Swap mwap yok kardeşim!
TURHAN BOZKURT | Samanyoluhaber
"Dolar 6,99 TL’yi aşıp 7 TL olmasın" diye başlatılan Ankara Meydan Muharebesi’nin cephe komutanı Murat Uysal nihayet ortaya çıktı. Kendi başlattıkları anlamsız savaşın ortasında sessizliğe bürünmüştü.
Merkez Bankası Başkanı (TCMB) Murat Uysal, Korona salgınında haklı bir şöhret kazanan Zoom uygulaması vasıtası ile iktisatçıların ve bankacıların sorularını cevaplandırdı.
Format “soru-cevap” olduğu için cevap diyorum, yoksa Uysal sorulara elle tutulur tek cevap veremedi.
SWAP ANLAŞMASI İMZALANACAK MI?
Sözü dolaştırdı, kelime oyunları ile topu taca attı. Hatta cevap vermediği sorunun tekrar yöneltilmesi üzerine “Buna cevap vermiştim.” diyebildi.
Herkes “Swap (döviz-TL takası) için Amerikan Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Japon Merkez Bankası (BOJ) büyük merkez bankaları ile müzakere olup olmadığını” merak ediyor.
Zira Korona Krizi’nde bütün dünya dolara ve altına hücum etti. Hâl böyle iken dolar talebine cevap vermek zorlaştı.
Türkiye gibi döviz borcu yüksek, rezervleri tehlike sınırına dayanmış bir ekonomi için dolar takviyesi solunum cihazı kadar hayati.
TCMB Başkanı Uysal, Fed başta olmak üzere büyük merkez bankaları ile swap müzakerelerini sürdürdüklerini iki hafta önce kendisi beyan etmişti.
Piyasada bu yönde beklentiye sebep olan Uysal buna dair soruya ise kaçamak cevap verdi. Hakikatte ne müzakere ne de mutabakat var!
UĞUR GÜRSES’TEN “KRAL ÇIPLAK” DEDİRTEN SORU
Eski bankacı Uğur Gürses şu soruyu yöneltti: “Yabancı bankaların Türkiye’de swap yapmasına imkân verilmiyor. Merkez bankaları (Fed, ECB) kendi bankalarının TL swap yapmasına izin verilmeyen bir ülkeye kendi paralarından verir mi? Bu sizce mantıklı mı?”
Türkiye'nin döviz rezervleri (bankaların mevduat karşılığı emanet verdiği dövizler, işçi dövizleri dahil) nisan ayında 56 milyar dolara kadar geriledi. 2017 yılında 61,1 milyar dolar olan Amerikan tahvili portföyü de 2,6 milyara dolara kadar geriledi. Bu tahvillerin rezerve dönüşmemesi döviz açığının hangi safhaya geldiğini gözler önüne seriyor.
Sorudan duyduğu rahatsızlık suratına akseden Uysal kararı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) aldığını belirterek, sorumluluğu üzerinden atmaya çalıştı.
Ancak talebin TCMB’den geldiğini bilenler biliyor. Uysal da biliyor Fed’in dolar havuzuna almadığını, almayacağını.
Hatta Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Sevgili dostum Donald!” mektubunu sıkıştırdığı Korona yardım kolilerinin bile işe yaramayacağının farkında.
Benzer bir soru daha sonra tekrar yöneltilince Uysal, “Buna cevap vermiştim.” dedi. Verilmeyen cevaba atıf yapan bir Merkez Bankası Başkanı.
TL YAPAYALNIZ BIRAKILDI
Böylece swap mwap anlaşması olmadığını ilan etmiş oldu.
Swap olmayınca TL üzerindeki baskı daha da artacak. Faiz artırılamayacağına, açıktan döviz satışı yapacak rezerv kalmadığına göre TL’nin çilesi bitmeyecek.
Bankalardan swap kanalı ile alınan dövizler düşüldüğünde altın hariç net rezervler eksiye düşüyor. Bu şartlarda Merkez’in doları 6,99 TL’de ne kadar tutabileceğini hep beraber göreceğiz.
