Hergün onlarca insan bu kazalarda hayatını kaybediyor. Rakamsal olarak bakıldığında da kazaların ulaştığı boyutlar açık ve net bir şekilde ortaya çıkıyor. Trafik kazaları sonucu yaşanan ölümler bu kazaların en acı sonuçları elbette. Ancak trafik kazalarında yaralananlar da hem psikolojik hem de fiziksel olarak derin izler taşıyor. Özellikle yüz bolgesinden yaralananlar bu kazalardan en çok etkilenenler arasında. Bu anlamda estetik ameliyatlar yüz güldürüyor. Türkiye ise estetik ameliyatlarda ileri ülkeler statüsünde. TRAFİK KAZALARINDA CİDDİ YÜZ YARALANMALARI OLUYOR İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Bölümü Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Çetinkale, baş ve yüzün oldukça korunmasız organlar olduğunu belirtiyor. Bu organların artan teknolojik araçların ve sanayi makinalarının neden olduğu kazalar ile oldukça sık olarak yaralandığına dikkat çeken Prof. Çetinkale, iş kazası veya tarım makinaları ile olan ağır ve ciddi kazaların yanısıra ciddi yüz yaralanmalarının trafik kazalarında görüldüğüne dikkat çekiyor. EMNİYET KEMERİ KAZALARDA HER ANLAMDA CAN SİMİDİ Trafik kurallarına uymak elbette kazaların önlenmesinde en önemli unsurlardan biri. Ancak olası bir kazada da bu kurallar can simidi. Prof. Oğuz Çetinkale özellikle emniyet kemerinin olası bir kazada ciddi yaralanmaları önlediğini belirtiyor: “Aracın bir yere veya karşıdan gelen bir araca çarpması veya devrilmesi içinde yolculuk eden insanların büyük çoğunluğunda kafa yüz yaralanmalarına neden olmaktadır. Eğer emniyet kemeri bağlı değilse adeta bir gülle gibi hareket eden kafa önündeki ilk engele hızla çarpar. Aracın önündeki koltuklarda oturan insanların yüzü eğer emniyet kemeri bağlıysa torpido konsülüne veya yanlarda kapılara ve camlarına çarpar. Eğer emniyet kemeri bağlı değilse çarpışma ile ani duruş ve hareketlere uygunluk gösteremeyen vücut ve özellikle baş daha fazla salınım hareketi göstererek öne doğru fırlar ve ön cama kadar gelerek bunu kırar veya kırılmış cama çarpar. Emniyet kemeri bağlı olmayan kazazedeler bazen kırılan camdan dışarı fırlar ve atılır. Yerlerde sürüklenebilir. Bu durum en ağır yaralanma şeklidir. “ YÜZ YARALANMALARIYLA İLGİLİ MERAK EDİLENLER *Yüz Yaralanmaları neden olur? Yüz yaralanmaları en sık olarak trafik kazaları sonrası görülmektedir. İster araç içi, ister araç dışı yaralanmalar olsun her ikisinde de kafa ve yüz yaralanmaları oldukça sık görülmektedir. *Yüz yaralanmaları en sık ne zaman olur? Yaz mevsiminde kışa oranla daha fazla trafik kazası yaralanması görülmektedir. Yazın şehirlerarası trafiğin artmasına bağlı olan bu artış hafta sonu gibi bazı günlerde daha da artış göstermektedir. Özellikle yaz mevsiminin bu son sıcak günlerinde tatil dönüş trafiğinin artması ile birlikte trafik kazaları da artmaktadır. Trafik kazalarında tarım işçilerinin kitleler halinde yaralanmaları adeta bir afet şeklinde karşımıza çıkarken, tek bir trafik kazasında bu sayıya erişilmese bile, yurt genelinde aynı günde yaralanan insanlar toplandığında yine bir afetten söz etmemek mümkün değildir. *Yüzün yaralanması ile beraber hasar gören doku ve organlar nelerdir? Yüz bölgesine gelen bir darbe hem deriye hem de yüzün derin yapılarına zarar verebilir. Yüz kemikleri, kafa kemikleri ve göz, ağız ve burunun kemik bölmeleri kırılabilir veya parçalanabilir. Yüz kemikleri genellikle ince lameller halinde plakalar şeklinde kemiklerdir. Kemikler sadece birbirleri ile birleşim yerlerinde, açılanma ve köşe yaptıkları yerlerde kalınlaşırlar. Ancak genelde yüz