Kızağın üstünde kimi zaman doğum sancısıyla kıvranan bir kadın, aşısı gecikmiş bir çocuk, kimi zaman da tansiyonu çıkmış yaşlı bir amca görüntüsü. Kara kışın aylarca sürdüğü Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da sık sık karşılaşılan manzaralardan biridir kızakta hasta taşıma. Kar kalınlığından dolayı ambulansın giremediği yerlere kızak ‘hızır’ gibi yetişir. Ancak hastaların hastaneye yetişmesi çoğunlukla acı sonla biter. Sağlık Bakanlığı bu sıkıntıların önüne geçmek için Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya ‘kar paletli ambulans’ gönderme hazırlığında. Ağır kış şartlarında kızakta hasta taşıma uygulamasına son verecek olan 34 adet kar paletli ambulans, aralık ayı içinde hizmet vermeye başlayacak. Ambulanslar dünyada daha çok yoğun kış şartlarının yaşandığı kuzey ülkelerinde kullanılıyor. Kanada, Rusya, İsveç, Norveç ve İtalya bu ülkelerin başında. Ambulansların özelliği ise 4x4 çekişli olmaları, saatte 90 kilometre hız yapabilmeleri. İki hasta taşıma kapasitesine sahip taşıtların içerisinde normal ambulanslarda kullanılan sedyeler var. Ayrıca araçlar, asfaltta ve karda hareket etme özelliğine de sahip. Yazın normal tekerlekler kullanılırken kışın lastik tekerlekler çıkarılıp yerine palet takılabiliyor. HAVADAN DA DENİZDEN DE AMBULANS GELİYOR Sağlık Bakanlığı İlk Yardım ve Acil Sağlık Hizmetleri Daire Başkanı Dr. Fazıl İnan, kar paletli ambulansların Doğu Anadolu’da önemli bir ihtiyacı gidereceğini belirtiyor. Dr. İnan, “Önceden köy hizmetleri veya karayollarından yardım alıyorduk. Yol açma araçları önde, ambulans arkada ulaşmaya çalışıyorduk. Hastalar hayvana bağlı kızaklarla taşınıyordu. Artık bu görüntüler son bulacak.” diyor. Ambulansların ihalesi bitmiş durumda. Üretim aşamasında olan araçlar, yılbaşından itibaren kullanılmaya başlanacak. Ambulanslar ilk önce Van, Erzurum, Ağrı, Hakkâri, Iğdır, Sivas, Bingöl gibi kar kalınlığının fazla olduğu, çetin kış şartlarının yaşandığı yerlerde hizmet verecek. Amerika’da özel olarak yaptırılan paletler 1 metre karın üzerinde rahat gidebilme özelliğine sahip. Dr. Fazıl İnan, projeleri arasında hava ve deniz ambulanslarının da olduğunu söylüyor. Şimdilik 16 adet hava ambulansı 1 adet de uçak ambulansın ilk yardım filosuna dahil edilmesi düşünülüyor. Helikopterli ambulanslar 1-2 hasta taşıma kapasitesine sahip. İçerisinde uçuş eğitimi almış doktor, ambulans teknikeri ve helikopter pilotu olacak. İhale aşamasında olan helikopterli ambulansların da 2007’de faaliyete geçmesi bekleniyor. Hava ambulanslarının ikisi de İstanbul’da kullanılacak. Ankara’da iki tane, Van, Diyarbakır, Adana, İzmir, Trabzon, Antalya gibi şehirlerde de birer tane helikopter ambulans olması planlanıyor. Hava ambulanslarının amacı ise karadan ulaşmanın mümkün olmadığı yerlere daha kolay ve en kısa zamanda ulaşımı sağlamak. Dünyada çoğu ülkede kullanılan ambulansların özelliği saatte 200-250 km hız yapabiliyor olması. Ambulanslardan faaliyete geçenlerden ilki deniz ambulansı. 5 adet sipariş verilen ambulanslardan ikisi teslim alınarak kullanılmaya başlandı. Deniz ambulanslarının özelliği de hızlı bot şeklinde saatte 120 km hız yapabiliyor olmaları. İçerisi ambulans donanımına sahip olacak şekilde dizayn edilmiş. Deniz ambulansları özellikle yerleşim yeri bulunan adalarda kullanılacak. Fazıl İnan, deniz ambulansının yaklaşık bir aydır İstanbul Adalar’da kullanıldığını belirterek, en çok Büyükada’dan talep olduğunu söylüyor. İnan, ambulansların gemilerde hastalanan kişiler için de nakil aracı olarak kullanabileceğini ifade ediyor. MOTOSİKLETLİ EKİPLER Ambulansların olay yerine kısa sürede ulaşmaması vatandaşlar tarafından sık sık eleştiri konusu edilir. Özellikle trafiğin yoğun olduğu büyük şehirlerde ambulansların geç gelmesi ve ara sokaklara girememesi nedeniyle geciken müdahaleler, hastaların ölümüyle dahi sonuçlanabiliyor. Dünyada bu sorunun önüne geçebilmek için birçok ülkede motosikletli sağlık ekipleri oluşturulmuş. Ambulansın giremediği ara sokaklara motosikletli ekipler rahatlıkla ulaşabiliyor. Hastaya ilk müdahaleyi yaparak hastaneye nakledilmesi için ambulans gelene kadar bekliyor. Yunanistan, İngiltere, Almanya, Avusturya, Amerika gibi birçok ülkede kullanılan ekipler artık Türkiye’de de kullanılmaya başlanacak. Acil Ambulans Hekimleri Derneği Başkanı Dr. M. Turhan Sofuoğlu bununla ilgili bir yönetmelik hazırladıklarını, bir ay içerisinde sonuçlanacağını söylüyor. Sofuoğlu, motosikletli ambulans ekiplerinin özellikle trafiğin yoğun yaşandığı İstanbul, Ankara, İzmir gibi şehirlerde ve araçların giremediği alanlarda ihtiyaca cevap vereceğini belirtiyor. Motosikletli ekiplerin sireni ve tepe lambası bulunacak. Araçta kalp elektro şok cihazları ve ilk yardım ekipmanlarının yanı sıra bir doktor ve bir ambulans teknikleri olacak. Sağlık Bakanlığı’nın 2007 yılında uygulamaya başlayacağı kar paletli ambulans, hava, deniz, uçak ambulansları ve motosikletli ilk yardım araçları sayesinde umarız artık “Ambulans neden gecikti?” soruları da gündeme gelmez. AKSİYON