Türkiye, tarihinin en kritik seçimlerine hazırlanırken anket şirketleri peş peşe araştırmalar yayımlıyor. Hemen hemen bütün kamuoyu yoklamalarında ülkenin en önemli sorununun yoksulluk, işsizlik gibi ekonomik krize bağlı problemler olduğu görülürken 2018 seçimlerine göre Cumhur İttifakı’nın ve Erdoğan’ın oylarındaki erime dikkat çekiyor.

Muhalefet partileri ise toplumdaki değişim talebinin de etkisiyle arkasına aldığı rüzgarı sandığa taşımaya çalışıyor. Dün yayımlanan anketlerden gelen derlediğimiz sonuçlar da 14 Mayıs’a kadarki süreçte iktidarın işinin giderek zorlaştığını gösteriyor.

MAK Araştırma, Aksoy Araştırma ve ORC Araştırma’nın çalışmalarının ortak yönü Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanlığı seçiminde de parlamento seçimlerinde de önde olması.

MAK Araştırma, Türkiye’nin 25’i büyükşehir olmak üzere 52 ilini kapsayan kamuoyu araştırmasının sonuçlarını paylaştı.

Birgün, 10 Nisan ile 16 Nisan arasında 5 bin 750 kişi ile yapılan araştırmadan öne çıkan sonuçları derledi:

Bu soruya verilen yanıtlar MAK Araştırma anketinde de değişmedi. Araştırmaya katılanların yüzde 44’ü, “hayat pahalılığı, işsizlik ve ekonomik sorunlar” yanıtını verdi. 50 binin üzerinde yurttaşın yaşamını yitirdiği, 11 ili vuran Maraş merkezli büyük felaketin ardından ''deprem'' yanıtı da anketlerde üst sıralara çıktı. MAK Araştırması’nda deprem, yüzde 19 ile arasında ikinci sırada yer aldı. ''Adaletsizlik'' diyenlerin oranı yüzde 9, ''göçmenler'' diyenlerin oranı yüzde 7 olarak gerçekleşti. Bu soruya ''ahlaki ve sosyal sorunlar'' yanıtını verenler ise yüzde 10.

Cumhurbaşkanı adayının oylanacağı seçimlerde 4 aday yarışacak. MAK’ın anketine göre Millet İttifakı Adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, yüzde 47,8 oranına ulaştı. Cumhur İttifakı Adayı Erdoğan yüzde 43,7 oranında kalırken Memleket Partisi Lideri Muharrem İnce 3,4, Ata İttifakı Adayı Sinan Oğan ise yüzde 1,1 oranında oy alıyor. Yüzde 4’lük bir kararsız seçmen dikkat çekiyor.

Araştırmada katılımcılara yöneltilen bu soru, hangi adaya ne kadar güvenildiğini de gösteriyor. Ülke sorunlarını Kılıçdaroğlu’nun çözebileceğini düşünenlerin oranı yüzde 45 olurken, bu soruya Erdoğan yanıtını verenlerin oranı yüzde 37. İnce’nin 2, Oğan’ın ise yüzde 1’lik bir oy oranı bulunuyor. Bu soruya verilen yanıtlar arasında dikkat çeken noktalardan biri de mevcut dört adaydan hiçbirinin sorunları çözemeyeceğini düşünen yüzde 10’luk bir kesimin bulunması. Yüzde 5’lik bir kesim de soruya yanıt vermemeyi tercih etti.

Araştırmada en dikkat çeken konulardan biri de bu soruya verilen yanıtlar oldu. Ekonomik ve sosyal krizlerle boğuşan halk yakın döneme kadar pek çok ankette her şeyin daha kötüye gideceği yönünde görüş beyan ederken umutsuzluk atmosferinin dağılmaya başladığı görülüyor. 6 ay sonra ülkenin bugünden daha iyi olacağını düşünenler yüzde 46 ile neredeyse katılımcıların yarısını oluşturuyor. Bugünden daha kötü olacağını düşünlerin oranı yüzde 31, aynı kalacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 14 oranında. Yanıt vermeyenlerin oranı ise yüzde 9.

Parlamento seçimlerinin de yapılacağı 14 Mayıs öncesi ittifakların durumu da merak konusu. MAK Araştırma’ya göre Cumhur İttifakı yüzde 44, Millet İttifakı yüzde 40 oranında. Emek ve Özgürlük İttifakı ise yüzde 10,3 oranında oya sahip. Ancak parlamento seçimlerinde kamuoyu yoklamalarının pek çoğunun bu oranı başa baş bulduğunu da hatırlatmakta yarar var.

Öte yandan Aksoy Araştırma Türkiye Monitörü de 2023 Yılı 15. Hafta Araştırması’nın sonuçlarını paylaştı. 26 ilde 1067 kişiyle gerçekleştirilen araştırmasının sonuçlarına göre kararsızlar dağıtıldıktan sonra AKP ile CHP’nin oyu neredeyse başa baş. Buna göre AKP yüzde 31,1, CHP yüzde 30,6, İYİ Parti 11,4, HDP 10,5, MHP 7,5 diğerleri ise 8,9 oy oranına sahip.

