TİHV, ‘2020 Yılı Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezleri Raporu’, işkence ve kötü muamelenin boyutunu gözler önüne serdi. Raporda, işkence ve kötü muamele gördüğü gerekçesiyle TİHV’e başvuranların yaşının 5-70 arasında değiştiği belirtildi.
Rapora göre, 2020’de işkence gören her 10 kişiden en az dördü (yüzde 40,7) cinsel işkenceye maruz kaldığını ifade etti. 572 kişi işkence ve diğer kötü muameleler nedeniyle, iki kişi işkence ve diğer kötü muamele dışında kalan ağır insan hakları ihlalleri nedeniyle, 31 kişi ise işkence görenin yakını olarak TİHV’e tedavi, rehabilitasyon ve belgeleme talebiyle başvurdu. Başvuruların 12’sinde yaşanan veya tanık olunan işkence sürecinin ülke dışında gerçekleştiği tespit edildi.
Yüzde 62 erkek
Birgün'den Mustafa Bildircin'in haberine göre, başvuruda bulunanların yüzde 62,5’ini erkekler, 36,5’ini kadınlar, yüzde 1’ini LGBTİ+’lar oluşturdu. İşkence gören başvuruların yüzde 3,4’ünü 18 yaş altı oluşturdu.
TİHV’e 2020 yılında başvuran ve işkence gören 562 kişinin 507’si siyasi düşünce, kimlik veya eylemleri nedeniyle gözaltına alındıklarını belirtti. Raporda, Koronavirüs yasaklarına rağmen açık alan ve sokaktan gözaltına alınan başvuru oranının geçen yıla göre yüzde 61’e yükseldiği vurgulandı.
En çok işkence sokaklarda görüldü
Rapordaki diğer bir çarpıcı tespit ise TİHV’e başvuranların birden çok mekanda işkence görmeleri oldu. En çok işkence uygulanan alanlar, sokak ve açık alanların ardından, araçlar, emniyet müdürlükleri ve karakollar oldu.
Her dört kişiden biri öğrenci
Rapor, insan hakları ihlalleri ile Kürt sorunu arasındaki ilişkiyi ortaya seren veriler de sundu. Buna göre Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi doğumlular, Türkiye nüfusunun yüzde 24,6’sını oluştururken işkenceye maruz kalanlar içinde bu bölgede doğanların oranı yüzde 62,6 oldu. İşkence nedeniyle TİHV’e başvuran her dört kişiden birinin halen öğrenci olması da dikkat çekti.
İşkenceye maruz kalan en küçük yaş 3
Rapora göre işkence gören 20 çocuğun işkence gördükleri tarihteki yaş ortalaması 10 olurken işkence gören en küçük çocuğun yaşının 3 olduğu tespit edildi. Etnik ve siyasi nedenlerle işkence gördüğünü belirten çocukların tamamının anadilinin Kürtçe olduğu, sokağa çıkma yasakları sonrası Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesinde işkence fiiline maruz kaldıkları belirlendi.
Adli hekim şikayetleri
Raporda, başvurucuların adli muayene sırasında yaşadıklarını kaydettiği ihlaller anlatılmıştı. Raporda ihlallere ilişkin şunlar sıralandı:
-101 başvuru adli muayene sırasında kolluğun dışarı çıkarılmadığını,
-129 başvuru adli hekimin yakınmalarını dinlemediğini,
-68 başvuru adli hekimin öykü almadığını,
-195 başvuru adli hekimin gerektiği gibi muayene etmediğini,
-173 başvuru adli hekimin yakınmalara göre muayene etmediğini belirtti.
