Dişçi koltuğunu andıran bir iskemleye oturuyorsunuz ve bir psikiyatrist başınızın üzerine metal bir bobin yerleştiriyor. Hızlı manyetik vurular saçlı derinize ve kafatasınıza nüfuz ediyor ve sol prefrontal korteksinizde hafif bir elektrik akımı oluşturuyor. Kısaca TMU olarak bilinen, transkraniyal manyetik uyarım tedavisi, yaklaşık 40 dakika sürüyor ve dört ila altı hafta süreyle her gün uygulanıyor. Siz de majör depresyondan şikayetçiyseniz, bir kaç hafta içerisinde kendinizi daha iyi hissetmeye başlıyorsunuz. "Biz bu yöntemle mizaç, uyku, iştah, enerji düzeyinde düzelme olduğunu, iyimserlik ve öz güvenin yerine geldiğini gördük." diyor Columbia Üniversitesi, Beyin uyarım departmanı başkanı, psikiyatrist Sarah Lisanby. Bu ayın başlarında Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) en az bir antidepresana yanıt vermemiş hastalarında tedavisinde, Malvern, Neuronetics Şirketi tarafından üretilen, NeuroStar adındaki TMU sistemine onay verdi. Her sene A.B.D.'deki erişkinlerin yaklaşık % 5'i majör depresyondan yakınıyor. Ve bu kişilerin %40'ı psikoterapi veya ilaçlardan yeterince fayda görmüyor. Başka tedavilerden sonuç alamamış kişiler için, TMU henüz her derde deva değil. A.B.D., Kanada ve Avustralya'da 23 bölgede, 325 hastanın katıldığı klinik bir çalışmada, TMU uygulanan kişilerin sadece %24'ü düzeldi. Fakat bu oran plaseboya verilen yanıtın iki katıydı. Çoğunlukla saçlı deri iritasyonu ve baş ağrısı gibi, hafif yan etkilere yol açmaktadır. Bazı antidepresan tedavilerinde görülen, kilo alımı ve cinsel yan etkiler mevcut değildir. Ve şiddetli depresyon tedavisinde kullanılan elektrokonvülsif tedavinin (EKT) aksine, hastalar uyanık bir haldedir ve anesteziye gerek duyulmaz. EKT'de bazen görülen konfüzyon veya hafıza kaybı söz konusu değildir. DEPRESYON BİTİYOR TMU ile birlikte psikiyatrik bozuklukların tedavisinde yeni bir dönem başlamış oldu. Son teknoloji görüntüleme tekniklerini kullanarak, bilimadamları artık depresyonu beyinde görebiliyorlar. Ve bazı bilim adamları depresyonda düşünme ile ilişkili korteks alanları ile limbik sistemdeki emosyonel alanlar arasında bir dengesizlik olduğunu öne sürüyorlar. South Carolina tıp fakültesinden psikiyatrist Mark George bu konuda şunları ifade ediyor; "Karşınıza bir yılanın çıktığını hayal edin. Limbik sisteminiz bunu bir tehdit olarak kaydeder. Fakat sonrasında korteksiniz bunun zararsız olduğunu fark eder ve cevabı yatıştırır. İşte bu denge depresyonda ortadan kalkıyor. TMU sayesinde korteksi uyarabiliyoruz ve zaman içerisinde bu dengeyi yeniden sağlıyoruz. Kimi zaman konuşma terapisi de aynı işlevi görebiliyor." diyor TMU uygulamasının öncülerinden Dr. George. Ne yazık ki bazı hastalarda ne konuşma terapisi ne de ilaç tedavisi işe yarıyor. Gerçek isminin kullanılmasını istemeyen "Joe" 1980'lerde şiddetli depresyona yakalanana kadar başarılı bir yazarmış. İntihara eğilimli olan Joe defalarca hastaneye yatırılmış. Her çeşit antidepresanı denemiş. Kendi deyimiyle "Bunlar günde18 saat uyumama yol açıyordu. Yapmak istediğim tek şey ölmekti." İŞE YARIYOR TMU çalışmasına katılma konusunda psikiyatristi Joe'yu oldukça desteklemiş. "İşe yarayan tek şey bu oldu" diyor Joe. "Altı hafta içerisinde, depresyondan eser kalmadı." Kendisi artık ilaç kullanmıyor, fakat haftada bir TMU tedavisi görmeye devam ediyor. TMU uygulaması henüz başlangıç aşamasında. Öneren kişiler bile, bir antidepresana yanıt vermeyen hastaların TMU kullanımına geçmeden önce bir başka ilacı denemeleri gerektiğine dikkat çekiyorlar. Şimdilik, sadece bir kaç A.B.D. merkezi bunu önermeyi düşünüyor. Henüz sigorta kapsamına girmiş değil. Daha hafif düzeyli depresyon için TMU henüz test edilmedi. Uzmanlar etki süresinden emin değiller. Dr. George sponsorluğunu National Institutes of Health'in yaptığı, bir başka klinik çalışmayı başlamak üzere. Çalışmada farklı doz ve tedavi süreleri ve hangi hastaların en fazla fayda göreceği ele alınacak. Bu arada, bilim adamları şizofreni, post-travmatik stres bozukluğu ve migren tipi baş ağrılarıyla mücadele etmede ve antidepresan tedavisi gören, daha yüksek suisidal risk altındaki ergenlerde depresyonu alt etmede TMU'nun fayda sağlayıp sağlayamacağını araştırıyorlar. Neuronetics'den araştırma desteği almış olan Dr. Lisanby yeni bir dizi terapötik müdahaleyi başlatma aşamasında olduklarını belirtiyor. TÜRKİYE’DE DURUM TMU tedavi yöntemi 4 yıldan buyana Prof. Dr. Nevzat Tarhan ve uzman ekibi tarafından Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi ve NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Hastanesinde başarı ile uygulanmaktadır. Alınan bilgiye göre dirençli vakalarda kullanılan TMU tedavisinden yüz güldürücü sonuçlar alınmaktadır. TRANSKRANİYAL MANYETİK UYARIM TEDAVİSİ (TMU) PROTOKOLÜ NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Ahmet Muhtar Şengül TMU uygulamalarının protokolünü maddeler halinde anlattı: 1.TMU yeni nöropsikiyatrik tedavi tekniklerinden birisidir. Tedaviye dirençli nöropsikiyatrik vakalarda hekimin istediği ile uygular. 