Türk konsoloslukları uluslararası hukuku çiğniyor

⏱ Okuma Süresi 3 dk•Yayınlanma Cumartesi, Şubat 4 2017

Suriye’deki Baas yönetimi ve İran’daki molla rejiminin yurt dışında yaşayan kendi vatandaşları arasında muhalif ve eleştirel kesimlere yönelik yaptığı zulme varan haksız uygulamaları örnek alan Erdoğan rejimi de normalde rutin olan konsolosluk hizmetlerini, artık kendi vatandaşları arasında ayrımcılığa giderek, istemediklerine vermeyerek altına imza attığı uluslararası anlaşmaları da çiğnemeye başladı.

Pasaport verilmesi, yenilenmesi, nüfus kaydı, doğum belgesi, noterlik gibi vatandaşlık hizmetleri artık yurt dışında sadece ‘makbul’ vatandaşlara sağlanırken, muhalif, eleştirisel ve aykırı düşünenlerden esirgenmeye başladı. Bu ise, yalnızca Türk yasalarının ve anayasanın çiğnenmesi değil, Türkiye’nin uymak zorunda olduğu ve bir anlamda anayasa hükmünde olan uluslararası anlaşmaların ihlali anlamına geliyor. Bu konuda artan şikâyetler farklı ülkelerden gelmeye devam ederken, uygulamanın nasıl şekil aldığı da elçilik ya da konsolosluklara göre değişiyor.

Rapor edilen vakalar arasında pasaportlara el koyma, yenilememe, iptal etme, noterlik işlemleri yapmama, doğum kayıtları almama gibi normalde sağlanması gereken vatandaşlık hizmetlerinin değişik gerekçelerle ret edilmesi var. Bazı konsolosluklar, hukuk geri geldiğinde yargılanma endişesi ile server arızası, bilgisayar bağlantısı gibi teknik mazeretler öne sürüp hizmet vermezken, ideolojik önyargılarla hareket eden konsolosluk görevlileri, açık açık başvuruda bulunan vatandaşlara bu hizmetlerin verilmeyeceğini söylüyorlar. Gerekçe ne olursa olsun, arkasında Ankara’dan gönderilen gizli bir genelge olduğu, bunun şifahi olarak takviye edildiği ve muhaliflerin hizmetten bir şekilde yararlandırılmaması ve mağdur edilmesi istendiği belirtiliyor.

ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERİN AÇIKÇA İHLALİ

Esasen, Türk elçilik ve konsoloslukları bu haksız uygulamalara imza atmakla 1963 tarihli Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi’nin 5inci maddesine tanımlanan görev sorumluluklarını açık bir şekilde ihlal etmiş oluyorlar. Buna göre, konsolosluklarda çalışan görevliler, bu madenin d,e ve f bentlerine göre vatandaşlarına pasaport ve seyahat belgeleri düzenlemek, gerçek ve tüzel kişilere yardım etmek, ve noter hizmetleri sağlamakla yükümlüler.

Aynı şekilde, Türkiye, 1990 tarihli BM’nin “Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme”ni