1 Kasım'da yapılacak seçimlerde Cizre'deki 3 mahalle ve 23 köyde sandıkların güvenlik gerekçesiyle başka mahallelerde kurulması kararı alındı. Bitlis Valiliği de benzer bir gerekçeyle Seçim Kurulu’na başvurdu. Ancak bu durum sadece seçmenin iradesinin sandığa yansımaması açısından değil seçimlerin iptaline kadar götürecek riskler taşıyor.

AKP RİSK ALIYOR

CHP Milletvekili Barış Yarkadaş “Diyelim ki Cizre'nin 3 mahallesi ve köylerinde oy kullandırtılmadı ve o yurttaşlar başka bir yere götürülmek istendi. Eğer bir yurttaş o gün oy kullanamadıysa gidip YSK'ya ‘Ben oy kullanamadım, taşımalı sistem yüzünden araba bulamadım’, ya da ‘Arabaya beni almadıkları için oy kullanmamı engellediler’ diye tek bir dilekçe dahi verirse o seçim iptal olur. AKP bunu biliyor buna rağmen risk alıyor” dedi.

Taşımalı oy sisteminin AKP'nin uzun süredir planladığını ve YSK'ya başvuru yaptıklarını belirten Yarkadaş, YSK'nın bu isteği reddettiğini belirtti. AKP'nin muhtar, vali ve jandarmalar aracılığıyla harekete geçtiğini kaydetti.

REDDEDİLMİŞTİ

CHP’nin YSK temsilcisi Mehmet Hadimi Yakupoğlu, birleştirme sebebiyle vatandaşın oy kullanamamasının seçme hakkının ihlali anlamına geleceğine dikkat çekti. Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan hakları Mahkemesi'ne göre de bunun hak ihlali olduğunu kaydetti.

MEŞRUİYET KALMAZ

YSK’ya 7 Haziran seçimleri öncesinde de güvenlik gerekçesiyle sandıkların birleştirilmesi talebi geldiğini hatırlatan Ya-kupoğlu, hepsinin yargısal engel olduğu için oybirliği ile reddedildiğinin altını çizdi. Yasaya rağmen alınacak birleştirme kararının seçimin meşruiyetini sorgulatacağını kaydetti.   

Yakupoğlu, “Yasaya göre saat 17.00’de sandık başında bulunan herkese oy kullandırmak zorundasınız. Kişi saat 16.45’te her zaman sandığının kurulduğu mahalledeki okula gitti. Dedi ki ‘burada sandık yok. Ben oyumu kullanamıyorum. Beni kim sandık başına götürecek. Arabam da yok param da.’ Bu seçme hakkının ihlali anlamına gelir. Böyle bir durumda bir sandık bölgesinden değil bir kişi, yüzlerce kişi seçme hakkının ihlal edildiği ile ilgili başvurabilir” dedi.

AMAÇ KATILIM ORANINI DÜŞÜRMEK

HDP Bitlis İl Başkanı Tarık Gümüş, Bitlis Valiliği’nin bazı köylerdeki oy sandıklarının il ve ilçe merkezlerine taşınması için YSK’ya teklifte bulunmasıyla ilgili şunları söyledi: “Buradaki temel amacın bir noktada seçimi ve seçmeni etkilemek, seçmen katılımını etkilemek, burada oluşturulan hava ile oy kullanacak insanların üzerinde psikolojik bir baskı yaratmak olduğuna inanıyoruz.”

SANDIK TAŞIMA YASAYA AYKIRI

Seçim mevzuatı üzerine çalışmalarıyla da bilinen Adalet eski Bakanı Hikmet Sami Türk, Cizre kararı dâhil, 1 Kasım seçimleri için oy sandıklarının taşınmasının yasaya aykırı olduğunu belirtti. Türk, konuya ilişkin olarak kendisine de başvurulduğunu ve planlanan uygulamanın yasaya aykırı olacağı görüşünü ilettiğini kaydetti.

YSK ÖNLEM ALMALI

Türk şunları söyledi: “Ne olursa olsun böyle bir durum eşitsizliği ortaya çıkaracaktır. İlçe Seçim Kurulu kanundaki yetkisine dayanarak güvenlik gerekçesiyle böyle bir karar aldı. Seçimlerin temel hükümlerine ilişkin 298 sayılı kanunda, seçimlerin düzen içinde yapılabilmesi için en başta YSK’nın önemleri alması gerekiyor. İl seçim kurulu ve YSK’ya yapılan itiraz sonucu seçimler iptal olursa YSK bölgede seçimleri yenileyebilir.”

SİİRT'TE SEÇİMLER İPTAL OLMUŞTU

Seçimlerin iptal olabileceğinin en önemli örneği 3 Kasım 2002 seçimleri.13 yıl önce yapılan bu seçimlerde AKP, Siirt’in Pervari ilçesinde 3 sandık kurulunun oluşturulmadığını ve 1 sandığın kırıldığını öne sürerek bu ildeki seçimlerin iptali istemiyle Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) başvuruda bulundu. YSK bu başvuruyu kabul etti ve 2 Aralık 2002’de Siirt seçimleri iptal edildi.

Böylece TBMM’ye Siirt’ten giren 3 milletvekilinin (AKP’den Mervan Gül, CHP’den Ekrem Bilek ve bağımsız milletvekili Fadıl Akgündüz) milletvekillikleri düştü. Siirt seçimleri 9 Mart 2003 günü tekrar edildi.

HASAN ÖNAL - BUGÜN GAZETESİ