Türkiye'nin Filistin'le imzaladığı ticaret anlaşmalarının hayata geçirilmesi İsrail'in 'olur'una bağlı. Dışişleri yetkilileri, Türkiye ile Filistin arasında imzalanan anlaşmaların pratik hayatta uygulanabilmesi için İsrail makamlarının izin vermesi gerektiğinin altını çizdi. Türkiye, Filistin'le yapılan ticari anlaşmaları daha çok 'moral aktivite' olarak görüyor.

TBMM Dışişleri Komisyonu'nda Türkiye Cumhuriyeti ile Filistin Devleti arasında gümrük işbirliği ve ticaretin geliştirilmesi hususunda bir kanun tasarısı ele alındı. 2015 yılının son komisyon toplantısındaki Filistin anlaşması görüşmelerinde çarpıcı ifadeler yer aldı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, "Filistin'le yapılan şeyleri biz moral aktivite olarak görüyoruz" derken, Dışişleri Müsteşar Yardımcısı, "Gazze Şeridi şu anda abluka altında olduğu için oralarla doğrudan temas etmek imkânsız, İsrail toprakları üzerinden geçmek lazım. Dolayısıyla, tabii ki bu anlaşmanın uygulanması için İsrail makamlarının bu konuda iş birliği göstermesi gerekiyor." açıklamasında bulundu. Komisyonun CHP'li üyesi Oğuz Kaan Salıcı da, "Bizim ticari olarak İsrail'i bypas ederek doğrudan Filistin'e mal gönderme imkânımız yok" diye konuştu.

'FİLİSTİN'LE YAPILANLARI BİZ MORAL AKTİVİTE OLARAK GÖRÜYORUZ'

Komisyon üyelerine bilgi veren Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Levent Murat Burhan, Filistin'in İsrail işgali altında olağanüstü koşullarda var olma mücadelesi verdiğine dikkat çekerek, "Filistin ekonomisinin geleceği açısından ticaretin önündeki engellerin kaldırılması, Filistin ürünlerinin bölge pazarlarına girişinin kolaylaştırılması tabi önemli hususlar." dedi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sezai Uçarmak ise "Filistin'le yapılan şeyleri biz moral aktivite olarak görüyoruz. O açıdan buna biraz önem veriyoruz." diye konuştu.

'ANLAŞMANIN UYGULANMASI İÇİN İSRAİL MAKAMLARININ İŞ BİRLİĞİ GEREKİYOR'

Filistin halkının maruz kaldığı insanlık dışı ambargolardan şikâyetçi olduklarını ve bunların kaldırılmasını desteklediklerini kaydeden eski Musul Başkonsolosu CHP Ardahan Milletvekili Öztürk Yılmaz, söz konusu anlaşmanın İsrail'le olan hukuki bağlantı konusunda pratikte ne tür bir etki doğuracağını sordu. Dışişleri Müsteşar Yardımcısı Burhan, söz alarak "Tabii Gazze Şeridi şu anda abluka altında olduğu için oralarla doğrudan temas etmek imkânsız, İsrail toprakları üzerinden geçmek lazım. Dolayısıyla İsrail makamlarının bu konuda iş birliği göstermesi gerekiyor, tabii ki bu anlaşmanın uygulanması için." diye cevap verdi.

'MORAL ANLAŞMASININ UYGULAMASI, ABLUKA KALKTIKTAN SONRA'

Öztürk'ün "İsrail'in bir ambargosu üzerinden geçip ilişki kurmak mümkün. Ben pratikte bunun bir uygulamasının olup olmayacağını merak etmiştim" demesi üzerine ise CHP İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı, "Bizim ticari olarak İsrail'i bypas ederek doğrudan Filistin'e mal gönderme imkânımız yok. Dolayısıyla yapma imkânımız sadece İsrail'deki Aşdod Limanı üzerinden oluyor. Onun için de İsrail'in buna izin vermesi gerekiyor. Yani bu anlaşma evet Gümrük Bakanlığından arkadaşımız söyledi 'moral' bir anlaşma. Onun dışında fiziki uygulaması umarım bu abluka kalktıktan sonra ancak söz konusu olabilecek bir anlaşma." diye konuştu.

'İSRAİL İZİN VERDİĞİ KADARIYLA VAR, İSRAİL İZİN VERMEZSE YOK'

Türkiye'nin Filistin'den yaklaşık ithalatının 2,5 milyon dolar olduğu kaydedilirken, Türkiye'nin ihracatının 90 milyon dolar civarında olduğu belirtildi. CHP'li Yılmaz, "Ama kimin üzerinden? Biz 'yok' demiyoruz ona, yok değil yani." demesi üzerine Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Uçarmak, "İsrail üzerinden tabii" diye cevap verdi. Komisyon üyesi Salıcı ise "İsrail izin verdiği kadarıyla var. İsrail izin vermezse yok." diye ekledi.

KOMİSYONDA OYLANARAK KABUL EDİLDİ

30 Aralık 2015 tarihli TBMM Dışişleri Komisyon tutanaklarına göre Türkiye Cumhuriyeti Hükümetiyle Filistin Devleti Hükümeti Arasında Gümrük Konularında İşbirliği ve Karşılıklı İdari Yardım Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı, 3 Aralık 2015 tarihinde Meclis'e sunuldu ve 25 Aralık 2015 tarihinde Komisyona havale edildi. Görüşmelerin tamamlanmasının ardından tasarı, Komisyonda oylanarak kabul edildi.

CİHAN