Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim köprüleri için verilen ve kamu kaynaklarının uzun yıllar boyunca şirketlerin cebine akmasına neden olacak yolcu garantisi yönteminin benzeri havalimanlarında da tutmadı. 2015 yılında bütçeden özel şirketlere garanti edilen yolcu sayısına ulaşılamadığı için 47,4 milyon lira ödeme yapıldı.

Sayıştay’ın Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) 2015 yılı hesaplarını denetleme raporunda, yolcu garantileri ve tazminat karşılık giderleri için şirketlere yapılan harcamalar da yer aldı. Buna göre,

 

Yap İşlet Devret (YİD) modeli ile işletilen havalimanlarındaki yolcu sayılarının garanti edilen yolcu sayılarının altında kalması sonucu sözleşmeler gereği şirketlere toplam 47,4 milyon lira tazminat ödendi. Bunun, 16,5 milyon TL’si Ankara Esenboğa Havalimanı garanti yolcu sayısı nedeniyle işletmeci şirket TAV’a, 14,1 milyon TL’si Milas-Bodrum Havalimanı için işletici firma Mondial Milas-Bodrum Havalimanı Uluslararası Terminal İşletmeciliği ve Yatırım AŞ’ ye, 16,7 milyon TL’si de Zafer Havalimanındaki garanti yolcu sayıları karşılığı işletici şirket IC-İçtaş firmasına, 34 bin TL de yine garanti yolcu karşılığı olarak işletici şirket TAV’a aktarıldı.

Böylelikle geçen yıl 34.5 milyon TL olan garanti ve tazminat karşılığı giderler 12.8 milyon TL artışla 47.4 milyon TL’ye ulaştı.

Kütahya-Afyon-Uşak bölgesinde bulunan Zafer Bölgesel Havalimanı da yolcu garantisine ulaşılamayan havalimanlarından biri oldu. 2012-2015 yılları arasında 2 milyon 989 bin 813 yolcunun garanti edildiği havalimanından sadece 129 bin 346 yolcu yararlandı. Ortalama yüzde 4 seviyesinde kalan gerçekleşme karşılığında bu sürede şirkete 15 milyon 275 bin 238 Avro tazminat ödendi. Sayıştay iç hatlarda yüzde 5, dış hatlarda yüzde 3 olan yolcu gerçekleşme rakamlarına dikkati çekerek daha uzun bir süre finansman yükü ile karşı karşıya kalınmaması için projeler gerçekleştirilmesini istedi. Proje yatırım bedeli 50 milyon avro olan ve şimdiden 12 milyon Avro ödenen şirkete 2044 yılına kadar verilen yolcu garantisi için ödeme yapılacak.

Bodrum-Milas Havalimanı’nda garanti edilen yolcu sayısına ulaşılamaması dolayısıyla bu yıl 14,1 milyon TL tazminat ödenen Mondial Milas-Bodrum Havalimanı Uluslararası Terminal İşletmeciliği ve Yatırım AŞ, YİD modeli ile ihaleyi 84.5 milyon avro karşılığı 2006 yılında kazandı. Tesisin hizmete girdiği 16 Mayıs 2015 ile 22 Kasım 2015 tarihleri arasında garanti edilen yolcu sayısı 3 milyon 26 bin 787 olmasına karşın 2 milyon 771 bin 88 yolcuya ulaşılabildi. Aradaki fark yolcu başına 15 Avro üzerinden şirkete ödendi.

***

Denetim raporunda işletmeye, YİD yöntemi ile LİMAK-Kolin-Cengiz-MAPA-Kalyon Ortak Girişimine ihale edilen ve yatırımı devam eden İstanbul Yeni Havalimanı için de yolcu garantisi uyarısında bulunuldu.

Garantinin dış hat yolcu toplamında 342,7 milyon yolcuyu aşmayacak şekilde belirlenmesi ve dış hat giden yolcu ücretinin 20 Avro’yu, dış hatlar arası transfer yolcu ücretinin 5 Avro’yu, iç hat giden yolcu ücretinin 3 Avro’yu aşmaması ve iç hat yolcu garantisi verilmemesi önerildi.

Ayrıca garanti edilen ücret tarifelerinin para birimi ve tutarlarında işletme döneminde meydana gelebilecek değişiklikler konusunda kamuya ilave yük getirmeyecek düzenlemelerin yapılması istendi.