Avustralya merkezli insan hakları örgütü Walk Free'nin (Özgür Yürü) hazırladığı rapora göre 2021 yılında 50 milyon kişinin modern kölelik koşullarında yaşadığı tahmin ediliyor. Bu rakam, 2016 yılı raporunda 10 milyon olarak tahmin edilmişti.
Çalışmada Türkiye de, Suriye'den milyonlarca mülteciye ev sahipliği yapması sebebiyle bu sorundan olumsuz etkilenen ülkeler arasında bulunuyor. Modern köleliğin görüldüğü ilk 10 ülke arasında Türkiye beşinci sırada gösteriliyor.
Kötüye giden bu durumu açıklayan faktörler arasında "artan ve daha karmaşık hale gelen silahlı çatışmalar" ve Covid-19 salgınının etkisi bulunuyor.
"Eşitsizliğin tezahürü"
Buna göre dünyada yaklaşık 28 milyon kişi zorla çalıştırılarak, 22 milyon kişi de zorla evlendirilerek modern köle halinde yaşıyor.
Modern köleliği "Güce tutulan bir aynadır ve belirli bir toplumda kimin güce sahip olduğunu, kimin olmadığını yansıtır." diye tanımlayan Free Walk derneğinin direktörü Grace Forrest bunun temelde aşırı eşitsizliğin bir tezahürü olduğuna dikkat çekti.
Hangi ülkelerde kölelik arttı?
Modern köleliğin en çok arttığı ülkeler Kuzey Kore, Eritre ve Moritanya oldu. Rapora göre Kuzey Kore başı çekti. Ülkede yaşayan her bin kişiden 104,6'sı modern köle durumunda.
Eritre'de her bin kişiden 90,3'ü, Moritanya'da ise her bin kişiden 20'si modern köle tanımına uyuyor. Moritanya 1981'de kalıtımsal köleliği yasadışı ilan etmişti.
İstikrarsız coğrafyalardaki çatışmalar ya da siyasi dengesizliğin büyük nüfus gruplarını mültecilik ve göçmenliğe sürüklemesi birçok ülkede kölelik sorununun ortaya çıkmasına zemin yaratıyor.
Kefalet yani bir şirketin yabancı bir işçiye çalışma hakkı alabilmesi için kefil ya da sponsor olması yöntemi kölelikle sonuçlanabiliyor. Bu durum Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni modern kölelikten en fazla etkilenen 10 ülke arasında yer almasına neden oldu.
Rapora göre Türkiye de, Suriye'den milyonlarca mülteciye ev sahipliği yapması sebebiyle bu sorundan olumsuz etkilenen ülkeler arasında bulunuyor.
Raporda Suudi Arabistan dördüncü, Türkiye beşinci sırada yer aldı. Listenin ilk 10 sırasında Tacikistan, BAE, Rusya, Afganistan ve Kuveyt bulunuyor.
"Toplumumuzun her alanına nüfuz etmiş durumda"
Zorla çalıştırma özellikle yoksul ülkelerde sıklıkla görülse de, zengin ülkelerdeki "taleple" yakından bağı var. Rapora göre zorla çalıştırma vakalarının üçte ikisi uluslararası arz zincirine bağlı.
Rapor, G20 olarak bilinen dünyanın en gelişmiş 20 ekonomisinden yapılmakta olan 468 milyar dolarlık ihracatın zorla çalıştırma yöntemiyle üretilmiş olabileceğine işaret etti. Bu rakam beş yıl önceki raporda 354 milyar dolar olmuştu.
Free Walk derneğinin direktörü Forrest bu durumu "Modern kölelik toplumumuzun her alanına nüfuz etmiş durumda. Giysilerimize işleniyor, elektronik cihazlarımızda kullanılıyor, yiyeceklerimizde kullanılıyor." sözleriyle açıkladı.
Elektronik ürünler, giyim, palmiye yağı ve güneş panelleri bu ürünlerin başında geliyor.
