Türkiye ihracat pazarlarında son aylarda ciddi daralmalar yaşanırken en büyük kayıp Afrika kıtasına oldu. 2005’ten bu yana Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu’nun (TUSKON) düzenlediği ticaret zirvelerinin de etkisiyle adeta patlama yapan Afrika’ya ihracat 2014’te yüzde 3 azaldı. Bu yılın ilk iki ayında da ihracatta en büyük kayıp ocakta yüzde 18,6, şubatta ise yüzde 28,3’lük düşüşle Afrika’da yaşandı. 

TUSKON Başkanı Rızanur Meral, Afrika’yla ticaretin 1 yıldır sistematik olarak engellendiğini, bu durumun Türkiye’nin dış ticaretine kayıp olarak döndüğünü söyledi. Türkiye’ye mal almak için gelmek isteyen Afrikalı işadamlarına büyükelçiler tarafından değişik bahaneler gösterilerek vize verilmediğini belirten Meral, konuyla ilgili çok çarpıcı bir örnek verdi.

TUSKON’un davetlisi olarak Türkiye’ye gelecek olan Güney Afrikalı üst düzey bir iş kadınına vize verilmediğini, bunun üzerine iş kadınıyla birlikte Türkiye’ye gelecek olan kadın ve aileden sorumlu Afrikalı bakanın da Türkiye ziyaretini iptal ettiğini söyledi. 

Türkiye’den vize alamayan iş kadınının mal almak için Dubai’ye gittiğini belirten Meral, “Bunun gibi çok örnek yaşıyoruz. Yıllarca verilen emek sayesinde ayağı Türkiye’ye alışan işadamları vize alamayınca Dubai’ye, Çin’e hatta Avrupa’ya gidiyorlar. Türkiye, vize vermediği her insanı başka ülkelerin müşterisi haline getiriyor.” dedi. Meral “Şimdi yurt dışına giden heyet de kalmadı. Artık ekonomiyle ilgili bakanlar da bu tür heyetlerle yurtdışına gitmiyor. TUSKON’un en önemli özelliği ve farkı işadamlarının karşısına gerçek alıcıları çıkarmasıdır. Türk işadamlarını alıcılarla bir masaya oturtup, tercüman vasıtasıyla konuşturabilme yeteneği TUSKON’da fazlasıyla vardı. Ancak hükümet çok sesliliği önleyeceğiz deyince yurtdışına giden heyet de kalmadı.” diye konuştu.

1,1 mil­yarlık nüfusuyla büyük potansiyel barındıran Afrika’yla ticari ilişkilerin gelişmesinde lokomotif görevini üstlenen TUSKON, karşılıklı gidip gelen iş heyetlerinin yanı sıra çok sayıda ticaret zirvesine imza attı. Her yıl yurt­dı­şı­na 400 iş de­le­gas­yo­nu gön­der­en 400 heyeti de Tür­ki­ye’de ağır­la­yan TUSKON’un bu etkinliklerinin yüz­de 40’ı Afrika’ya yönelikti. Kamu ve özel sektörün gayretleri kısa sürede meyvelerini verdi. Aralarında Nijerya, Tanzanya, Mozambik gibi ülkelerin yer aldığı 50’ye yakın Afrika ülkesine yapılan ihracat 2005’te 1 milyar 86 milyon dolar iken 2008’de 3 milyar 212 milyon dolara yükseldi. 2013’te 4 milyar 103 milyon dolara kadar çıkan ihracatta geçen yıl beklenmedik bir kayıp yaşandı. Afrika ülkelerine ihracat 2014’te yüzde 2,6’lık düşüşle 3 milyar 997 milyon dolara geriledi. Libya, Mısır, Tunus, Fas ve Cezayir’den oluşan Kuzey Afrika ülkelerine yönelik ihracatta da benzer bir gelişme yaşandı. 2005’te Türkiye’den Kuzey Afrika ülkelerine 2 milyar 544 milyon dolar ihracat yapılırken bu rakam 2013’te 10 milyar doları geçti. Ancak Kuzey Afrika’ya ihracat 2014’te yüzde 2,8’lik düşüşle 9 milyar 757 milyon dolara geriledi. Geçen yıl Afrika bölgesine yönelik ihracatın Türkiye’nin ihracatı içindeki payında da gerileme yaşandı.

TUSKON Başkanı Rızanur Meral’e göre Afrika’ya yönelik ihracattaki daralmada TUSKON üyeleriyle ticaret yapan Afrikalı işadamlarına çıkarılan zorlukların yanı sıra bakanların da katıldığı ticaret heyetlerinin gidiş gelişlerinin durma noktasına gelmesi etkili oldu. Afrika’yla en çok üyelerinin ticaret yaptığını ancak 2014’ten bu yana çeşitli engellemelerle karşılaştıklarını söyledi. Mal almak için Türkiye’ye gelecek yabancı işadamlarına ‘davetiye getir’ dendiğini, işadamları ‘TUSKON’a gideceğim’ deyince birkaç bahane üretilip vize verilmediğini vurguladı.

Yabancı işadamlarının değişik ülkelerle ticaret yapabilme imkanlarının bulunduğunu, alternatifsiz olmadıklarını belirten Meral, vize verilmeyen her işadamının başka ülkelerin müşterisi haline getirildiğini dile getirdi. Meral, son iki senede yurtdışına yapılan ticaret seyahatlerinin de çok azaldığını dile getirdi. Ticari heyet organizasyonlarında etkinliği tartışılmaz olan TUSKON’a verilen görevlerin geri alındığını belirten Meral, şu anda bir sürü sivil toplum kuruluşunun dış hareketlerinin kontrol altına alındığını, engellendiğini belirten Meral, Türkiye’nin çok zayıf etkin olmayan bir dış ticaret politikası izlediğini dile getirdi.

Zaman