Otokrasiye ve dikta rejimlerine alışan toplumların yeniden demokratik değerlere ve hukuka dönmesi on yıllar alabiliyor. Bu dönüşümü sağlayacak en önemli etkenlerden biri de şüphesiz ekonomik durumlar ve halkın gelir seviyesi. Dikta rejimlerinde halk iyice yoksullaşır; ancak son ana kadar inandığı lidere şans verme eğiliminde olur. Güvenini yitirdiğinde ise tüm öfkesiyle savunduğu değerleri yıkar ve saldırıya geçer. Suriye örneği çok taze bir misal.

 

Otokratik ya da teokratik yönetimlerde halk olağanüstü bir algı bombardımanı altındadır. Geleneksel medya ve sosyal medya aracılığıyla yoğun itibar suikastleri yapılır. Muhalif şahıslar veya topluluklar itibarsızlaştırılır. Hukuk yerle bir edilir; sivil toplum şuuru yıkılır; demokratik değerlere olan inanç menfaatçi yandaşlar tarafından çiğnenir ve bu durum örnek gösterilir. Günün sonunda diktatörler gittiğinde, ne toplum aynı toplumdur ne de ülke aynı ülkedir. Bir diktatör gider, diğeri gelir. Orta Doğu’da ve Latin Amerika’da devrim sonrası ülkelerde sıkça görüldüğü üzere, giden otokratın yerine bir benzerinin geldiği çok olmuştur. 

 

Peki, bu döngünün kırılması için neler yapılabilir? Farklı çözümler olabilir ama dört ana başlık altında çözüm önerileri sunulabilir: 

 

A. Sivil Toplum Şuurunun Tesis Edilmesi

B. Toplumun Ortak İdeallere ve Mefkûrelere Sahip Olması

C. Entelektüel Düşüncenin Cesur,Sağduyulu ve Özgür Olması

D. Güvenilir Bir Liderlik

 

 

Doğu toplumlarındaki dikta rejimleri genelde toplumun çürümüşlüğünden, otokrat liderlerden ve sivil toplum ile entelektüel birikimin yetersizliğinden kaynaklanır. Ancak Avrupa toplumları da çeşitli krizlerle uğraşmaktadır. Salt demokrasi anlayışı ve güçlü bir sivil toplum yeterli değildir. Toplumların idealleri, insani ve evrensel hedefleri de olmalıdır. Maalesef Batı toplumları, evrensel ve başka milletleri kucaklayan bir değerler savunuculuğundan büyük ölçüde yoksundur. Dahası, Batı rejimlerinde dünyanın diğer bölgelerine yönelik ciddi bir ikiyüzlülük söz konusudur. 

 

Toplumların içine düştüğü bu insan krizinden çıkabilmesi için bazı hususları ele almak gerekmektedir. 

 

 

Verilen vaatlerin yerine getirilememesi, halkın güvenini temelden sarsarken, sunulan değerlerin evrensellikten uzak oluşu da insanlığı bütünüyle kucaklayamamakta ve insan tabiatına hitap etmemektedir. Bu durum, toplumlarda genel bir güven bunalımı krizi oluşur.

 

 

Her şeyden önce, toplumların yüksek bir gâye-i hayal belirlemesi gerekir. Ulvi gayeleri olmayan fertler zamanla kendilerine bile fayda sağlayamayabilir. 

 

 

Bu durum, medeniyet ve demokrasi adına tam anlamıyla olgunlaşamamış ülkelerde daha fazla hissedilir. Ancak kendilerini "medeniyetin öğretmeni" ve "demokrasinin üstadı" olarak gören milletler için de geçerlidir. 

 

 

Bütün bu olumsuzluklara rağmen, kendi değerlerimizi esas alarak ileriye yönelik politikalar ve projeler geliştirmeliyiz. Bu süreçte her zaman yüksek bir gâye-i hayali hedef almalı ve bu hedef doğrultusunda istikrarlı politikalar üretmeliyiz. 

 

 

Bir yiyeceği yuvalarına taşımak isteyen karıncaların hedef farklılığı nedeniyle enerjilerini boşa harcamaları gibi, ideali ve gâye-i hayali olmayan toplumlar da sürekli hareket ederler ama hiçbir mesafe alamazlar. 

 

 

Mesafe alabilmek, öncelikle vicdanın saygı duyacağı ve insanın içsel eğilimlerini harekete geçirecek yüce bir hedefin belirlenmesine bağlıdır. Bu hedef doğrultusunda kusursuz bir organizasyon oluşturulmalı ve farklı alanlardaki bilgi, tecrübe ve enerji aynı noktaya yönlendirilmelidir. 

 

 

Liderlerin güven vermeyen tavırları, yetenek eksiklikleri ve aydınların vizyonsuzluğu toplumda çatlamalara neden olabilir. Ayrıca, dini ve milli değerlerin önüne geçen pragmatist düşünceler, düşünce ve hareket dünyasında derin yaralar açabilir. 

 

 

Yüksek bir mefkûre, ideal nesilleri harekete geçiren bir marş, enerjilerini besleyen bir dinamo ve kaderlerini yücelten bir coşkudur. Böyle bir mefkûre sayesinde bireysel çabalar ortak bir harekete dönüşerek derinleşir, güçlenir ve hedeflere ulaşır. 

 

Bugün en büyük meselemiz, millet fertlerinin ruhunda yeniden ideallerine olan inancı canlandırmaktır. Durgunlaşan enerjiyi harekete geçirmek, iyi bir motivasyon ve disiplinli faaliyetle toplumu insanlığa fayda sağlama mefkûresine doğru yönlendirmektir. 

 

 

Bugün, kendi medeniyetimizden gelen değerler ile evrensel değerleri harmanlayan yüksek bir gâye-i hayale ihtiyaç duyuyoruz. 

 

2025 yılının, başta Türkiye'deki mağdur ve mazlumlar olmak üzere tüm dünyaya barış, huzur ve istikrar getirmesini temenni ediyorum.