Türkiye Hava Yolları (THY), yüzlerce pilotu İçişleri Bakanlığı’nın genelgesindeki sağlık kriterini gerekçe göstererek zorunlu ücretsiz izne gönderdi.

THY Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı’nın, “Çalışanlarımızın iş akdini korumakla ilgili her türlü fedakarlığı yapacağız” sözlerinin üzerinden çok geçmeden, şirkette yüzlerce personeli tüm haklarından mahrum edecek kararlar alındığı ortaya çıktı. 27 Mart’ta tüm dış hat uçuşlarını durduran, iç hatlarda sadece 14 noktaya kısıtlı sefer düzenleyen Türk Hava Yolları, çözümü personeli zorunlu ücretsiz izne çıkarmakta buldu.

Sözcü gazetesinde yer alan habere göre, Türk Hava Yolları, kaç kişinin hangi kriterlere göre ücretsiz izne çıkarıldığını açıklamadı. THY, gazetenin bu yöndeki sorularını yanıtlamaktan kaçındı.

Zorunlu izne çıkarılanların bir kısmı için İçişleri Bakanlığı’nın kronik rahatsızlığı olan ve bağışıklık sistemini bozan ilaç kullananlara sokağa çıkma yasağı öngören genelgesi gerekçe gösterildi. Bununla birlikte, 60 yaş üstü olanlar, kaptanlık eğitimindeki ikinci pilotlar ve yeni ikinci pilot olanlar arasında da zorunlu izne çıkarılanlar olduğu belirtiliyor.

Türk Hava Yolları, Kamu Aydınlatma Platformu’na bugün gönderdiği mesajda “Personel giderleri ile ilgili gönüllü ücretsiz izin ve kısmi çalışma gibi maliyet azaltıcı tedbirler almaktadır” şeklinde açıklama yaptı.

THY’nin açıklamasında zorunlu ücretsiz izinlerden bahsedilmemesi dikkat çekti.

Hava Yolu Çalışanları Sendikası (HAVASEN) yayınladığı açıklamada, “THY’nin işten çıkartma yönünde açık bir tavrı olmaması sevindirici olmakla beraber sistematik ve üstü kapalı biçimde iş akdinin feshine yol açabilecek işlemlerin başlatıldığı gözlenmiştir” ifadelerini kullandı. Açıklamada özetle şu değerlendirmeler yapıldı:

“Kamu otoritesi 65 yaş üzerine sokağa çıkma yasağı getirmiştir. THY’de bu kapsama giren sadece Simülatör Öğretmeni (SFI) olan emekli pilotlar bulunmaktadır. THY’nin büyümesine katkıda bulunmuş emektar personeli ilk krizde yalnız, çaresiz ve ekonomik yönden desteksiz bırakmak ahlaki ve vicdani bir davranış değildir.”

Sözcü gazetesi, zorunlu izne çıkarılan pilotlarla görüştü. Daha önce yaşanan acı tecrübeler nedeniyle isimlerinin gizli tutulmasını isteyen pilotlar özetle şunları söyledi:

“İçişleri Bakanlığı genelgesinin bizimle ne alakası var. İşimizin doğası gereği tüm dünyada olduğu gibi biz de çok sıkı periyodik sağlık kontrollerinden geçiyoruz. Uluslararası kurallar gereği uçuşa engel teşkil edecek en küçük sorun ve hastalık dahi inceleniyor. Sonuçta her birimiz emanet edilen yüzlerce yolcuyla beraber dünyanın öbür ucuna uçuyoruz. Mevcut bir hastalığımız varsa bugüne kadar neden uçmamıza izin verildi.

OML ve SIC’li pilotlar ücretsiz izne çıkarılmış. OML nedir? Diyelim ki pilotun yıllık sağlık kontrolünde böbreğinde taş olma ihtimali çıktı. Bu pilotun lisansına not edilir. Buna OML (Operasyonel Çoklu Pilot Sınırlaması) deniyor. Çünkü pilot uçuş sırasında taş düşürürse görevini yapamaz. Yanındaki pilotun da OML olmaması lazım. Bu not sadece ekip kurulurken dikkat edilmesi içindir. Adam parmağını kırıyor, platin taktırıyor. Lisansına SIC notu düşülüyor. Bunun genelgedeki kronik rahatsızlıkla ne alakası var.

THY’nin gerekçe gösterdiği genelgede 65 yaş sınırı var. THY’de 65 yaş üstü uçan pilot zaten yok. Genelgedeki sınır THY yönetimi tarafından 60’a çekilmiş.

15 gün önce bize bir mail gönderdiler. İsteyenler ücretsiz izne çıkabilir dediler. Özel sağlık sigortanız ödenecek dediler. Kabindeki arkadaşlar bunu kabul etti. Birkaç bin lira için virüs riski almayalım diye izne çıktılar. Pilotlarsa, maaşlarının en fazla 15-20 bin liraya düşeceğini düşünerek izne çıkmadı. Bu parayla da masraflarını, çocuklarının okul parasını, evinin kirasını öder diyerek kaldı. Ama kısa çalışma ödeneğiyle pilotların da maaşı kabinle aynı düzeye indirildi. Hepsi 4 bin 900 alacak.

Pilotların maaşı yüzde 90 düştü. Yeni işe başlayan kabin memurunun maaşı da 5 bin 500’den 4 bin 900’e indi. Hiçbir kaptan bu paraya evini geçindiremez zaten. Birikimini kullanacak. Kimsenin de kendisini bir yıl geçindirecek bir birikimi yok. Herkesin birikimi ya topraktadır, ya evdedir. Şu anda da onlar para etmiyor. Herkes sıkıntıya girdi. Bu psikolojiyle uçak uçuracaklar bir de… Kargoda ve bu iç hatlarda uçan pilot arkadaş, bir taraftan 20 saat uçacak diğer taraftan nasıl olacak bu işler diye düşünecek.

Pegasus’ta kaptan hiç uçmazsa 35 bin TL alıyordu. Şirket açıkladı “Yüzde 50’sini üç ay boyunca yatıracağız” dedi. Herkes rahatladı. SunExpress de, “2 bin euro yatıracağım” dedi pilotlarına… Onlar da rahatladı. Ama biz bugüne kadar daha kurumsal görünmemize rağmen hiçbir bilgilendirme yapılmadı.”

THY, geçtiğimiz günlerde 600’e yakın uçuş eğitimi gören pilot adayının iş sözleşmelerini askıya almıştı.