Yoğun iş temposunda çalışanların bilgisayar başında geçirdikleri süre günde 7-8 saati bulabiliyor. Sürekli bilgisayara bakarak çalışmak ise gözlerde olumsuz etkilere yol açabiliyor. Dikkat edilmediğinde bilgisayarların göz sağlığına zarar verebildiğini belirten Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Erman Emre, bu etkilerin kimi zaman da kalıcı hastalıklara neden olabileceğini söylüyor. Kullanımı hızla artan bilgisayarlar nedeniyle pek çok kişide göz yorgunluğu, gözlerde ağrı, yanma, batma, kuruluk, kaşıntı, kızarıklık, sulanma gibi şikâyetler görüldüğünü belirten Dr. Emre, “Bazen de odaklama zorluğu, gözleri kısarak bakma, ışığa karşı duyarlılık, ışık saçılmaları ve baş ağrısı gibi problemler ortaya çıkabiliyor” diyor. Bilgisayarın gözleri nasıl etkilediğini açıklayan Op. Dr. Erman Emre, alınabilecek önelmeler hakkında da şunları söylüyor: “İş yerinde, göz kırpmadan bilgisayara bakma, klimalar ve nemin azalması, kâğıt tozları, kapalı alanlarda havada kalan mikroplar, makinelerin saldığı kimyasal maddeler, sürekli bilgisayara bakılarak çalışılması gözlerde olumsuz etkilere yol açabiliyor. Gözlerde kuruluk, bulanık görme, çift görme, ağrı, kızarıklık, yorgunluk gibi belirtiler “bilgisayara bakma sendromu”nun işaretçisi. Bilgisayara bakarak vakit geçirmek, gözlerin çok daha az aralıklarla kırpılmasına ve bu da göz kuruluğuna neden oluyor. Diğer bir neden ise monitörün tam karşıda duruyor olması. Normalde masa üstünde duran bir kitap ya da defter okunurken gözler biraz daha kısılmış oluyor. Aksine, bilgisayara bakış açısı genellikle direkt olarak kurulduğundan, gözlerin daha fazla açık tutulmasını gerektiriyor. Bu da gözün, açık olan bölgeleri yaş tutabilmesi için ekstra güç harcamasına neden oluyor. Daha büyük alanın daha uzun sürelerde açık kalması, gözyaşının daha çabuk buharlaşması anlamına geldiğinden göz kuruluğu kaçınılmaz bir hal alabiliyor. Göz yağ tabakası zayıf olan kişilerde ise bu rahatsızlıkların görülme oranı daha yüksektir. BİLGİSAYAR KULLANIRKEN BUNLARA DİKKAT • Bilgisayar başındayken daha fazla gözlerinizi kırpın. • Monitörünü tam karşıya almak yerine, monitöre üstten bakabilecek şekilde oturun. • Çalıştığınız ortamı iyice havalandırın. • Gözünüzü ardına kadar açmak yerine biraz daha kısarak bilgisayarına bakın. • Belirli aralıklarla dinlenin, bu aralıklarda bilgisayardan uzaklaşın ve gözlerini daha fazla kırpın." GÖZ KIRPMA KURULUĞU AZALTABİLİR Op. Dr. Erman Emre'ye göre, şikâyetlerin en önemli nedenlerinden biri, bilgisayar karşısında göz kırpma sayısının azalması. Dr. Emre, “Normalde dakikada ortalama 25 kere gözlerimizi kırparız. Göz kırptığımızda üst kapağımız dinlenir, gözyaşı ile gözümüz beslenir ve temizlenir, göz yüzeyi kayganlaştırılır ve düzgün bir yüzey oluşturularak net ve berrak görme sağlanır. Ekranlarla çalışırken bu sayı dakikada 10'un altına, hatta 5-6'ya düşer. Böyle olunca da gözyaşı buharlaşır, göz yüzeyi kurur, yanma, batma, kızarıklık gibi birçok şikâyete neden olur. Eğer kişide ayrıca gözyaşı seviyesi normalden az ise bu şikâyetler çok daha çabuk ve şiddetli olur. Ayrıca, bilgisayarda bazen iyi görebilmek için ya da konsantre olunduğunda gözleri iyice açarak bakanlar olabiliyor. Bu durum da sorunu artıran bir etkendir. İşte tüm bu nedenlerle, ekranla çalışırken bilinçli olarak sık göz kırpmak yararlı olur. Bazen de suni gözyaşı damlaları kullanmak gerekebilir” önerisinde bulunuyor. GÖZLERİNİZİ KONTROL ETTİRİN Emre, bilgisayarla çalışanlarda göz şikâyetlerinin bir diğer önemli nedeninin kişide fark edilmemiş miyop, hipermetrop ve astigmatizm gibi görme kusurları olduğunu belirtiyor ve “Özellikle çocuklarda ve gençlerde en küçük harfleri bile görebildiği halde bazen kırma kusuru bulunabilir. Halk arasında “bilgisayarın gözleri bozduğu” şeklinde bir düşünce mevcuttur. Bu doğru değildir. Ancak mevcut kusur bilgisayar kullanımıyla açığa çıkmış veya belirginleşmiş olabilir. Bu nedenlerle aileler en küçük göz şikâyeti olan çocuklarının bile gözlerini bir uzmana muayene ettirmelidirler. Gözlük kullanmak durumunda olanlar ekranla çalışırken gözlüklerini mutlaka takmalıdırlar” diye konuşuyor. UYGUN OTURUŞ VE MONİTÖRE MESAFE NASIL OLMALI? Şikâyetlerin bir diğer kaynağının ise uygun oturuş ve duruşa dikkat etmemek olduğunu vurgulayan Op. Dr. Emre, bu konuda dikkat edilebilecek noktaları ise şöyle özetliyor: •Ekranın üst kenarı göz hizasında olmalı, ekrandan uzaklık ekrandakileri rahat görebilecek en uzak mesafe olmalıdır. • Ayrıca, pencerelerle ekran açısı uygun olmalı, pencere ve diğer kaynaklardan gelen görüntüler ekran üzerine düşmemelidir. • İri puntolu ve gözü yormayan karakterlerle yazmak, koyu renk zeminler üzerinde açık renk karakterlerle çalışmak, çalışırken 45–50 dakikada bir 5–10 dakika ara verip gözü dinlendirmek de göz sağlığı için çok önemlidir.