Kocaeli’nin Kandıra ilçesinden Hopa’ya kadar tüm Karadeniz sahil şeridinde bununla birlikte Gümüşhane ve Tokat’ta da boyunca fındık yetiştiriliyor.

BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün 2016 yılı rakamlarına göre, dünyada ihraç edilen fındığın %60’sını tek başına Türkiye gerçekleştiriyor. Yine aynı yıl kurumun aynı yılki istatistiğine göre Türk fındığının en büyük alıcısı ise Almanya ve İtalya.

Ziraat Mühendisleri Odası’nın 2018 yılında yayınladığı “Fındık Raporu”, Türkiye’nin 16 şehrinde 440 bin üreticinin 770 bin hektarda üretim yaptığını ortaya koyuyor.

Yıldırım: Fındığı üreten Türkiye, parayı kazanan başkaları

Tarım Dünyası internet sitesinin yayın yönetmeni ve Dünya gazetesi yazarı Ali Ekber Yıldırım, fındığın Karadeniz Bölgesi için öneminin Çiftçi Kayıt Sistemi’nde gözüken üretici sayısıyla izah edilemeyeceğini dile getiriyor.

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan kıdemli tarım gazetecisi Yıldırım,” Ordu, Giresun, Düzce hatta Trabzon’da fındık hayati önem taşıyor. ÇKS’ye kayıtlı üretici sayısı 440 bin gözükse de bazen altı yedi kişilik bir ailede tek kişi bu sisteme kayıtlı olabiliyor. Kaldı ki birçok fındık üreticisi Ankara ve İstanbul gibi büyük kentlerde yaşıyor. Ve fındık zamanı memleketlerine dönüyor, 15 günde fındıklarını toplayıp satıyorlar. Fındığı üreten Türkiye ama parayı kazanan başkaları” diyor.

Yıldırım’ın “başkaları” olarak kast ettikleri arasında dünyaca ünlü Nutella markasının üreticisi Ferrero geliyor. Uzun yıllardır Türkiye’nin en büyük ithalatçısı olan İtalyan şirket, 2014 yılında ülkenin en büyük fındık ihracatçı firması Oltan Gıda’yı satın alarak en büyük ihracatçı haline geldi. Ferrero, değerli tarım uygulaması ile Türkiye’de yetişen fındığın verim ve kalitesini de arttırmaya çalışıyor.

Türk fındığını en büyük rakip gören İtalyan fındık üreticileri ise Türk fındığının Avrupa piyasasındaki egemenliğinden rahatsız.

İtalyan hükümetinde koalisyon ortağı Lega Partisi ve Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi Mara Bizzotto, 15 Şubat 2019 tarihinde Avrupa Parlamentosu'na Türkiye'den fındık ithalinin sağlık açısından riskli olduğunu ve İtalyan çiftçilerin desteklenmesi yönünde bir karar tasarısı sundu.

İtalya’nın 71.000 hektar ekili alanıyla Avrupa'nın önde gelen fındık üreticisi olduğunu vurgulayan Bizzotto, önergesinde “Avrupa Hızlı Uyarı Sistemi (RASFF) 2018’in ilk dokuz ayında Türkiye’den ihraç edilen fındıklarda 39 aflatoksin (karaciğer kanserine de yol açabilen zehirli bir küf türü) vakası tespit etmiştir. Avrupa'daki gıda güvenliğini ve İtalya ve Avrupa'daki vatandaşların sağlığını korumak için Türkiye'den fındık alımının sınırlandırılmasının uygunluğunu değerlendirmeye ve İtalyan fındık üreticisini desteklemeye davet ediyoruz” dedi.

CHP’li Kaya: “Türk fındığı sağlığı tehdit ettiği yalanına karşı iktidar duyarsız”

Tarım Bakanlığı’nın konuyla ilgili hiçbir tasarrufu olmadığını söyleyen CHP Trabzon milletvekili Ahmet Kaya, Türkiye’de yaklaşık 6 milyon insanın hayatını etkileyen veyaklaşık 2 miyar dolar döviz girdisi sağlayan bir ürünün sahipsiz bırakılmasını anlaşılmaz buluyor.

VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Kaya, Avrupa Parlamentosu ve özellikle İtalyanlar, ihracatımızın yüz akı yerli ve milli ürünümüz fındıkta elimizi kolumuzu bağlamaya çalışıyor ama tehdit niteliğindeki bu önergeye iktidarın sesi çıkmıyor. Fındık üreticimiz zaten perişan, fındığını zararına satıyor. İtalyan parlamenter tarafından Avrupa parlamentosuna sunulan teklifin amacı açık kabul görmesi durumunu düşünmek dahi istemiyorum. Bunun için Türkiye’nin devreye girmesi ve karşı hamle yapması gerekmez mi? Türk fındığının Avrupa pazarına satışını sınırlamak için halk sağlığını tehdit ettiği yalanı dolaşıma sokuluyor, Türkiye bakıyor. Küresel güçler Türk fındığını ellerine almak istiyor ama iktidar duyarsız” diyor.

Türkiye’deki üretilen fındığın yaklaşık %32’si Ordu’daki 220 bin hektarda dikili fındıklardan elde ediliyor.

Ordu Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkan Yardımcısı Osman Çakmak, İtalyanların uzun süredir Türk fındığına engel çıkarmaya çalıştığını ancak sorunun bunun da ötesinde olduğunu söylüyor.

VOA Türkçe’nin konuştuğu Çakmak, “Türk fındığına bu iftira geçmişte de atıldı. Ama Türkiye fındığı kendi kaderine terk etmiş durumda. Tadıyla kokusuyla en kaliteli fındığa sahibiz ama bu fındığın gen haritaları çıkarıldı. Başka ülkelerde üretilmek için sürekli çaba harcanıyor. Asıl mesele şu, dünyada fındığın fiyatlandırılmasında Türkler öncüdür. Eskiden Fiskobirlik alım yapıyordu, şimdi Toprak Mahsulleri Ofisi piyasayı dengelemek için alım yapıyor. Ama bunlar çözümü sağlamıyor çünkü Türkiye’nin bir fındık stratejisi veya stratejisi yok. Türkiye rekabet gücünü her geçen yıl kaybediyor” diyor.

Ali Ekber Yıldırım da Türkiye’nin Avrupa Parlamentosu’na sunulan önergeyi ciddiye alması gerektiği görüşünde.

Yıldırım, “AB, bunu daha önce de yaptı. Türk fındığını ancak şu kapıdan AB’ye sokabilirsiniz dedi. Bunu elbette kendi üreticisini korumak için yapıyor. Ancak aflatoksin dendiği zaman Türk fındığını başta Ferrero olmak üzere çok sayıda Avrupalı firma ithal ediyor. Onların da sıkıntıları olur. Ancak biz de asıl sıkıntı devlet adamlarımız kendi ürünlerimizi satmak ve sahiplenmek konusunda ısrarcı olmaktan öte ithalat konusunda istekli olmaları. Bu asıl sorun. Bir başka sorun Türkiye’nin fındıktaki gücünü kırma yönünde gösterilen çabalar. ABD’de Oregon fındık üretimi denedi, başarılı olmadı. Şimdi Gürcistan ve Azerbaycan’da deneniyor ama istenen tadı ve kaliteyi yakalayamıyorlar. Türkiye’nin istikrarlı bir şekilde fındık üretmesi gerekir. Bunun için de fındık üreticisi ve fındığın yalnızca seçim dönemlerinde değil her zaman hatırlanması gerekiyor.” diye konuştu.