Gediz Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Murat Sağlam'ın Alman bilim adamları ile ortaklaşa sürdürdüğü araştırma sonucunda beynin, iç kulaktaki yarım daire kanallarını, dengeyi sağlamanın yanında en uygun göz ve baş hareketlerini belirlemek için de kullandığı ortaya çıktı. Baş dönmesi ve denge problemi olan hastaların iyileşme süreçlerine katkıda bulunacak bu sonuç, bilim çevrelerinde yankı uyandırdı.

Yrd. Doç. Dr. Murat Sağlam, insan beyninin nasıl çalıştığını araştırıyor. Beyindeki gizemleri çözmeye yönelik incelemelerini Japonya'nın Kumamoto Üniversitesi ile Almanya'nın Münih Üniversitesi'nin ardından Gediz'de sürdüren sinirbilimci, Alman bilim adamlarıyla birlikte yürüttüğü araştırmada önemli başarıya ulaştı.

Yrd. Doç. Dr. Sağlam'ın içinde yer aldığı 3 kişilik ekip, beynin göz ve baş hareketlerini nasıl kontrol ettiğini, beynin hangi bölgesinin bu hareketlerin en ideal şekilde yapılmasını sağladığını ele aldı. Beynin binlerce olası göz ve baş hareketi içinden en idealini bularak sorunsuz görmesini sağlamasındaki sır perdesi aralanmaya çalışıldı. Bu amaçla Münih Üniversitesi Vertigo ve Denge Merkezi'nde sağlıklı kişiler ile denge bozukluğu yaşayan hastalarda çeşitli deneyler ve gözlemler gerçekleştirildi.

5 yıl süren araştırma sonunda beynin, iç kulaktaki yarım daire kanallarını dengeyi sağlamanın yanında, en uygun göz ve baş hareketlerini belirlemek için de kullandığı ortaya çıkarıldı, bunu nasıl yaptığı da tespit edildi. Baş dönmesi ve denge problemi olan hastaların iyileşme süreçlerine katkıda bulunacak bu sonuç, bilim çevrelerinde yankı uyandırdı, Oxford Üniversitesi'nin ünlü dergisi Brain'de geniş yer buldu.

HEP MERAK KONUSUYDU

Yrd. Doç. Dr. Murat Sağlam, hareket ederken bile çevredeki nesnelerin sorunsuz görülmesinin neye borçlu olunduğunun hep merak konusu olduğuna dikkat çekerek, şu bilgileri verdi: "Beynimiz bilinmeyenlerle dolu, değişen koşulları çok hızlı algılayıp yorumluyor ve hareketlerimizi ona göre en ideal şekilde yönetiyor. Süper bilgisayarlarla bile çok zor çözebildiğimiz kontrol problemlerini beynimiz çözebiliyor. Beynimizin bu hesaplamaları nasıl yaptığını öğrenmeye çalışıyoruz.

Göz ve baş hareketleri ile iç kulaktaki dengeyi sağlayan organlar arasındaki ilişki de bilinmezlerle dolu. Gözümüzü kamera olarak düşünürsek, hareket halindeyken algıladığı görüntülerin de hareket etmesi gerekir. Başımıza kamera takıp yürürsek, kaydettiği görüntülerin hareket ettiğini ve ne kadar rahatsız edici olduğunu gözlemleyebiliriz. Oysa biz böyle görmüyoruz. Örneğin yürürken, gözlerimiz aşağı yukarı sallanır ve aynı anda bakmak istediğimiz başka yöne doğru başımızı çevirirken bile hızla giden bir araçtaki yazıyı okuyabiliriz. Bunu beynimizin göz-baş koordinasyonunu sorunsuz yapmasına ve hareket halindeki nesneleri kendi hareketimizden ayıklayabilmesine borçluyuz. Bu zor mühendislik problemini beynimiz rahatlıkla çözüyor. Ancak denge sisteminde bozukluk ya da göz-baş koordinasyonu problemi bulunan hastalar, tıpkı başımızdaki sabit kameranın kaydettiği gibi rahatsız edici ve sallanan bir görüntüye maruz kalıyor, yaşam kaliteleri düşüyor.

Araştırmamızın, beynimizi biraz daha iyi tanımamızı sağlayan sonuçları, denge sorunu olan hastaların karşılaştığı sıkıntıların ortadan kalkmasına yardımcı olacak, rehabilitasyon süreçlerine katkıda bulunacak ve yaşam kalitelerini artıracak." CİHAN