...

İran nükleer programından verdiği tavizlere mukabil elini kolunu bağlayan ekonomik müeyyidelerden kademeli olarak kurtulacak. İran bankaları artık dünya bankacılık sisteminde döviz transferi (swift) yapabilecek. Bir başka ifade ile İran'ın yeni dönemde, Türkiye'de 17/25 Aralık yolsuzluk ve rüşvet soruşturmalarının odağında yer alan Reza Zarrab gibi isimlere ihtiyacı kalmadı. Zarrab'ın ticari dehası ile gerçekleşmiyordu zaten milyar dolarlık işlemler. Bankaların devre dışı bırakıldığı senelerde İran'ın Türkiye'den doğalgaz ve petrol alacağının tahsilâtında ciddi zorluklar vardı. Dolar olarak transferi yasaktı. Zarrab, petrol-gaz parasını altın ya da müeyyide kapsamına girmeyen gıda maddesi, ilaç ve sağlık malzemelerine dönüştüren distribütördü. Her kademede dağıttığı rüşvetlerle işleri hızlandıran ve komisyon geliri yüksek bir distribütör... İran sadece Türkiye ile değil, bütün ülkelerle ticaretini artık en kestirme ve garantili yol olan bankacılık üzerinden yürütecek.

İran artık daha zorlu rakip

‘Swot' analizi yapalım. Nükleer anlaşma ile başlayan dönem, Türkiye'ye sunduğu fırsatlar kadar tehditleri de ihtiva ediyor. Dünyanın en büyük doğalgaz ve en büyük dördüncü petrol rezervine sahip İran'da en fazla fırsat enerji şirketleri için söz konusu olacak. 77 milyon nüfusu ve 370 milyar dolar milli geliri (GSYH) olan İran ekonomisi petrol ve gazdan ibaret değil. Haddizatında anlaşmaya imza atan P5+1, yakın gelecekte İran'ın bölgede lokomotif ülke haline gelmesini temin etmek istedikleri mesajını veriyor. Bunun mânâsı şu: Türkiye yerine İran ikame edilecek. İran'a doğrudan ve dolaylı yabancı yatırımlar hızla artacak. Komşu'nun yıldızı parladıkça Türkiye, ihracat ve turizm gelirlerindeki nispi artışla teselli bulacak.

Öte yandan Irak'taki İran nüfuzu giderek artacağından Tahran yönetimi, Ankara'nın bu ülkeye dönük enerji ve dış ticaret politikalarını gözden geçirmek mecburiyetinde bırakacak. Irak'a ihracatımız İran malları ile rekabette zorlanacağından bu pazarda ciddi kayıplar olabilir.

İran'da KOBİ ölçeğinde gıda, kimya, tekstil ve otomotiv sanayii çok güçlü. Başta bu dört sektörde faaliyet gösteren firmalar olmak üzere İranlı rakiplerin, Türkiye'yi sadece Ortadoğu'da değil Afrika ve Asya'da da zorlayacağını not edelim. Hatta Türkiye'nin iç pazarına bile giriş yapabilirler.

...

Yazının devamı için tıklayın