Türkiye’de demokrasi ve hukuk daha da yara alacak

Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Emre Bağce, seçim sistemleriyle ilgili çalışmalarını sosyal medya üzerinden paylaşarak AKP ve MHP arasındaki seçim ittifakını eleştirdi. ‘Seçim sistemleri ve ittifak teklifine 21 not’ başlığı altında sosyal medya üzerinden paylaşımda bulunan Bağce, “Bu bir ittifaktan ziyade yüzde 10 ve d’Hondt sistemi kullanılarak, partilerin ittifak adı altında ayrı ayrı girip, oyları ittifak hanesine yazdırarak fazla oy alma ve sonra aralarında paylaşma stratejisi olarak gözüküyor. Akla, mantığa, eşitlik prensibine aykırı görünüyor.” dedi. Bağce, maddeler halinde yaptığı değerlendirmelerde şu hususlara dikkat çekti:

Yüzde on barajı temsilde adaleti örseliyor

Parti ve liderler ne derse o deniyor. Böylece adaylar seçmenlerin değil, parti başkanlarının gözünün içine bakıyor. Yüzde 10 barajı temsilde adaleti ciddi şekilde örseliyor; demokrasiyi felç edip, kötürüm bırakıyor.

İttifak düzenlemesi demokrasi ve hukuk açısından ciddi sorunlar taşıyor. Haliyle, yönetimde istikrar ilkesi denerek, Milletvekili seçim sistemindeki yüzde 10 barajını sürdürmenin hukuki, rasyonel, meşru, ahlaki hiçbir temeli ve gerekçesi kalmıyor. Dünyanın çoğu ülkesinde seçim barajı bulunmuyor; bulunanlarda da yüzde 1, 2, 3, 4, bilemediniz en fazla 5 baraj bulunuyor. Yarı otokratik Rusya bile seçim barajını yüzde 7’den yüzde 5’e indirdi. Başkanlıklarda ise neredeyse hiç baraj yok. Seçim barajları yerleşik parlamenter ülkelerde temsilde adaleti sağlayacak ve yönetimi kolay kuracak şekilde uygulanıyor. Bazı ülkelerde birkaç bölgede milletvekili çıkarılırsa, ülke barajı aranmıyor. Bazı ülkelerde ise çoğulculuk adına azınlıklar için baraj koşulu aranmıyor. Norveç gibi birçok Avrupa ülkesi günümüzde Türkiye’nin 1965 seçimlerinde uyguladığı temsilde adaleti en iyi sağlayan Milli Bakiye Sistemi gibi bir sistemle birlikte nispi temsil sistemini uyguluyor.

Demokratik ülkelerde kapalı aday listesi yok

Demokratik bakımdan yerleşik sistemlere sahip ülkeleri