Diğer merak edilen mevzu 6,99 TL müdafaasıydı. Uysal buna dair sorulara da “Kurda belli bir hedefi savunmuyoruz, ancak kur istikrarını da önemsiyoruz.” nev’inden ortaya karışık bir cevap verdi.
TL’nin diğer gelişmekte olan ülkelerin para birimleri gibi bir miktar dalgalandığını söyledi. Bir miktar dediği sene başından yüzde 20 devalüasyon!
TURİZM VE İHRACATTAKİ ÇÖKÜŞTEN HABERİ YOK MU?
TCMB Başkanı Uysal'ın sözlerinde endişe verici bir kısım daha vardı. Uysal cari dengenin ılımlı seyredeceğini söyledi.
Güya döviz gelirleri giderlerden daha yüksek çıkacak sene sonunda. Az da olsa cari fazla verilecek. El insaf!
Martta ihracat yüzde 18 düştü ki salgının daha başlarında gelen bir veri bu. İhracattan ithalat düştüğünde sadece bir ayda 5,4 milyar dolar (38,3 milyar TL) açık verilmiş.
Müteakip aylarda açık katlanacak.
İlk üç ayda Amerika yüzde 4,9, Almanya yüzde 7 küçüldü. Fransa, İngiltere, İtalya ve İspanya yüzde 5 ila yüzde 9 arasında küçülüyor.
İhracatımızın merkez üssü Avrupa sarsılırken, TCMB Başkanı cari dengede ılımlı toparlanma bekliyor. Bu özgüvene Şapka çıkarıyorum...
DÖVİZ GELİRİ AZALIYORSA…
Diğer bir döviz kalemi olan turizmde gelirler martta geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 11,4 azaldı. Bu daha başlangıç.
Yaz aylarında tarihin en durgun sezonunda iflas dalgasından endişe ediliyor.
Salgın herkesi eve hapsetti. İhracat ve turizm yoksa Türkiye nasıl döviz geliri elde edecek? Cevap yok tabii.
Uysal’ın “Merkez bankalarıyla olan swap görüşmelerimiz devam ediyor. Swap ilişkimiz olan birkaç merkez bankası var onlarla ilişkiyi güçlendirme görüşmelerimiz devam ediyor.” cümlelerinin altını çizdim.
Bahsi geçen muhataplar Katar, Rusya, İran ve Çin merkez bankaları. Kelin ilacı olsa başına sürecek!
Uysal’a göre döviz rezervlerindeki tarihi düşüş “dalgalanma”.
ENFLASYONA GELİNCE TAHMİN VAR, İŞSİZLİĞE GELİNCE SUS
Krizin üretim ve tüketimi nasıl yerle bir ettiğini gösteren petrol fiyatlarındaki bile “Türkiye için avantaj”.
Cari denge “ılımlı”. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) desteğine ihtiyaç duyulmuyor!
1 kuruş için milyarlarca dolar döviz feda edilse de “Yok öyle bir şey!”.
Yüzde 20’ye doğru yol alan işsizlik içinse “Tahmin aralığı çok yüksek, rakam belirtmek uygun olmaz.”
Enflasyon için yıl sonu tahminini yüzde 7,4’e indiren Uysal “İşsizlikte tahmin yapılamaz.” diyor. Niye?
Enflasyon aşağı çekildi. Böylece Bir sonraki toplantıda faiz indirmek için hazırlık yapıldı.
Türkiye’nin en zengin veri bankası TCMB’de değil mi? Bu veri bankasından hareketle işsizliğin seyrine dair hesap yapabilecek uzman yok mu? Hükûmeti rahatsız etmesin diye bu fasıl da pas geçiyor.
Arka arkaya zor sorular gelince de toplantıyı alelacele bitirdi.
Başka sorusu olan... Hep beraber dağılabiliriz!
----------------------------
İletişim için:
E-posta: [email protected]
