Yaklaşan OKS ve ÖSS nedeniyle öğrencileri uyaran Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Başaran Sezer, sınav stresinin üstesinden gelinmesi gerektiğini söyledi. Dr. Başaran Sezer, ergenlerde görülen sınav stresinin çok etkenli olduğunu belirterek; "Sınava hazırlanma sürecinde ve sınav sırasında yapılacakların yanı sıra ailenin sınavdan beklentileri de ergen üzerinde sınav stresinin oluşmasına neden oluyor." dedi. Sezer, şöyle konuştu: "Aile ve öğretmenlerin iyi iletişim kurması ve işbirliği yapması başa çıkma süreçlerini kolaylaştırmaktadır. Sınav stresini yaşamamak için genel olarak alınabilecek tedbirlere bakarsak, uygun bir program hazırlayarak düzenli çalışılması başta gelmekte. Zamanın düzenlenmesi kaygıyı azaltır. Gerçekçi çalışma hedefleri konularak öğrencinin kendi kapasitesi oranında saat ayarlamalarına gidilmelidir. Öte yandan çalışmaları sosyal faaliyetlere ara vermeden düzenli bir şekilde sürdürmek de çok önemli. Yoğun çalışma temposu zamanla bıkkınlık ve tükenmişliğe sebep olur. Başkalarının yorum ve telkinlerine kapılmakta sınav stresine kapı açar." Sınav öncesinde yapılabilecekler hakkında da bilgi veren Sezer'e göre, sınava çok az zaman kala bilinmeyen konuları çalışmaya başlamak kaygıyı arttıracaktır. Yeterli süre yoksa bu konulara girmemenin uygun olduğunu vurgulayan Sezer, "Bu dönemlerde özellikle yürümek gibi fiziki aktiviteleri arttırmak sınav heyecanın getirdiği hareketlilik hissi ve huzursuzluğu önlemede işe yarayabilir. Önemli bir diğer konuda beslenmedir. Beslenme ve uyku düzeni aslında sürekli dikkat edilmesi gereken önemli fizyolojik ihtiyaçlardır. Tıpkı ders programı gibi bu ihtiyaçların da belirli bir düzeni ve ritmi olması gerekir. Artan kaygılar bu ritmi bozabilir. Daha çok çalışma düşüncesi, acelecilik, zaman baskısı da özellikle sınavın yaklaştığı günlerde bu düzeni bozan faktörlerdir" diye konuştu. AİLELERE DÜŞEN GÖREVLER Sezer, sınav stresinin oluşup derinleşmesinde ailelerin de paya sahip olduğunu anımsattı. Sezer, şöyle devam etti: "En önemli basamaklardan birisi sınavın her ebeveynin kendisi için ne anlama geldiğini anlamasıdır. Çoğu zaman anne babanın istekleri, beklentileri ve hayalleri çocuğunkilerle karışabilir. Bütün yönlendirmeler bu istekler doğrultusunda şekillenebilir. Beklentileri çocuğun yeteneklerine ve düzeyine göre belirlemek akademik ve sosyal uyum için oldukça önemlidir. Bunları düşünmeden atılacak adımlar zorlanmaları ve hayal kırıklıklarını birlikte getirir." Sınav stresinin anksiyete bozuklukları ve depresyona neden olabileceğine işaret eden Sezer, genelde ders çalışma, sınavı düşünme gibi durumlar akla geldiğinde ortaya çıkan sınav kaygısının tükenmişlik hissi, keyifsizlik ve isyan duygularına yol açtığını aktardı. Bu belirtilerin kısa zaman sürelerini aşmaya başlamasının tehlikeye kapı açacağına işaret eden Sezer şöyle konuştu: "Daha süreğen bir hal almaya başlayıp, belirtilere yoğun isteksizlik, hayattan zevk almama, sınava çalışamayacak düzeyde huzursuzluk, konsantrasyon güçlüğü, derslere dikkatini verememe, uyku ve iştah problemleri eklenmeye başlarsa depresyondan şüphelenmek gerekir. Bu sıkıntıların çok yoğunlaştığı durumlarda "Ölsem de kurtulsam düşünceleri" ön plana çıkabilir. Bu düşünce ve duygular ders çalışma ve sınavla ilgili performansı kötü yönde etkileyerek başarıyı düşürür. Bu gibi durumlarda zaman kaybetmeden psikiyatrik yardım almak son derece önemlidir." CİHAN