kemikleri çok sağlam ve dirençli kemikler değillerdir. Sadece alt çene kemiği çok sağlam ve kompakt bir kemik olup vücudumuzun en sağlam kemiklerinden biridir. Kafa kemikleri ise yüz kemiklerine nazaran daha kalın, sert ve sağlam kemiklerdir. Darbe direkt olarak kafa kemiğine gelirse kafa kemiklerini kıracak sertlikte ve şiddette ise genellikle kafa kemiklerinde çatlaklar veya çökme kırıkları olur. Aynı darbe yüz kemiklerine doğru gelirse yüz kemikleri bundan daha çok etkilenir ancak beyin sarsıntısı olsa bile kafa kemiklerinde genellikle kırık oluşmaz. Daha şiddetli olarak yüze gelen darbelerde de kafa kemikleri etkilenmeyebilir. Yüz kemiklerinin bu ince ve içi hava dolu boşlukları adeta kafaya gelen darbeleri absorbe (emerek) ederek kafa kemiklerine ve beyne gelecek darbenin şiddetini azaltır ve korur. Tabi yüz kemikleri bu darbelerden oldukça fazla hasar alırlar. Yüzdeki deri bütünlüğünün bozulmasından başka adale ve sinir kesileri de olabilir. Bunların yaralanmaları yüzde fonksiyonel kusurlara da yol açar. Göz kapakları, burun kanatları ve dudaklarda yaralandığında eğer basit kesiler ve sıyrıklar şeklinde değilse sabit eser niteliğinde izler kalabilir. Yüz siniri yaralanmalarında çeşitli derecelerde yüz felci gelişebilir. Yüz siniri lifleri kökünden itibaren tam ayrılmışsa en iyi tedavi yöntemleri ile tecrübeli ellerde tedavi edilse dahi az da olsa bazı sekeller kalabilir. Tüm bu yaralanmalarda erken tedavinin yeri çok önemlidir. Yaralanmanın genişliğine bağlı olarak yüzdeki diğer organ ve yapıların da beraberce tedavisi gerekebilir. *Yüz Yaralanmaları ne zaman tedavi edilir? Bazı yüz yaralanmaları son derece küçüktürler ve cerrahi tedavi gerektirmezler. Küçük sıyrıklar yumuşak doku ezilmeleri ve yüzeyel sürtünmeler temizlik ve pansumandan daha fazla bir girişim gerektirmezler. Yüz yaralanmalarında erken tedavinin yeri çok önemlidir. Yaralanmanın genişliğine bağlı olarak kemik ve yumuşak doku onarımları ve diğer organ ve yapıların da beraberce tedavisi mümkün olan en erken dönemde yapılmalıdır. Yüz yaralanmalarının cerrahi tamirinin zamanlaması yüz kemiklerinin hızlıca iyileşmeye yatkın olması nedeniyle kritiktir. Eğer tam kat cilt kesisi veya daha derin cilt altı, adale ve mukoza gibi yapılarda bütünlüğünü kaybetmişse bunların cerahi olarak onarımı gerekir. Kemikler kırılmışsa kırık her bir kemiğin tek tek yerine tutturulması gerekir. Eğer daha özel yapılar, yüz siniri, tükrük bezi kanalları, göz kapakları ve gözyaşı kanalları yaralanmışsa bunlar için daha özel yaklaşımlar gerekir. Yüz yaralanmalarının cerrahi tedavisi parçalara ayrılmış yumuşak dokular veya kırılmış kemikler gibi zarar görmüş dokuların veya yer değiştirmiş dokuların onarımını içerir. Yüz yaralanmalarının cerrahi tedavisi ile bütünlüğü bozulmuş yüz yapılarının anormal iyileşmelerine bağlı oluşabilecek şekil bozukluklarının en aza indirilmesine çalışılır. Ne kadar erken dönemde tedavi gerçekleştirilirse oluşacak deformite, iz veya asimetriler o kadar az oluşacaktır. *Yüz yaralanmalarının onarımını hangi branş hekimleri yapar? Basit yaralanmaların tedavisini çeşitli cerrahi branş uzmanları yapabilir olsada yüzün komplike ve ağır yaralanmalarının tedavisi plastik cerrahi uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Yüz yaralanmalarının tedavisi sadece cilt kesilerini dikişle tutturmak değildir. Kırılan kemiklerin yerine tespit edilmesi, koparak yerinden ayrılmış ve eksik kalan kemiklerin yerine vücudun başka yerlerinden kemik nakli yapılması plastik cerrahi uzmanları tarafından