Yolsuzluğa karşı uluslararası duyarlılığı artırmaya yönelik çalışmalar yapan Washington merkezli Global Financial Integrity’nin (Küresel Finansal Dürüstlük Örgütü - GFI) 1 Mayıs 2017’de yayımlanan “Gelişen Ülkelerde Yasadışı Finansal Akımlar” adlı raporuna göre, 2014’te yasadışı sermaye akımları toplamda 3.5 trilyon doları buldu.
Gelişmiş ülkelerden gelişen ülkelere 2.5 trilyon dolarlık yasadışı sermaye girişi olurken, gelişen ülkelerden yasadışı sermaye çıkışı 1 trilyon dolara ulaştı.
Özetle 10 yıllık süreçte gelişmiş ülkeler 2.5 trilyon doları gelişen ülkelere aktararak akladı.
Gelişen ülkelerden ise 1 trilyon dolar yasadışı yollarla yurtdışına çıkarılarak aklandı. GFI, yasadışı sermaye akımlarının istikrarlı bir şekilde yüksek kaldığını tespit etti. Raporda, 2014 yılında gelişen ülkelerden toplam ticaretin yüzde 4.2-6.6’sı kadar yasadışı mali çıkışlar öngörüldü.
Türkiye’den ise 2014’te 11 milyar 994 milyon dolar yasadışı yollarla yurtdışına aktarıldı. Türkiye’ye yasadışı para girişi ise 51 milyar 972 milyon dolar oldu.
Rapora göre Türkiye’den toplam ticaretin yüzde 1-3’ü kadar yasadışı sermaye çıkışı öngörülürken, Türkiye’ye yasadışı para akışları toplam ticaretin yüzde 6 ila 13’ü arasında tahmin edildi. Türkiye’de 2014’te en az 399 milyar 787 milyon dolarlık ticaret yapılırken, 63 milyar 966 milyon dolarlık yasadışı para giriş çıkışı yaşandı.
Ayrıca fatura edilmeyen ticaret de aynı oranda gerçekleşti. 2004- 2015 arasında ise 125 milyar 462 milyon dolar Türkiye’den yasadışı yollarla yurtdışına çıkarılarak aklandı. Aynı dönemde Türkiye’ye yasadışı sermaye girişi 439 milyar 116 milyon dolar oldu.
Aynı kuruluşun Aralık 2015 tarihli raporuna göre Türkiye’den yasadışı sermaye çıkışı 2005’te 12 milyar 393 milyon dolar, 2006’da 11 milyar 50 milyon dolar, 2007’de 17 milyar 237 milyon dolar, 2008’de 18 milyar 435 milyon dolar, 2009’da 11 milyar 431 milyon dolar, 2010’da 13 milyar 365 milyon dolar, 2011’de 16 milyar 900 milyon dolar, 2012’de 17 milyar 524 milyon dolar, 2013’te ise 26 milyar 487 milyon dolar olmuştu.
Yasadışı giriş-çıkış yüzde 24’ü buldu
* Rapora göre, 2005-2014 arasında gelişen ülkelerde toplam ticaretin yüzde 14.1- 24’ü kadar yasadışı sermaye giriş çıkışı yaşandı. Bunun yüzde 4.6-7.2 kadarını gelişen ülkelerden yasadışı para çıkışları, yüzde 9.5-16.8’sini ise gelişen ülkelere yasadışı girişler oluşturdu.
* 2005-2014 arasındaki 10 yıllık süreçte yasadışı mali çıkışların yüzde 87’si ticaretin hileli faturalandırılmasından kaynaklanıyor.
* Sahraaltı Afrika’dan yasadışı finansal çıkışlar, 2014 yılında toplam ticaretin yüzde 5.3’ünden yüzde 9.9’una çıktı ve diğer coğrafi bölgelere göre daha yüksek bir oranda gerçekleşti. 2004- 2015 arasında bu bölgeden yasadışı finansal çıkışlar toplam ticaretin yüzde 7.5- 11.6’sı kadar oldu.
10 yılda yüzde 10 arttı
* Yasadışı finansal girişlerde ise Gelişen Avrupa diğer bölgelere öncülük etti. Bu bölgeye 10 yılda toplam ticaretin yüzde 12.4-21’i kadar yasadışı sermaye girişi olduğu tahmin ediliyor.
* Toplam yasadışı finansal akışlar (çıkışlar ve girişler) on yıllık dönemde ortalama yüzde 8.5 ile yüzde 10.1 arasında büyüdü.
* 2014 yılında çıkışların 620 milyar dolarla 970 milyar dolar arasında gerçekleştiği tahmin ediliyor; buna karşılık girişler 1.4 trilyon dolardan 2.5 trilyon dolara kadar değişiyor.
* 2005 yılında gelişen ülkelerden yasadışı çıkışlar 333 milyar dolarla 481 milyar dolar arasındaydı.
GFI nedir?
Küresel Finansal Dürüstlük Örgütü (GFI) 2006 yılında kuruldu. Kâr amacı gütmeyen Washington merkezli araştırma şirketi, yasadışı finansal akışların analizini yaparak gelişen ülke hükümetlerine etkili politika çözümleri konusunda danışmanlık veriyor. GFI’nın başekonomisti ise göreve gelmeden önce IMF’de kıdemli ekonomist olarak görev yapan Dev Kar. 32 yıl boyunca IMF’de çalışan Kar, George Washington Üniversitesi’nden doktora derecesine sahip.
