Katarakt nedir? Göz bebeğinin arkasında bulunan ve gelen görüntünün sinir tabakasına odaklanmasını sağlayan göz merceğinin şeffaflığını kaybetmesidir. Böylece arkadaki sinir tabakasına net görüntü düşmesi zorlaşmaktadır. Kataraktın sebepleri nelerdir? En büyük sebebi yaşlılıktır. 50 yaşın üzerinde göz merceği bulanıklaşmaya başlar. Şeker hastalığı, kortizon grubu ilaçlar, sigara, aşırı güneş ışığına maruz kalma, beslenme bozuklukları kataraktın daha erken yaşta ve daha sık görülmesine yol açabilir. Göze darbe gelmesi her yaşta katarakt oluşmasına sebep olabilir. Bebeklerde doğumsal katarakt da görülebilir. Anne karnında geçirilen ateşli hastalıklar, metabolik problemler ve doğum travması, doğuştan katarakt yapabilir. Ailede katarakt olması çocuklarda görülme riskini arttırır. Kataraktın belirtileri nelerdir? Katarakt, uzağı veya yakını görememe, ışık kamaşması, insan yüzlerini veya yol işaretlerini tanıyamama ve sulanma şikayetleri yapabilir. Görme kaybı yavaş yavaş oluşur. Çocuklarda, görme kaybına bağlı kayma ilk ortaya çıkan belirti olarak karşımıza çıkar. Katarakt’ın belirtileri kataraktın çeşidi ve derecesiyle yakın ilişkilidir. Çekirdek kataraktında uzak görme bulanık ancak yakın görmede geçici de olsa ciddi bir rahatlama vardır. Arka zar kataraktında ise, uzak görme nispeten iyi ancak yakın görme çok bozulmuştur, ayrıca parlak ışıkta şiddetli kamaşma vardır. Katarakt ilerlediği zaman uzak ve yakın görme iyice bozulur. Olgunlaşmış kataraktta görme tamamen kaybolmuştur. Yalnızca ışık hissi algılanır. Katarakt teşhisi nasıl konur? Hastanın şikayetleri ve ayrıntılı göz muayenesi eşliğinde katarakt teşhisi kolayca konabilir. Ancak çekirdek veya arka zar kataraktının çok erken devrelerinde dikkatli muayene yapılmazsa gözden kaçabilir. Kataraktın tedavisi nasıl yapılır? Kataraktın ilaçla veya gözlükle tedavisi mümkün değildir. İlerlemesini de durdurabilecek etkili bir yöntem bulunabilmiş değildir. Tek tedavisi ameliyattır. Ameliyat, şeffaflığını kaybetmiş olan göz merceğinin alınıp yerine yeni bir göz merceğinin yerleştirilmesi sistemine dayanmaktadır. Katarakt tedavisinin en güncel olan ameliyat sistemi Fako cerrahisidir. Fako cihazı, saniyede 40 000 defa titreşen ses dalgaları yardımıyla kataraktı göz içerisinde eritir. Böylece katarakt temizlendikten sonra, katlanabilir ve akrilik maddeden üretilmiş mercek göz içerisine yerleştirilir. Fako cihazı sayesinde göz içerisine çok küçük bir bölgeden girilerek ameliyat tamamlanmaktadır. Her türlü katarakta uygulanabilmektedir. İşlem süresi kısalmakta ve ameliyatın emniyeti artmaktadır. İşlemi tamamlarken dikiş atmak gerekmemektedir. Ameliyat sonrası iyileşme çok hızlı olmakta ve hastanın günlük faaliyetleri etkilenmemektedir. Fako ameliyatı nasıl uygulanır? Ameliyat öncesinde hastanın ayrıntılı göz muayenesi yapılır. Ultrason ile göz merceğinin numarası ölçülür. Hasta hastaneye yatmadan, ameliyat olur. Fako ameliyatı çocuklarda narkoz ile yapılır. Aşırı sinirli ve duramayacak hastalara göz etrafına iğne yapılarak anestezi sağlanır. Ancak hastaların çoğunda yalnızca damla yardımıyla ameliyat yapılabilmektedir. Fako ile katarakt temizlendikten sonra, göz merceği ikiye katlanır ve Fako cihazının göz içerisine girdiği bölgeden yerleştirilir. Ameliyattan sonra hastanede yatırılmaz ve aynı gün taburcu edilir.10 dakika gibi kısa bir sürede gerçekleştirilen ameliyat sayesinde hastalar günlük yaşantısına çok çabuk dönebilmektedir. Katarakt ameliyatında yerleştirilen göz merceğinin özelikleri nelerdir? Tamamen şeffaf ve akrilik denilen özel bir maddeden yapılmıştır. Oldukça dayanıklı ve zaman içerisinde şeffaflığı kaybolmayan bir maddedir. Hastanın göz yapısına göre ölçüsü de değişmektedir. Ameliyat öncesi yapılan ve biyometri denilen ultrason ölçümü bunu belirlemektedir. Akrilik göz merceğinin kaliteli olması oldukça önemlidir. Amerika veya Avrupa kaynaklı olan ve FDA(Amerikan Gıda ve İlaç Örgütü) veya CE onayı olan merceklerin tercih edilmesi gereklidir. Kendi göz merceğimiz, özellikle genç yaşta, uzak ve yakına uyum yapabilme yeteneğine sahiptir. Katarakt ameliyatı sonrasında göz içerisine yerleştirilen merceğinin ise uzağı ve yakını eşit netlikte gösterebilme özelliği yeterli değildir. Çok odaklı göz içi mercekleri(multifokal) bunu bir miktar sağlayabilse de istenilen amaca tam olarak ulaşamamıştır. Fako ameliyatı sonrası iyileşme seyri nasıldır? Ameliyattan hemen sonra görme bulanıklaşmaktadır, ancak ertesi gün önemli ölçüde netleşme ortaya çıkmaktadır.1-2hafta içerisinde iyileşme tamamlanmaktadır. Bu devrede, enfeksiyon ve alerji problemlerine karşı ilaç kullanımı ve göz içerisinin su temasından uzak tutulması gereklidir. Ameliyat sonrası uzak veya yakın için küçük derecede bir gözlük kullanımı gerekecektir. Katarakt ameliyatı sonrası yeniden katarakt oluşabilir mi? Fako ameliyatı sırasında göz merceğinin arka zarı dışında kalanları tamamen temizlenmektedir. Dolayısıyla kataraktın tekrarlaması söz konusu değildir. Ancak ameliyatta yerinde bırakılan ve yapay göz merceğinin oturduğu arka zar zamanla kalınlaşabilir. Bu kalınlaşma, vücut yapısı ve kullanılan göz içi merceğinin kalitesi ile ilişkilidir. İkincil katarakt denilen bu problem YAG laser cihazı ile kolayca halledilebilmektedir. Fako ameliyatının başarısı nedir? Tecrübeli bir elde ve gelişmiş Fako cihazı varlığında sonuçları çok başarılı bir ameliyattır. Görme kabiliyetini engelleyebilecek herhangi bir retina yani sinir tabakası problemi yoksa ameliyat sonrasında net görme ortaya çıkacaktır.