ANKARA (CİHAN)- CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, AK Parti hükümetinin 2015 yılı ekonomik hedeflerinin şimdiden karavana haline geldiğini söyledi. Oran, yüzde 4 büyüme, 850 milyar dolar Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), 10 bin 936 dolar kişi başı gelir hedeflerinin tutmayacağına işaret etti. Hedeflenen işsizliğin yüzde 9.5 oranının çok üzerinde çift haneli düzeylere çıkacağına işaret eden Umut Oran, ihracat ve ithalatta hedefin yıllık hacmin altında kalacağını, ancak dış ticaret açığı ve cari açık aynı oranda küçülmeyeceğini söyledi. Oran, yıllık enflasyonda ise yüzde 6.3 hedefinin imkansız olduğunu, çift haneli düzeyin kaçınılmaz olduğunu kaydetti.

Umut Oran, ekonominin geleceği hakkındaki yazılı değerlendirmesinde, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçim öncesi ekonomiye gaz vermek için bastırdığı faiz indirimi konusunda şimdilik susma moduna geçmesiyle kurdaki yangının kontrol altına alındığı izlenimi verilirken, yaşanan türbülans, ekonomide 2015 hedeflerinin tutmasını şimdiden olanaksız kılıyor.

Erdoğan'ın faiz konusunda Merkez Bankası'na saldırması, ekonomi yönetimindeki çift başlılık, 'Sen yöneteceksin-ben yöneteceğim' kavgası ve bunun bir sonucu olan kurdaki hızlı yükselişe karşı hükümet aciz, Merkez Bankası olanaklarının sınırlı oluşu Türkiye'ye güveni tüketmiş, ülke riskine tavan yaptırmıştır. Önümüzdeki hafta FED toplantısından sonra küresel piyasalar faiz artırımını fiyatlamaya başlayacaktır. ABD'nin faiz artırması durumunda, dolar yeniden hızla artışa geçecektir. Faiz indirimi için aylardır kavga eden Türkiye, bu durumda kura müdahale için faiz artırımına gitmek zorunda kalabilir. Bunun sonucu ise ekonomideki durgunluğun iyice derinleşmesi, işsizlikteki artışın hızlanması demektir." dedi.

"EKONOMİYİ "40 KATIR MI 40 SATIR MI" NOKTASINA GETİRDİLER"

Türkiye'nin, ekonomiyi daha fazla daraltmamak için kur artışına razı olursa, bu sefer de özellikle yüksek döviz pozisyon açığı bulunan şirketler kesiminin ciddi bir kambiyo zararı ile karşı karşıya kalacağına işaret eden CHP'li Oran, "Bu da kredilerinin üçte ikisini bu kesime açmış bulunan bankacılık kesimine olumsuz yansıyacaktır. Reel kesimin 183 milyar dolar döviz açığı bulunmaktadır. Kurdaki hızlı artışla mali yapıları bozulacak firmaların zararı ve yaşanabilecek iflaslar, işsizlikte artış, devletin vergi kaybı ve bankacılık sektörü için büyük risk demektir. Kurdaki artıştan ithal girdi bağımlılığı yüksek demir çelik, elektronik, elektrikli makinalar, otomotiv ve Erdoğan'ın gözdesi inşaat sektörleri en fazla etkilenecektir." diye ifade etti.

"HEDEFLER ŞİMDİDEN ŞAŞMIŞTIR"

Özellikle 2014'ün 3. çeyreğinden beri ekonominin tepe üstü çakılmakta olduğunu ifade eden Umut Oran, şunları ifade etti: "Bu ayın sonunda açıklanacak 2014 GSYH verilerinde, başta yüzde 4 hedeflenip sonra yüzde 3.3'e revize edilen yıllık büyüme, büyük ihtimalle yüzde 3'ün altında gelecek. Yıllık yüzde 4 büyüme hedeflenen 2015'te ise çok daha kötü bir performans bekleniyor. İç talep hızla daralıyor. Yatırımlarda sert düşüş var. Sanayi üretimi yıla yüzde 2'lik düşüşle başladı. İhracatta şubatta yüzde 13'lük rekor bir düşüş yaşandı. Ekonomiyi canlandıracak faiz indirimlerine, sermaye kaçışı ve kurları sıçratma riski nedeniyle uygun ortam bulunmuyor. Ekonomide daralma eğilimi bir süre sonra negatif büyüme sürecine dönüşebilir.

