Türkiye genelinde 2008 yılında karbonmonoksitten 12 bin 121 zehirlenme; 2011 yılında Eylül ayına kadar da 6 bin 446 zehirlenme ve 33 ölüm vakası gerçekleşti. Rakamlara dikkat çeken Sağlık Bakanlığı, vatandaşlara yönelik bazı uyarılarda bulundu. Sağlık Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, kış mevsimine girilen bu aylarda ısınma amacıyla kullanılan soba, baca ve şofbenlerden kaynaklanan zehirlenmelerde artış görüldü. Bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden güneybatıdan esen bir rüzgar olan lodos nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbonmonoksit gazı ile zehirleniyor. Renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gaz olan karbonmonoksit; vücuda solunum yolu ile giriyor ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engelleyip, zehirlenme ve ölüme neden oluyor. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana geliyor. Karbonmonoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa zehirlenmeler ölümle sonuçlanabiliyor. ŞOFBEN HAVALANDIRMANIN OLDUĞU YERLERE KURULMALI Karbonmonoksitten Türkiye genelinde 2008 yılında 12 bin 121 zehirlenme; 2011 yılında Eylül ayına kadar da 6 bin 446 zehirlenme ve 33 ölüm vakası gerçekleşti. Bu konuda vatandaşların bilinçlenmesinin önemine dikkat çeken Bakanlık, şu uyarılarda bulundu: "Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli. Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı. İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı. Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli. Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı. Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı. Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli. Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı. Binaların Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmeli. Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli. Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı. Şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekana takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı. Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı. Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli. Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı. Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit - çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalı." LODOS SÜRESİNCE SOBA YAKILMAMALI Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmaması tavsiye edilen açıklamada, şöyle denildi: "Yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmeli. Bina yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen gösterilmeli. Kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşmayınız ve bu gibi durumları 186 no'lu telefondan Elektrik Arıza Servisi'ne bildirilmeli. Çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 no'lu telefondan İtfaiye Servisi aranmalı. Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalı. Doğalgaz Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no'lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalı." (CİHAN)