Rus bilim adamları
İsviçre’de yapılacak ve evrenin oluşumunu inceleyecek olan 9 milyar dolarlık
deneyin bir zaman
tüneline yol açacağını iddia etti.
2 Rus matematikçi, dün bilim gündemine damgasını vuracak bir açıklama yaptı ve “
Mayıs ayında gelecekten gelen misafirler için hazırlanın” dedi. İşin aslı ise, fizik biliminin gizemli ayrıntılarında gizli. İsviçre’nin
Cenevre kentindeki
Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi (CERN), mayıs ayında bugüne kadar yapılmış en büyük fizik deneyini gerçekleştirecek. 4 milyar dolara malolan
Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (Large Hadron Collider, LHG) ilk kez denenecek. Bu deneyde,
atomlar birbirlerine ışık hızına yakın bir hızla çarpışıtırılacak. Ortaya evrenin varolmasına neden olan “Büyük Patlama”nın ilk saniyelerinin
küçük bir örneği çıkması bekleniyor. Böylece evrenin kökeniyle ilgili bilgi elde edilecek.
Bilim kurgu değil
Buraya kadar her şey
kuantum yani parçacık fiziğinin alanı olarak gözüküyor. Ancak
Moskova Steklov
Matematik Enstitüsü’nden iki matematikçi Irinia Arefava ve Igor Volovich’e göre bu deney sırasında ortaya çıkan yüksek enerji, zamanda bir kırılma oluşturacak. Atom düzeyinde bile olsa bir zaman tüneli oluşacak. Dünyanın sayılı matematikçilerinden Volovich’in bu iddiası bilim dünyasında “
rüya ya da bilim kurgu” olarak değil ciddiyetle karşılandı. İddiayı dünyanın sayılı bilim dergilerinden
İngiliz NewScientist, kapağına taşıdı.
Tarihe geçecek deney
LHC’deki çarpışmada 7 teraelektronvolt (TeV) miktarında enerji açığa çıkaracak. 1 TeV, bir sivrisineğin uçarken çevresine yaydığı kinetik enerjiye eşit. Ancak bu enerjinin, sivrisineğin 1 trilyonda biri küçüklükte bir alanda ortaya çıktığı düşünüldüğünde, enerjinin büyüklüğü ortaya çıkıyor. Ünlü
Alman fizikçi
Einstein’in teorisine göre uzay en, boy, yükseklik ve zaman olarak 4 boyuttan oluşuyor. Ve zaman uzayı bir
örtü gibi çevreliyor. Yüksek bir enerji, uzayda bozulmaya neden olarak, zamanda bir “tünel” oluşturabiliyor.
Bu zaman tüneliyle teoride, geçmişe
yolculuk mümkün. Volovich’e göre yüzyıllar veya bin yıl sonra, torunlarımız tarih kitaplarında, CERN’deki deneyi okuyacak. Deneyin ne zaman, kaçta ve nerede yapıldığı hakkında bilgi sahibi olacaklar. Ve o zamanki teknolojiyi kullanarak, açılmış olan “zaman tünellerinden” bizi ziyaret edecekler.
Dünyanın en ünlü formüllerinden biri olan Einstein’in görecelik teorisine göre yeterince ağırlıkta bir kütle veya yeterince büyük bir enerji, uzayda ve onu çevreleyen zamanda bir bozulmaya neden olabilir.
Bilim adamlarına göre CERN’deki deney, Einstein’in teorisinde belirttiği kadar bir enerji açığa çıkaracak.
Türkiye de katılıyor
* CERN Enstitüsü’nde yapılacak olan deneyde 2 tonluk dev bir mıknatıs
Fransa-İsviçre sınırının 100 metre altındaki 27 km’lik tünele yerleştirilecek.
* 16 metre yüksekliğinde, 17 metre genişliğinde ve 13 metre boyundaki mıknatıs yer altındaki 15 parça ile birleştirilecek.
* 13 yıldan beri hazırlıkları devam eden deneyin maliyeti 9 milyar dolar.
* 36
ülke ve 2 binden fazla fizikçinin yer aldığı projeye Türkiye’den
Boğaziçi,
Çukurova ve
ODTÜ fizik bölümlerinden
öğretim görevlileri katılıyor.
VATAN