Türkiye, 2024 yılında Rusya'dan petrol ithalatını rekor seviyeye çıkararak 323 bin varil/gün seviyesine ulaştırdı. Bu, bir önceki yıla göre %36'lık bir artış anlamına geliyor.

Bağımsız analiz şirketi Kpler'in verilerine göre, 2024 yılında Türkiye'nin Rus petrolüne olan talebi artarak yeni bir rekor kırdı. Daha önceki en yüksek seviyeye 2022 yılında 254 bin varil/gün ile ulaşılmış, ancak 2023'te bu miktar 237 bin varil/gün'e gerilemişti.

Haziran 2024'te ise Rusya'dan Türkiye'ye petrol sevkiyatları mutlak bir aylık rekor kırarak 449 bin varil/gün seviyesine ulaştı. Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verileri de bu rekoru doğruluyor. Ocak-Kasım 2024 döneminde Türkiye'nin Rusya'dan ithal ettiği petrol 15,4 milyon tona ulaştı ve 2022'deki toplam 12 milyon tonluk miktarı aştı.

Uzmanlara göre, Türkiye'nin artan Rus petrolü ithalatının en büyük sebeplerinden biri, enerji ticaretinde merkezi bir rol oynayarak bu alanda kâr elde etme hedefi. Finam finans grubu analisti Nikolay Dudchenko'ya göre, Türkiye 2022-2023 yıllarında fosil yakıt ihracatını 16,4 milyar dolara çıkararak tarihi bir rekor kırdı. Türkiye'nin Almanya'ya enerji ihracatı 2021-2022 arasında 30 kat artmış, 2022-2023 döneminde ise %14'lük bir artış görülmüştü.

Rusya açısından da Türkiye'ye artan petrol satışı stratejik bir avantaj sağlıyor. Rusya, Hindistan ve Çin'e yaptığı sevkiyatların 2024 yılında sırasıyla %1,8 ve %0,6 düşmesi nedeniyle yeni pazarlara odaklanma ihtiyacı hissediyor. Özellikle Hindistan'dan gelen ödeme sorunları, ABD'nin 10 Ocak 2024'te getirdiği yeni yaptırımlar nedeniyle tekrar gündeme gelmişti.

Avrupa Birliği'nin de Rus petrolünün Türkiye üzerinden dolaylı olarak Avrupa pazarlarına girmesine göz yumduğu belirtiliyor. Uzmanlar, AB'nin ekonomik çıkarları nedeniyle bu durumu şimdilik görmezden geldiğini düşünüyor. Ayrıca, Türkiye'nin enerji ithalatında lojistik avantajlar bulunuyor. Rus petrolünün Karadeniz'deki limanlardan Türkiye'ye sevk edilmesi lojistik maliyetleri düşürürken, Türkiye de bu petrolü Avrupa'ya yeniden satış noktası olarak kullanabiliyor.

Ocak 2025'te, ABD'nin uyguladığı yeni yaptırımların Rus petrol ihracatı üzerindeki etkilerinin daha net hissedilmesi bekleniyor. "Gazprom Neft" ve "Surgutneftegaz" dahil olmak üzere iki büyük Rus petrol şirketi ve onlarca petrol ticaret şirketi bu yaptırımlardan etkilendi. ABD yetkilileri, bu adımın Rus petrol ticaretine "baskıyı arttıracağını" belirtiyor.

Uzmanlar, yeni yaptırımların ilk çeyrekte Rusya'nın lojistik ve finansal sistemlerinde sorunlar yaratabileceğini ancak 2025'in ikinci çeyreğinden itibaren alternatif ticaret yollarının geliştirilmesiyle bu etkinin azalabileceğini düşünüyor. Bunun sonucunda, ham petrol ihracatının büyük oranda değişmeden kalması bekleniyor.

Türkiye'nin Rusya ile olan enerji iş birliğini sürdüreceği ve enerji ticaretinde bölgesel bir merkez olma stratejisine devam edeceği öngörülüyor. Ancak, ABD ve AB'den gelebilecek yeni yaptırımlar ve uluslararası siyasi gelişmeler, bu ticaretin geleceğini etkileyebilir.