması boşuna değil! 15 Temmuz darbesi ve referandum süreci her yönüyle, 12 Eylül dönemine benziyor!
12 Eylül darbesine bir yıl önceden karar verilmişti. Bir harekat (Bayrak) planı uygulandı. Darbeye zemin hazırlandı. Terör olaylarında 5 bin insan hayatını kaybetti. Tanklar sokağa çıktığında kimse itiraz edemedi! (Darbeciler yıllar sonra bu suçlamalarla yargılandı) 82 Anayasası, 12 Eylül'ün siyasi sonucuydu!
Partiler kapatılmıştı. Kurucu meclis üyelerine yeni bir anayasa hazırlattırıldı! Vesayet kurumları korundu. Cumhurbaşkanına geniş yetkiler verildi! Olağanüstü şartlarda referanduma gidildi. Devlet Başkanı Kenan Evren evet kampanyasını yürüttü! 82 Anayasası yüzde 91'le kabul edildi!
15 Temmuz darbe girişiminde cevapsız sorular çoğalırken, 20 Temmuz'un gerçek darbe olduğu konusunda şüpheler azalıyor!
Normal şartlarda Meclis'in kendini etkisizleştirmesi ve toplumun da otoriterliğe onay vermesi imkansızdı! 15 Temmuz bahane edilerek OHAL ilan edildi. Bir gecede binlerce insan tasfiye oldu, binlercesi tutuklandı. Mallarına el kondu. Yeni KHK'larla kıyım sürüyor! Anayasa değiştiğinde ise başka aşamaya geçilecek; Erkler ayrılığı ortadan kalkacak, keyfi ve tek adama bağlı, denetlenemez bir yönetim şekli gelecek! Buna siyasi literatürde kısaca " dikta rejimi " deniyor!
Türkiye, çok partili hayata geçtikten bu yana demokratik sivil bir anayasa yapamadı! Ancak darbe anayasalarında bile parlamento varlığını ve önemini hep korudu! Siyasi partiler, sistemin vazgeçilmez ayaklarıydı!
1961 anayasası 27 Mayıs'ın ürünüdür. 1960'ta DP'yi iktidardan indiren cunta, geçici anayasa ile bir süre ülkeyi yönetti! Demokrat partililer, olağanüstü mahkemelerde yargılandı! Profesörler heyetine yeni bir anayasa hazırlatıldı!
Darbecilere göre; "2. Cumhuriyet"e geçiliyordu! Vesayet kurumları siyasi hayatta yerini aldı! Yasama ve yürütme, Senato, Anayasa Mahkemesi gibi organlarla kuşatıldı! MGK ile asker, sistemin merkezine yerleşti!
1961'de idamların gölgesinde güvenoyuna sunulan 27 anayasası, yüzde 61 oy oranı ile kabul edildi! Ülke hızla seçime götürüldü! İsmet İnönü, koalisyonla hükümeti kurabildi! Darbeci Cemal Gürsel, cumhurbaşkanı seçtirildi!
12 Mart 1971, bir muhtıraydı! Sıkıyönetim ilan edildi. Meclis ve partilere dokunulmadı! Anayasada bazı değişikliklere gidildi. Ülkenin üzerine bol geldiği düşünülen 'elbise' daraltıldı! Hak ve özgürlükler kısıtlandı!
Bütün darbeler beraberlerinde kendi hukuklarını ve anayasalarını getirmiştir! Toplum yukarıdan aşağı dizayn edilmiş, büyük mağduriyetler ve acılar yaşanmıştır.
16 Nisan'da yeni darbenin anayasası oylanacak! Türkiye'ye adında ' Ak' yazan bir parti beyaz bir gömlek giydirmeye çalışacak ama bu deli gömleği olacak!
Ali Emir Pakkan