Suudi Arabistan’a Türkiye’nin Ocak ayındaki ihracatı ciddi oranda düşerek 16,6 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bir önceki ay bu ülkeye Türkiye’nin ihracatı 221,9 milyon dolar olarak kaydedilmişti.

Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) açıkladığı bu rakamlara göre Türkiye’nin Suudi Arabistan’a ihracatı yılın ilk ayında yüzde 92.5 oranında düştü.

Suudi Arabistan Ticaret Odaları Başkanı Ajlan al-Ajlan, Ekim ayı başında boykot çağrısında bulunmuştu. Ülkedeki bazı ana süpermarket zincirleri, mevcut stoklar satıldıktan sonra Türk mallarını stokta bulundurmayı durduracaklarını duyurmuşlardı.

Resmi boykot çağrılarına ve koronavirüs pandemisine rağmen Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ticaret 2020 yılının ikinci yarısında iki ülke arasındaki ticarette bu kadar sert bir düşüş yaşanmamıştı.

Uyguladığı gayrı resmi ambargo ile Türk mallarının ülkeye girişini engelleyen Suudi Arabistan’da, yüzlerce konteynerin gümrüklerde aylardır sebepsiz yere bekletildiği bildirildi.

3 aydır bekleyen Türk malları olduğu, bunların ardiye masraflarının da on binlerce dolara çıktığı ifade ediliyor. Suudi Arabistan’daki Türk makamları da sorunu çözemediklerini ve çaresiz kaldıklarını belirtiyorlar.

Suudi Arabistan’ın ihracat açısından önemli bir pazar olduğunu ifade eden Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği Başkanı Burak Önder, yapılan engellemeler nedeniyle bu ülkeye ihracatın neredeyse durduğunu söyledi.

Aylar önce gönderilen malların dahi Suudi gümrüklerinde sebepsiz bekletildiğini anlatan Önder, Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) de ihracat yapılamadığını kaydetti. BAE’de gümrük sorununun olmadığını, ama bilerek sipariş verilmediğini belirten Önder, hem Suudi Arabistan hem de BAE’de Türkiye’ye alternatif pazarlar yaratılmaya çalışıldığını dile getirdi.

Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkiler 2013 yılından itibaren bozulmaya başladı. Türkiye Mısır’da Müslüman Kardeşler Hareketi ve Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yi desteklerken; Müslüman Kardeşler Hareketi’ne karşı olan Suudi Arabistan Mursi’yi deviren darbe yönetimini destekledi.

Yine daha sonraki dönemde Türkiye’nin İran’a yaklaşması Suudi Arabistan’ı rahatsız etti.

2017 yılı Haziran ayında Suudi Arabistan’da Veliaht Prensliğe Muhammed Bin Selman’ın gelmesi ile birlikte ilişkiler daha da kötüleşti. Türkiye, Suudi Arabistan yönetimi ve kraliyet ailesindeki iç mücadelelerde her zaman Muhammed Bin Selman karşıtı bir tutum izledi. Selman karşıtı gruplara açıktan olmasa da destek verdi.

En büyük kopuş ise Suudi asıllı gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda 2 Ekim 2018’de öldürülmesi sonrası yaşandı. AKP hükumeti, Kaşıkçı cinayetini Veliaht Prens karşıtı bir kampanyaya dönüştürdü ve uluslararası alanda Veliaht Prens’i sıkıştırmaya çalıştı. Ancak o dönemki Trump yönetiminin Veliaht Prens ve Suudi Arabistan’la ilişkileri bozmak istememesi nedeniyle AKP hükumetinin bu politikası başarısız oldu.

Türkiye-Suudi Arabistan ilişkileri bu dönemde en kötü günlerini yaşadı. Suudi Arabistan veliaht prensinin İsrail’le yakınlaşma politikası da AKP’yi rahatsız etti.

DİYALOG KANALLARININ AÇILMASI

Kasım ayında AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Suudi Arabistan Kralı Selman bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşme sonrası Türk tarafından yapılan açıklamada ikili ilişkilerin geliştirilmesi ve problemlerin çözümüne dönük diyalog kanallarının açık tutulması konusunda iki tarafın da mutabık kaldığı belirtildi.

Suudi Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan el Suud da kasım ayında yaptığı açıklamada Türkiye ile ilişkilerin dostane olduğunu söyleyerek, boykot iddialarını yalanlamıştı. Ancak hala gerginliğin giderilmesine yönelik bir adımın atılmadığı görülüyor.

Suudi Arabistan Türkiye’nin en büyük 12. ticari partneri durumunda ve 2019 yılında Türkiye körfez ülkesine 3.1 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi.

Resmi boykot çağrılarına ve koronavirüs pandemisine rağmen Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ticarette 2020 yılında ciddi bir düşüş gerçekleşmemişti.