2015'te öngörülen 1 trilyon 945 milyar liralık GSYH hedefi tutsa dahi 2.29 TL'lik yıllık dolar kuru öngörüsüne göre oluşturulan 850 milyar dolarlık GSYH hedefi tutmayacaktır. Yılın ilk 43 gününde ortalama 2.43 TL olan doların yıl ortalamasında 2.29 TL olabilmesi için yılın kalan döneminde ortalama 2.27 TL'ye inmesi gerekiyor. Oysa gidişat tersi yönde. Doların bundan sonra daha mutedil bir seyirle yıl ortalamasında 2.60 TL olması durumunda bile 2015 GSYH hacmi 748 milyar dolar, kişi başına milli gelir ise 9 bin 600 dolar dolayına inecektir. Buna göre AKP'nin 2015'te yüzde 4 büyüme, 850 milyar dolar GSYH ve 10 bin 936 dolar kişi başına milli gelir hedefleri şimdiden şaşmıştır."

Oran, AK Parti'nin 2014'te yüzde 9.6 öngördüğü işsizlik hedefinin ise yüzde 9.9'la şaştığını belirterek, "2014'ün ikinci yarısında başlayan daralma 2015'te artarak devam ederken, ekonomide ciddi risk ve tehditler de ortaya çıktı. Küresel gelişmeler, içeride artan siyasi istikrarsızlık ve ekonomide oluşan baskılar dikkate alındığında 2015'te işsizliğin çift haneli düzeylere çıkması kaçınılmazdır. Belli olmuştur ki 12 yıldır işsizliği azaltamayan AKP'nin 2015 işsizlik hedefi de tutmayacaktır.

Kurlardaki yükseliş, aşırı ithalat bağımlılığı yüzünden ihracatı artırmak bir yana, azaltıyor. Dolar yükselince girdi ithalatı pahalanıyor, üretim maliyetleri ve ihracat birim fiyatları yükseliyor; hem üretim, hem ithalat, hem ihracat baskılanıyor. 2015'te ihracat öngörülen 173 milyar doların, ithalat da 258 milyar doların altında kalacak, AKP'nin 2015 dış ticaret hedefleri sapacaktır." dedi.

Kur artışı turizme yarasa da hem ithalatı hem ihracatı baskıladığı için bunun dış ticaret açığını küçültücü etkisinin sınırlı kalacağını dile getiren Umut Oran, şunları kaydetti: "Cari açığın büyük bölümü de dış ticaret açığından gelmektedir. Kur hedefindeki şaşma nedeniyle dolar cinsinden GSYH öngörülenin çok altına ineceği için cari açık GSYH'nin yaklaşık yüzde 6'sı ile yine yüksek düzeyde kalacaktır. AKP'nin 2015'te yüzde 5.4 olarak öngördüğü cari açık/GSYH hedefi de şaşacaktır. AKP, TÜFE bazında 2015 enflasyon hedefini yüzde 6.3 olarak açıkladı. Kurlardaki artış, özellikle akaryakıt başta ithal girdiler dolayısıyla üretim maliyetlerini artıracak, maliyet enflasyonu şeklinde tüm sektörlere yansıyan zincirleme etkiyle zam dalgası yaşanacaktır. Bunun sonucunda şubat sonu itibariyle yıllık 7.6 olan enflasyon çift haneli düzeylere varacak, AKP'nin 2015 için öngördüğü enflasyon hedefi de tutmayacaktır."

AK PARTİ'NİN MAKROEKONOMİK HEDEFLERİ NEYDİ?

2013 2014 (G) 2015 (H)
GSYH (Milyar TL, Cari Fiyatlarla) 1.565 1.764 1.945
GSYH (Milyar Dolar, Cari Fiyatlarla) 822 810 850
Kişi Başına Milli Gelir (GSYH, Dolar) 10.807 10.537 10.936
GSYH Büyümesi (%) 4,1 3,3 4,0
İşsizlik Oranı (%) 9,0 9,6 9,5
İhracat (fob) (Milyar Dolar) 151,8 160,5 173,0
İthalat (cif) (Milyar Dolar) 251,7 244,0 258,0
Dış Ticaret Dengesi (Milyar Dolar) -99,9 -83,5 -85,0
İhracat / İthalat (%) 60,3 65,8 67,1
Cari İşlemler Dengesi (Milyar Dolar) -65,1 -46,0 -46,0
Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%) -7,9 -5,7 -5,4
TÜFE Yıl Sonu % Değişme 7,4 9,4 6,3

CİHAN