Kalabalık bir ortamda kimse ısırılmazken kurban yine siz misiniz? Sivrisinekler için çekim gücünüzün yüksek olduğunu mu düşünüyorsunuz? Gece yarısı vızıltısıyla bizi uykumuzdan eden veya soktuktan sonra bizi kaşıntılar içinde bırakan sivrisineklerle o bilindik deneyimleri yaşamayanımız yoktur. Yaz aylarında bizi rahat bırakmayan bu canlılara biraz daha yakından bakmaya ne dersiniz? O halde aklımızdaki sorularla başlayalım: 

Günlük hayatta sıklıkla "Sivrisinekler her tarafımı ısırmış/yemiş" gibi ifadeleri kullanırız. Aslında, halk arasında "sivrisinek ısırması" diye geçen bu yaygın kullanım gerçeği tam yansıtmaz. Yapısal ve doğru olan tabir "sivrisinek sokması"dır. Neden böyle olduğunu anlamak için okumaya devam edebilirsiniz.

İnsan kanında bulunan besinler, dişi sivrisineklerin üremek için ihtiyaç duydukları yumurtaları yapmalarına yardımcı olur. Sadece dişi sivrisinekler insanları ısırır, erkek sivrisinekler ise çiçek nektarı ile beslenirler.

Dişi sivrisinek vücudumuza konduğunda proboscis (hortum) adlı iğnemsi ağzını derimizi delmek için kullanır. Proboscisin içinde 6 adet iğne bulunmaktadır. Damarımızı kolayca bulduktan sonra kanı karnına göndermek üzere kendi içine çeker. Bunu yaparken, kanın pıhtılaşmasını önlemek amacıyla antikoagülan adlı proteinler içeren salgısını derimizin içine bırakır. 

Sivrisinek iğnesini batırdığında hissetmemizin nedeni bölgeye salgı göndererek lokal anestezi uygulamasıdır. Bölgeyi uyuşturup kanı emmeye başladığında vücut, sivrisinek salgısını yabancı madde olarak görür. Davetsiz misafiri dışarı atmak için bağışıklık sistemi devreye girer. Bağışıklık sistemi tarafından üretilen histamin, etkilenen bölgedeki kan akışını ve beyaz kan hücresi sayısını artırır, bu da kızarıklığa ve şişmeye (iltihaplanma) neden olur. Bu nörotransmitter madde ısırığın etrafındaki sinirlere bir sinyal gönderir ve kaşıntı başlar. 

Böcek kovucu ile ısırıkların önlenmesi dışında herkes potansiyel besindir ve ısırılabilir. Gerçi yakın zamanda yapılan çalışmalarda   böcek kovuculara karşı bazı sivrisineklerin zamanla bağışıklık geliştirebildiği ve bu kovuculardan etkilenmedikleri yönünde. Araştırmalara göre insanların yaklaşık yüzde 20'si sivrisinekler için daha caziptir ve sivrisinekler onları daha fazla tercih ederler. 

Farklı kan gruplarına sahip kişilerin kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde farklı spesifik proteinler (antijenler) bulunur. O kan grubu olan insanlar, tüm kan gruplarına kan veren gruptur ve aynı zamanda sivrisinekler için de "daha lezzetli"kan taşırlar. Yapılan bir araştırma, kan grubu "0" olanların, kan grubu "A" olanlara kıyasla sivrisinekler tarafından ısırılma olasılığının yaklaşık iki kat fazla olduğunu ortaya koydu. Kan grubu B olanlar ise "0" ve "A" kan grubu arasında yer alıyor.

İnsanlar derileri aracılığıyla belirli kimyasallar salgılarlar. Sivrisinekler, deride bulunan ve koku yayan bileşikleri algılayacak şekilde yaratılmışlardır. Bu kimyasallardan bazılarının (laktik asit, amonyak, üre…) daha fazla sivrisinek çekebileceğini gösteriyor. Çalışmalar derisinde farklı türde bakteriler bulunan kişilerin sivrisinekler için daha az çekici olduğunu gösteriyor. 2011 yılında yapılan bir araştırmada, deride bulunan  bakterilerin de vücut kokusunda rol oynadığı ve sivrisineklerin bu durumdan etkilendiği tespit edildi. Sivrisineklerin özellikle ayak bileklerimizi ve ayaklarımızı ısırmaya meyilli olmasının nedeni de bu olabilir.

Aynı zamanda sivrisineklerin mükemmel bir göz yapıları ve görme yetenekleri vardır. Uzak mesafeye rağmen hedeflerini kolaylıkla seçebilirler. Koyu renkli giysileri fark etme olasılığı açık renklilerden daha yüksektir. Dolayısıyla giysilerin koyu tonlarda olması sizi hedef haline getirebilir. Sivrisineklerin hedeflerini bulmasının en önemli yollarından biri, soluk alıp vermeyle yayılan karbondioksiti koklamaktır.Bunu yapmak için maksiller palp adı verilen bir organı kullanırlar ve karbondioksit yaklaşık 60 metre öteden algılayabilirler. Sonuç olarak, Ürettiğiniz karbondioksit miktarı sizi sivrisinekler için daha cazip bir hedef haline getirir. Metabolizması hızlı olanlar daha fazla karbondioksit salgılayacakları için hedef haline daha çabuk gelirler.

Çocukların genel olarak yetişkinlerden biraz daha az sivrisineğe maruz kalmalarının nedeni açığa çıkan karbondioksit miktarının yetişkinlere göre az olmasıdır.

Sivrisineklerin tercihinde dokunma duyusu ile algılanabilen işaretler de rol oynuyor. Bu açıdan genetik ve fizyolojik farklılıklara göre değişen vücut ısısının çok önemli olduğuna ve bu hayvanların kanın deriye daha yakın olduğu bölgeleri tercih ettiğine dikkat çekiliyor. Çalışmalar, hamile kadınların diğerlerine göre yaklaşık iki kat daha fazla sivrisinek çekmesinin nedenini, nefes alışverişlerinin yaklaşık yüzde 21 daha fazla olmasından dolayı karbondioksit açığa çıkması ve vücut ısılarının normalden az daha yüksek olması olarak açıklıyor.