yapılmaktadır. Yine yumuşak doku kayıplarında doku eksikliklerinin giderilmesi ve ihtiyaca uygun doku nakilleri ancak yeterli eğitim almış plastik cerrahi uzmanları tarafından gerçekleştirilebilir. Bundan başka gözyaşı kanalı veya tükrük bezi kanalı kesileri mikrocerrahi yöntemlerle tamir edilebilir. Yüz siniri kesilerinde sinir uçlarının karşı karşıya getirilip dikilmesi yine mikrocerrahi eğitimi almış hekimlerce gerçekleştirilir. Göz küresi yaralanmalarında göz uzmanlarına, iç-orta kulak ve ciddi burun yaralanmalarında KBB uzmanlarına, kafa tabanı kırıklarında ve kafa – beyin yaralanmalarında beyin cerrahlarına ihtiyaç duyulur. *Yüz yaralanmaları tedavisi: Yüz yaralanmalarının tedavisi mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Yüz yaralanmaları genellikle ölümcül olmamakla birlikte ihmal edilmemeleri gerekir. Hastanın genel durumunun veya diğer önemli vücut yaralanmalarının halledilmesinden sonra yüz yaralanmaları değerlendirilir. *Ameliyat için Genel anestezi gerekli mi? Cerrahi girişimler genel veya lokal anestezi ile yapılabilir. Yapacak girişimin büyüklüğüne göre lokal anestezi veya genel anestezi tercih edilir. Basit cilt kesilerinde lokal anestezi tercih edilebilir. Yaralanma küçük de olsa yaşı 10-12 den küçük çocuklarda genel anestezi düşünülür. Büyük ve komplike yaralanmalarda kaçınılmaz olarak genel anestezi tercih edilir. *Kırık tedavisinde kullanılan metal plak ve vidalar çıkartılmalı mı? Vücudumuzda kemik kırıklarının tespitinde genellikle metal plak ve vidalar kullanılmaktadır. Kol ve bacaklarımızdaki uzun kemiklerin tedavisinde daha güçlü ve uzun plak ve vidalar kullanılırken, yüz kemiklerinin tespitinde oldukça ince plaklar ve kısa vidalar kullanılır. Bu minik veya mikro plak ve vidalar genellikle dışardan elle hissedilmeyecek kadar küçüktürler. Bu materyallerin tespit özellikleri bir kaç 3-5 ay sonra tamamlanır. Bundan sonra bu metallerin çıkarılıp çıkarılmayacaklarına karar verilir. Erişkinlerde bu metaller bir problem neden olmadıkları sürece çıkartılmazlar. Bazen enfeksiyon, gevşeme ve belirgin olma gibi nedenlerle çıkartılmaları gerekebilir. Çocuk yaş grubundaki hastalarda ise metal plak ve vidaların 1 yıl sonra çıkarılmaları gerekir. Büyüyen kemiklerin büyüme ivmesine eşlik edemeyeceği için bu metal plak ve vidalar çıkartılmalıdır. Böyle ikinci bir ameliyata gerek duyulmaması için çocuklarda eriyebilen plak ve vidalar kullanılır. Bu eriyebilen plak ve vidalar yerlerine tespit edildikten sonra 9-12 ay içinde erirler. Böylece çıkartma işlemine gerek kalmaz. *Yüz Yaralanmalarının cerrahi tedavi riskleri nelerdir ? Her cerrahi girişim bir takım riskler içerir. Burada yüz yaralanmalarındaki cerrahi girişim risklerinin anlaşılması önemlidir. Cerrahi girişimde uygulanacak kişisel seçimler risklerin ve kazanılacak yararın karşılaştırılması sonucu elde edilir. Hastaların birçoğunda komplikasyonlar ile karşılaşılmamasına rağmen herbir yaralanma ile ilgili özel problemler görülebilir ve bunları doktorunuzla ameliyat öncesi dönemde tartışmalısınız. *Yüz Yaralanmaları sağlık sigortası kapsamına girer mi? Çoğu sağlık sigortası şirketleri yüz yaralanması gibi onarım amaçlı ameliyatları ve bundan doğan komplikasyonları kapsam içi tutarlar. Düşme, darp veya trafik kazası sonucu oluşanlar genelde dahil olup iş kazası veya spor sırasında olanlar poliçe içeriğine bağlı olabilir. Ancak trafik kazası gibi yaralanmalar genellikle poliçe kapsamı içine girerler. Bu yüzden sağlık sigortanızın verdiği bilgilendirme kitapçığına bakmak gerekir.