Sayıştay’ın 2021 yılında ÇAYKUR’da yaptığı denetime ilişkin rapor yayımlandı. CHP Trabzon Milletvekili Ahmet Kaya, rapordaki tespitlere ilişkin yaptığı açıklamada, ÇAYKUR’un zarar ettirildiğini belirterek şunları söyledi:

2021 yılında ticari bankalardan kullanılan kredilerden dolayı tahakkuk eden faiz veya finansman gideri tutarı, Sayıştay Raporu’na yansıdığı boyutuyla 588 milyon lira. Yani eski parayla 588 trilyona ulaşmış durumda. ÇAYKUR’un kredi, anapara ve faiz ödemesi için ne kadar borçlanma yapıldığını ifade eden borç çevirme oranı, 2021 yılında yüzde 106 seviyesinde gerçekleşmiş. Başka bir ifadeyle ÇAYKUR, 2021 yılında 100 birim anapara için 106 birim faiz borcu ödemek zorunda bırakılmış.

Peki bu güzide kurumumuz, gözbebeğimiz, milli ürünümüz çayın güvencesi dediğimiz ÇAYKUR’umuz neden bu hale geldi? Bunu sorgulamamız lazım. Bir milletvekili olarak bu konuya ilişkin yaptığım araştırmalarda ve çalışmalarda çok vahim bulgulara ulaştım. Ve bunun sonucu olarak da 24 Ekim 2019 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bir araştırma önergesi teklifi verdim. ÇAYKUR’un son yıllarda rekor düzeyde zarar etmesinin nedenlerinin araştırılarak buna yol açan sebep ve uygulamaların tespit edilmesi, ÇAYKUR’un daha etkin faaliyet göstererek milli ürünümüz çayın katma değerinin yükseltilmesi ve çay üreticisinin emeğinin karşılığını alabilmesi için gerekli düzenlemelerin belirlenerek, hükümete yol göstermek amacıyla bir Meclis Araştırması açılmasını teklif ettik.  Fakat teklifimiz, maalesef AKP ve MHP oylarıyla her zaman olduğu gibi yine reddedildi.

ÇAYKUR’u incelediğimizde; ÇAYKUR’un Varlık Fonu’na devredilmeden önce kâr eden güzide bir kurum olduğu ve çok sayıda personel çalıştırdığı, Varlık Fonu’na devredildikten sonra personel sayısının azalmasına rağmen kâr oranlarının azaldığı ve borçlarının katlanarak arttığını görüyoruz. Varlık Fonu’na devredilmeden önce faaliyet raporları ve bütçe verileri incelendiğinde, 2014 yılında ÇAYKUR’un 12,1 milyon lira kâr elde ettiği, 2015 yılında 22,7 milyon lira kâr ettiği, 2016 yılında 86 milyon lira kâr ettiği; Varlık Fonu’na devredildiği 2017 yılında 268 milyon zarar ettiği, 2018 yılında 657 milyon zarar ettiği, 2019 yılında 635 milyon lira zarar ettiği, 2020’de 547 milyon zarar ettiği görülüyor. Matematik yalan söylemez, rakamlar ortada.

Gözbebeğimiz ÇAYKUR’umuz, Varlık Fonu’na devrinden beri, yani 2017-2021 yılları arasında toplam 2 milyar 611 milyon lira zarar etmiştir, zarar ettirilmiştir. Bunun sebebi kötü yönetimdir, beceriksizliktir, siyasetin elini ÇAYKUR’dan çekmemesidir. Bunun bedelini 84 milyon vatandaşımız ödeyecektir, ödemektedir. ÇAYKUR’da çalışan işçi kardeşlerimiz ödeyecektir, ödemektedir. Çay üreticimiz ödemektedir, ödeyecektir. Dolayısıyla bu gidişe bir an önce son verilmeli, bu tablodan gerekli dersler çıkarılmalı. Bu Varlık Fonu mudur, darlık fonu mudur, borç fonu mudur belli olmayan fondan ÇAYKUR’umuz bir an önce çıkarılmalıdır ve ÇAYKUR hızla Varlık Fonu’ndan çıkarılarak normalleştirilmelidir.