Cep telefonunuzun, kredi kartlarınızın, bankamatik kartlarınızın, üye olduğunuz internet sitelerinin, mail adreslerinizin, internet bankalarının şifreleri… Liste böyle uzayıp gidiyor; ancak isterseniz burada bırakalım ve saadete gelelim! Hayatımızı kolaytırdığı söylenen bu şifrelerin aslında büyük dertleri var. Hangi karta hangi şifreyi verdiğimizi hatırlayamamak gibi... Alışverişlerde kredi kartıyla ödeme yaparken, kasiyerin “şifreniz efendim?” sorusuna sırada bekleyenlerin ve kasiyerin bakışları arasında uzunca bir süre boş gözle karşılık verdiğiniz andır bu. Ya da dakikalarca bankamatik sırasında bekleyip bankamatik şifrenizin, zihninizdeki şifrelerden hangisi olduğunu bir süre düşününce bulabilmenizdir. Yani hayatı kolaylaştıran teknoloji, kolaylaştırmak yerine şifreliyor. Cep telefonunu, kredi ve bankamatik kartları, internet kullanmak demek en aşağı 5-6 şifre de tayin etmek demek oluyor. Fakat herkes bu kadar ayrı şifre kullanmak yerine her yerde aynı şeyi şifre olarak belirliyor. Ancak artık hırsız ve hackerlardan sakınmak, güvenliği daha çok artırmak için her yer farklı versiyonlarda şifre istiyor. Bankalar, internet bankacılığı için harf ve numara karışık şifreleri şart koşuyor. Üstelik birkaç adımda işlem yapıldığından her adım için farklı bir şifre gerekiyor. Bu gibi sebeplerden dolayı ne kadar kaçınırsa kaçınsın teknolojinin nimetlerinden yararlanmak isteyen herkesin zihninde en azından 4-5 şifre olması gerekiyor. Bir de işin içine bankamatik hırsızları, şifre çözmekte çok yetenekli olan hackerlar girince iş giderek çetrefilleşiyor. Türkiye’nin üç büyük bankasının güvenliğinin yeterli olmadığını açıklayan Türkiye’nin en insaflı hackerlarının sitesi cyber-warrior.org’un yöneticisi Osmangazi, “insanlar her zaman akılda kalacak ve unutmayacakları şeyleri şifreleri olarak belirliyor. Fakat bunları yaparken herkesin aklına ilk gelebilecek şeyler olduğunu fazla hesaplamıyorlar.” diyor. En çok kullanılan şifrelerin telefon numaraları, doğum yılları, soyisim, önemli yıllar, isimlerin rakamlar üzerine yansıması olduğunu söylüyor. Dünya genelinde herkes bunları kullanıyor, Türkler ise 1453 (İstanbul’un fethi) başta olmak üzere Cumhuriyet’in kuruluşu, Atatürk’ün doğumu (1881) ve 1071 (Malazgirt Savaşı) gibi tarihi ve kültürel öneme sahip tarihleri şifre olarak kullanıyor. Osmangazi, “Onlar için övünç kaynağı tarihler olduğu için asla unutmazlar.” diyor. Hal böyle olunca hackerlar mail adreslerine ve internet üzerinden banka hesaplarına kolaylıkla girebiliyor. Osmangazi bu yüzden şifre seçerken “Kendinizle ilgili olamayacak şeyleri şifre olarak seçin.” diyor. Zira birisinin şifrelerini çözmek için onunla ilgili birkaç özel bilgiyi öğrenmek yeterli olabiliyor. Çoğu zaman teknolojik alyapıya ihtiyaç kalmadan Osmangazi’nin deyimiyle sosyal mühendislikle şifreleri çözmek çok kalay olabiliyor. Artık şifreli hayata alışmalıyız Prof. Dr. Nevzat Tarhan: Şifreler dijital ortamda ve teknolojide, sanal alemde kaçınılmaz bir gerçek. Şifreler insanların güvenliğini korumaya yönelik güvenlik tedbirleri. Yollarda kırmızı ışıklar ve arabalarda emniyet kemeri olması gibi. İlk başta insanları kısıtlar; ama sonra insanlar bunu doğal karşılar. İnsanların bu durumu doğal karşılaması gerekiyor. Karşı çıkmak yerine kabullenmeli. Artık şifrelerle yaşamaya alışmamız lazım. Evimizin anahtarı gibi, hayatımızın bir parçası şifreler. Şifrelerin unutulmaması için şifreyi ezberlemek yerine, şifremizi bize hatırlatacak şeyleri dikkate almak lazım. Şifrelerimizi nasıl unutmayız? Hafızanın 6 bekçisi vardır. Bunlar; “kim, ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin?” Şifreyi akılda tutmak için bu altı soruyu sorarak zihnimize kodlarsak, unuttuğumuz zaman bu sorulara vereceğimiz cevaplarla hatırlayabiliriz. Şifreyle ilgili ipuçlarımızın olması lazım. “Babanın doğum günü, memleketteki evinizin kapısının numarası...” gibi. Rakamları zihinde tutmaya çalışıncaya kadar, hafızanın 6 anahtarı olan sorulara cevap verecek şeyleri şifre olarak seçmeli. Yani unutulmayacak şifre bulmaya çalışmak yerine hatırlanması kolay şifreler tercih etmek gerekir. ZAMAN