AKP, önceki aylara göre oyunu korurken CHP’nin Saadet Partisi, Deva Partisi, Gelecek Partisi ve Demokrat Parti’nin adaylarını listelerinden seçime sokması CHP’deki artışın ana nedeni olduğu değerlendiriliyor. Araştırma sonuçlarını yorumlayan Ertan Aksoy “2022 yılının 3'üncü çeyreğinde gördüğümüz AKP ile CHP’nin başa baş halini Nisan 2023 itibarıyla yeniden gördük. Bu yakınlaşmanın temel nedeni Millet İttifakı’nda İyi Parti dışındaki partilerin CHP listelerinde birleşmesidir. Yine bu ay itibariyle ekonominin yakın geleceğine dair olumlu görüşe sahip olanların olumsuz görüşe sahip olanları sayısal olarak geçtiğini görüyoruz. Eş zamanlı olarak muhalefetin seçimi kazanacağına olan inanç da artıyor. Bu durum mal ve hizmetleri satın alma davranışlarına da oy verme davranışlarına da etki edecektir” dedi.  

Aksoy’un anketinde Cumhurbaşkanlığı seçimleri de ölçüldü. 1. Turda Kılıçdaroğlu yüzde 47,9, Erdoğan ise yüzde 38,4 oranına sahip. İnce’nin yüzde 9, Oğan’ın ise yüzde 4,8 oyu var. Ancak 2. Tura kalması halinde Kılıçdaroğlu fark atıyor. Bu durumda Kılıçdaroğlu 57,4 oranına ulaşırken Erdoğan ise 42,6’da kalıyor.

ORC Araştırma ise aralarında İstanbul’un da olduğu Marmara Bölgesi’nde bulunan 4 ile ilişkin seçim anketlerini paylaştı. Araştırmalara göre 4 ilde de Millet İttifakı oyunu 2018’e göre artırırken Cumhur İttifakı ise düşüşe geçti. Ankette katılımcılara “Bu pazar seçim olsa oyunuzu hangi partiye verirsiniz?” sorusu soruldu. Araştırmaya İstanbul’da 6 bin 200 Bursa, Kocaeli ve Sakarya’da ise 2 bini aşkın kişi katıldı.

ORC’nin İstanbul araştırmasına göre AKP ve MHP bir önceki seçimde AKP’nin tek başına aldığı oya dahi ulaşamıyor. 2018’de AKP yüzde 42,7, MHP ise yüzde 8,3 oranında oy almıştı. ORC’nin anketine göre ise AKP’nin oy oranı yüzde 35,9 MHP’nin yüzde 4,8. 2018’de CHP yüzde 26,4, İYİ Parti yüzde 26,4 oy almıştı. Çalışmaya göre önümüzdeki seçimlerde ise CHP’nin oy oranı yüzde 29,8, İYİ Parti’nin yüzde 12,3. İki partinin oy oranı yüzde 42,1. Megakentte Yeşil Sol Parti’nin oy oranı ise 11,6.

Yine ülkenin önemli şehirlerinden olan Bursa’da benzer bir durum var. 2018’de AKP ve MHP’nin toplam oy oranı 56,9, CHP ile İYİ Parti’nin oy oranı ise toplam 35,1’di. ORC’nin anketine göre ise AKP’nin oyu ise yüzde 40,1, MHP’nin oy oranı 6,1. CHP’nin oy oranı 26,7, İYİ Parti’nin 16,2. Araştırmaya göre 21,8 olan fark önümüzdeki seçimlerde 3,3 puana düşüyor. Yeşil Sol Parti’nin kentteki oy oranı ise yüzde 4,9.

AKP’nin kalesi olarak görülen Sakarya’da da oy oranında ciddi düşüş var. Araştırmaya göre Kentte AKP’nin oyu 58,2’den 46,2’ye MHP’nin oyu ise 13,6’dan 7,2’ye düşüyor. En ciddi yükseliş ise İYİ Parti’de. İYİ Parti’nin oyu 9,4’ten 19,5’e, CHP’nin oyu ise 13,7’den 18,1’e yükseliyor. Aradaki fark 55 puanken 15,8 puana düşüyor.

Sanayi kenti olarak bilinen Kocaeli’nde de durum kafa kafaya. 2018’deki seçimde AKP yüzde 48,3, MHP yüzde 11,3 oranında oy almıştı. İki partinin toplam oy oranı 59,6’ydı. ORC araştırmasına göre ise AKP’nin oy oranı yüzde 39,3 MHP’nin yüzde 5,5 olacak. CHP ve İYİ Parti’nin 2018’deki toplam oyu ise 30,4’tü. Önümüzdeki seçimde ise CHP 26,2, İYİ Parti 17,7 oranında oy alacak. Aradaki fark 29,3’ten 0,9 puana düşecek. Yeşil Sol Parti’nin kentteki oy oranı ise yüzde 7,1.