Cenab-ı Hak, En’am Suresinde buyuruyor ki: “De ki ‘Siz yalvara yakara, ağlaya sızlaya ve gizlice dualar ederek şöyle dediğiniz demler sizi karanın ve denizin karanlıklarından tehlikelerinden kim kurtarır?” Eğer bizi bundan kurtarırsa, ahdimiz olsun, kesinlikle şükredenlerden olacağız.’  De ki:  ‘Allah kurtarır sizi ondan ve her sıkıntıdan, fakat sonra siz yine şirke girersiniz.’  De ki: ‘O, size tepenizden, yahut ayaklarınızın altından azap göndermeye yahut sizi gruplar halinde birbirlerinize katıp kiminize kiminizin hıncını tattırmaya kâdirdir.’ Bak, âyetleri nasıl tekrarlıyor, türlü türlü ifade ediyoruz ki, onları anlasınlar.” (6/63-65)

Prof. Dr.  Suat Yıldırım Hocamız bu hususta şöyle bir izah getiriyoruz… “Allah Teâlâ geçmişte azgınlık eden bazı toplumlara burada sayılan cezaları indirdiğini bildirmek suretiyle Son Peygamberin (S.A.S.)  ümmetini de uyarmaktadır. Yukarıdan inen azap taş yağması, fırtına, tufan, yıldırım; hastalık ve musibetler veya kötü yöneticilerinden gelen zulüm; aşağıdan gelen azap: deprem, toplumdaki kargaşa, anarşi, asayişsizlik diye açıklanmıştır. Bu âyetle ilgili bir hadis:  ‘Ümmetinden dört şeyi kaldırması için Allah’a dua ettim; bunlardan ikisini kaldırdı, diğer ikisini kaldırmaya râzı olmadı. Gökten taş yağdırması, yere batmayı, onları birbirine düşürmeyi ve kimine kiminin hıncını tattırmayı kaldırmasını diledim. İlk ikisini kaldırdı, öbür ikisini kaldırmaya razı olmadı. “Müslümanlar arasında tefrika ve birbiriyle kavga haram olmakla beraber, Allah’ın hikmetinin bunlara imkân vermesi kulların imtihanda olmaları sırrı ile ilgilidir. Mümin şerden, haramdan geri durmakla yükümlüdür.”

M. Fethullah Gülen Hocaefendi bu hadis-i şerifi bir sohbetinde izah ederken; “Bu tefrikanın olmaması ve vahdet-i ruhiyenin temini için her şeye rağmen İRADENİN  HAKKININ  VERİLMESİ  GEREKTİĞİNİ  söyledi. Bu ince bir sır ve hikmet olsa gerek. Üstad Bediüzzaman Hazretleri, iradeyi güçlendirme konusunda, TEVBE  ve İSTİĞFÂRIN  ŞER  MEYİLLERİNİ  kesip kırdığını, DUA  ve TEVEKKÜLÜN  hayır meyillerini geliştirip güçlendirdiğini söylüyor…

Bir başka özel sohbetinde M. Fethullah Gülen  Hocaefendi, Hac’da Arafat'tan Müzdelife'ye gelindiğinde yapılacak ihlaslı dualarla bu tefrikanın da önüne geçilip vahdet ve tesanüdün sağlanabileceğini söylemişti. Bir yandan namaz ve sabırla Cenab-ı Haktan birlik ve dirlik niyaz edilirken öbür taraftan da yine sabır ve metanetle iradelerin hakkı verilerek tefrikanın ortadan kaldırılması gerekmektedir.

Bu hususta Uhuvvet Risalesinin müzakere ve mütalaası ile bilhassa Üstad Hazretleri tarafından en az her on beş günde bir okunması tavsiye edilen İHLAS Risalesinin, derince ve iz’an ile özümsenmesi ve içselleştirilmesi, yine Üstadın ifadesiyle ihlasın sırrının kalbimizde, vicdanımızda ve ruhlarımızda yerleştirmesi icap etmektedir. Bu gerçeğin benliğimizde nakşedilmesi için de Kalbin Zümrüt Tepelerinde tekrar be tekrar seyahatlerin yapılması iktiza etmektedir. 

Aslında  İRADE, çelimsiz, zayıf sadece bir tercih derecesinde cılız bir şey gibi ama insanı mesul edecek yaratma konusunda bir şart-ı  âdidir. Meselâ imtihan için Cenab-ı Hak dese idi ki: “Göklere dönüp eğer sağ tarafa üflerseniz o üfleyişinizden bulutlar ve yağmurlar yaratıp oralardaki sarayların bahçelerini sular ve hepsini size veririm. Sakın gururlanıp iftihar etmeyin, zira bir üfürmekle neler yaptım demeyin. Çünkü böyle bir üfürmekle kendiliğinden bunlar olmaz. Bu bir imtihandır. Sakın sol tarafa üfürmeyiniz. Eğer böyle bir şey yaparsınız, onunla tufanlar, kasırgalar yaratır. Yukarılardaki sarayları yıkar mahvederim. Hesabını da sizden sorarım. Çünkü bu bir imtihandır. Sonra kalkıp bir üfürmekle ne olur, demeyin…”  Bu basit bir misal…  Yani sırf irade ile sağ tarafa veya sol tarafa bir tercih söz konusudur. Ama o cılız,  çelimsiz ve zayıf iradeyi kullanınca neticesi çok büyük neticeler vermektedir. Çünkü irade ile tercih yapılır o kadar Yaratan Cenab-ı Hak’tır.

Onun için bize, tevbe ve istiğfar ile şer meyillerimizi kırmak ve öbür taraftan dua ve tevekkül ile hayır meyillerimizi güçlendirmek düşüyor. İradeyi geliştirmek için bunlardan başka çaremiz yok…