Uzun yıllardan beri banka kredileri ve iç tüketim ile büyüyen ekonomi, kredilerin ödenmemesi ve artan iflaslar nedeniyle alarm veriyor. Bankaları sıkıştıran bu durum, ekonomide kırılganlığı artırırken, iktidardaki AKP'nin desteğinde göçüğe neden olabilir.

Reuters Haber Ajansı, yabancı abonelerine geçtiği analizde şu değerlendirmelerde bulundu: AKP, Tayyip Erdoğan liderliğinde iktidardaki ilk 10 yılındaki Türkiye'deki servetin artması ve ekonomide keskin büyüme ile ün yaptı. İnşa edilen yeni yollar, hastaneler ve havalimanları yıllar boyunca durgunluk içindeki ekonomiyi hareketlendirdi.

Erdoğan, bu yıl içinde yapılacak bir seçimle parlamenter sistemi başkanlıkla değiştirmek için destek ararken, bugüne kadar kendisine oy kazandıran Türkiye'nin artan refahına daha güvenmesi zor görünüyor. Dünya Bankası ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 3,5'a gerileyeceğini açıkladı. Terör nedeniyle turizm gelirlerinde keskin bir düşüş var. 

Yabancı yatırımcılar endişeli, bankalar yeni kredi vermekte çok temkinli davranıyor ve borçlu firmaları sıkıştırıyor. 2016''nın ilk 4 ayında 240 şirket iflas erteleme istedi. Bu rakam 2015'in tamamı kadar. Türk ekonomisinin motoru olan KOBİ'ler de hükümetin asgari ücreti artırması nedeniyle zor duruma düştü.

İstanbul merkezli Sezon Pirinç geçen yılın sonunda azalan tüketim ve Orta Doğu'ya ihracatın azalması nedeniyle iflas erteleme istemişti. Ancak şirketin yönetim kurulu başkanı Metmet Erdoğan, “İflas erteleme istememizdeki asıl sebep, bankaların vadesi gelmemiş kredileri geri çağırması. 2016 başka bir zor yıl olacak” dedi.

Geçen yıl yüzde 2,8 olan takipteki kredilerin oranı bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 3,3'e çıktı. En büyük artış yüzde 4,4 ile KOBİ kredilerinde gerçekleşti. Albaraka Türk Genel Müdürü Fahrettin Yahşi, sektör ortalamasının 4,8 olmasını beklediğini söyledi. Türkiye Bankalar Birliği'nin son verilerine göre batık krediler 54,6 milyar liraya ulaştı.  Bazı bankacılar ise bu rakamın iki katına çıkabileceğini düşünüyor. Sebeb olarak da bankaların kötü pörtfoylarını satması, şirketlerin borçlarını yeniden yapılandırmaları ve alacaklarını ayakta tutmak için borçların vadesini uzatmaları olarak sayılıyor.

Ocak ayında kayıtlı işçi sayısı 379 bin, yani yüzde 2,7 azaldı. Bunun üçte ikisi KOBİ'lerden geldi. Resmi işsiz sayısı 3 milyon 300 bine ulaştı. Alacak sigortası şirketi Euler Hermes Genel Müdürü Özlem Özüner, düşük emtia fiyatları ve yüksek yatırım nedeniyle demir çelik şirketleri ile gıda ve teknoloji perakendecilerinin de risk altında olduğunu söyledi. Özüner, bu yıl 14 bin 800 şirketin iflas etmesini beklediğini söyledi. Bu rakam geçen yıla göre yüzde 8 artış anlamına geliyor. Bunun faturası bankacılık sektörüne çıkacak.

Adını vermek istemeyen bir bankacı takipteki kredi oranının yüzde 6'nın üzerinden olduğunu belirterek, “Bu durum bankalar için kârlılık sorunu oluşturduğu için onların yeni borç verme iştahını azaltıyor” dedi. Bankaların takipteki kredilerini satın alan Turkasset şirketinin CEO'su Hilmi Güvener, tahsili gecikmiş alacak portföy satışının 2015'te 1,9 milyar lirada kaldığını, rakamın bu yıl üçe katlanarak 6 milyar liraya çıkmasını beklediğini söyledi. Güvener, bu kötü kredilerin turizm ve inşaat alanında yoğunlaştığının altını çizdi.

AKP, uzun bir ekonomik krizin ardından iktidara geldi. 3 dönem arka arkaya seçim kazanmasındaki temel sebeplerden birisi işleri büyüyen sanayicilerin sadık desteği olmasıydı. Hükümet üretimi artırmak için reform yapma sözü veriyor ancak sanayiciler bu konuda çok geç kalındığını düşünüyor. 

Bir başka baskı da başkanı geçen ay atanan Merkez Bankası üzerinde. Cumhurbaşkanı Erdoğan uzun zamandan beri faizlerin düşürülmesi gerektiğini savunuyor. Bu durum piyasanın Merkez Bankası'nın mali politikasının bağımsızlığı konusundaki endişelerini artırıyor.

AKP içindeki çatlak ve Erdoğan-Davutoğlu görüşmesinin bir gün erkene alınması piyasaları dalgalandırdı. Dolar iki günde 10 kuruş fırladı. Borsa yüzde 7 düştü

Borsa İstanbul'da önceki gün yaşanan sert satışların ardından dün de kayıplar sürdü. Küresel borsalarda gözlenen satış baskısı içeride devam eden politik endişelerle birleşince Borsa İstanbul günü yüzde 2'nin üzerinde kayıpla kapattı. Önceki gün 3,29 düşen borsa endeksi dün de yüzde 2,08 kayıpla 79 bin 383 puandan kapandı. Haftaya 85 bin 328 puandan başlayan endeks üç günde 6 bin puan düşerek yüzde 7 civarında değer kaybetti.

Türk Lirası'nın önceki gün dolar karşısında yüzde 1,5 civarında sert değer kaybı dün de sürdü. Güne 2,8528 seviyesinden başlayan dolar/TL yükselişini sürdürerek 5 haftanın zirvesi olan 2,89'in üzerine çıktı. Salı günü 2,79 liradan işlem gören dolar iki günde 10 kuruşluk primle 2,89 lirayı aşarak günü 2,8930 liradan tamamladı. Euro 3,32 liraya çıktı.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun normalde her Perşembe yaptıkları haftalık olağan görüşmesi ani bir kararla dün saat 18.00'e alınırken, kritik görüşmede AKP genel başkanının geleceğinin konuşulacağı piyasalarda sert hareketlere yol açtı. 

Kaynak: Özgür Düşünce Gazetesi