Geçen akşam oturdum, eskilerin 'İhtilal-i Kebir' diye tabir ettiği, 1789 Fransız İhtilali ile ilgili bir belgesel izledim. Halka huzur ve adil düzen vaatleriyle şekillenen, toplumu heyecanlandırıcı fikir birikiminin eşliğinde iktidara gelen bir değişimciler kadrosunun işleri nasıl çığırından çıkardığını, nasıl bir terör ve idam dalgasına dönüştürdüğünü açık seçik gözler önüne seren, ibretlik bir hikayeyi hatırlamak istedim.

Değişimin çocukları monarşiyi tasfiye edip devlet aygıtlarını ele geçirdikçe farklı düşünen herkesi sindiriyor, kral ve erbabını giyotine göndermekle yetinmeyip, sonunda birbirlerini tek tek yok ediyorlardı.

Danton ve arkadaşlarını ölüme gönderen 'dava yoldaşı' Robespierre ve Saint-Just'ün kelleleri de sonradan 'terör yılları' diye anılacak olan o dönemi noktalıyordu. Ekilen o kötülük tohumları Fransa'nın iki yüzyıl boyunca bir türlü siyasi istikrara kavuşamamasına da yol açacaktı.

Halk talebine dayalı değişim dinamiğini her türlü hukuk dışı azgınlıkla gasp ederek toplumu koyun gibi gütmeye kalkarsanız, vardığınız nokta cinnet olur.

(...)