2. Seanslara başlamadan önce ilk seansta hastanın tansiyon ve nabzı ölçülür, QEEG çekilip çekilmediği kontrol edilir, kayıtlara işlenir, gerekli belgeler verilir imzalatılır. 3. Nadir de olsa epilepsi nöbet riski olduğu için ambu cihazı dahil gerekli önemler alınır. 4. Seansın başlangıcında hekimin hangi hemisfer, hangi frekans ve kaç atım (puls) uyarı verileceğine dair talimatı alınır. 5. İlk seansta treshold'u belirlemek için sol paryetele uyarı verilir, Sağ kolda kasılma alındığında %10 fazlası ile 'power' ayarlaması yapılır. Hekim isterse bu ayarlamaları değiştirir. 6. Hastanın başına hijyenik amaçlı tek kullanımlık bere takılır. 7. Belirlenen bölgeye göz ve kulak korunarak uyarı verilir. 8. Tedavi süresince hasta yalnız bırakılmaz. Tedaviyi hekim ve/veya eğitimli sağlık personeli yapabilir. 9. Tedavi öncesi hasta ve yakınlarına bilgilendirilmiş "Uygunluk onay formu" verilir ve okuduğuna dair imza alınır. 10. Hekim TMU tedavisi ile ilgili beklenen fayda ve muhtemel risklerle ilgili tedavi öncesi bilgilendirmeyi yapmak zorundadır. 11. Seans bittikten sonra daha sonraki oturumların planlanması hasta veya yakınlarına verilir. 12. TMU ilaç tedavisi ile birlikte kullanılabilir. 13. Gebelerde ve emzirenlerde kullanılabilir, vücut pili olanlarda 60 cm mesafe önerilir. 14. Toplam seanslar bittikten sonra 12 saat önceden ilaç kesilerek 2. QEEG çekilir. Bu QEEG birinci çekimin devamı niteliğindedir (Hastaya finansal olarak yansıtılmaz). 15. Seanslar bittiğinde ve QEEG çekildikten sonra hekim tedavi sonucunu değerlendirir. KANADA MİND CARE KLİNİĞİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR Kanada’da MindCare Merkezleri klinik bazda 300’ün üzerinde hastaya TMU uygulaması yaptı. Hastalarının üçte ikisinden fazlasının TMU tedavisine anlamlı olarak cevap verdiğini klinik verilerle ortaya koyan MindCare bu konudaki hastaların cevaplılık oranlarını ve hasta öykülerini aktardı. (www.mindcarecenters.com) Psikiyatri'de TMU/rTMS Vakaları Türkiye’de Psikiyatri alanlında ilkleri gerçekleştiren NP GRUP ekibi dirençli depresyon vakalarında çare arayan hastalara TMU seçeneğini sundu ve iyi sonuçlar aldı. Psikiyatridetmu.com da bazı vaka örneklerine yer verildi. VAKA #1: M.C. 43 yaşında bayan hasta, 2 yıl önce 10 yıldır devam eden bulaş obsesyonları ve temizlik kompulsiyonları ile başvurdu. Son 6 yılında etkin dozlarda antidepresan ve antipsikotik tedavileri tek ya da kombine kullanmasına karşın çok az faydalanan hasta " keşke kanser olsaydım" deyişiyle merkezimize başvurdu. Lustral 200 mg/gün, faverin 200 mg/gün, risperdal 2mg/gün ilaç tedavisine ek olarak 10 seans hergün, 5 seans günaşırı, haftada bir seans olarak 5 seans TMU/rTMS uygulandı. Toplam 20 seans TMU/rTMS ve ilaç tedavisi sonucunda hastanın obsesyonlarında %80 azalma olduğu izlendi. Takipleri sırasında 2 yıldır tam remisyonda devam ettiğinden ilaç tedavisi azaltılmaya başlanmıştır. Hastaya psikoterapi uygulanmamıştır. Uzm. Dr. Funda Güdücü Sağır VAKA #2: E.G. 41 yaşında bayan hasta 2 ay önce psikiyatrik değerlendirme sonucunda distimik bozukluk/ double depresyon tanısı ile takibe alındı. 10 yıllık hastalık öyküsü olan hastanın çeşitli antidepresanlar, duygudurum düzenleyici kullandığı, 2 yıl önce EKT uygulandığı öğrenildi. EKT den fayda gördüğünü ileten hastanın devam eden ilaç tedavilerinden az faydalandığı bilgisi alındı. İlaç tedavisi zyprexa 5mg/gün,Aurorix 300 mg/gün,Citol 80 mg/gün, rivotril 1mg/gün olarak düzenlendi. 15 seans hergün uygulanan TMU/rTMS ardından %70-80 faydalanma olduğunu belirten hastanın halen tekrarlayan depresyonu gözlenmedi. Distimik şikayetler azalmış olarak halen izlenmektedir. Uzm. Dr. Funda Güdücü Sağır VAKA #3: H.G., 29 yaşında, erkek, Mersin. "Halsizlik, yorgunluk, kas ağrıları, başağrısı, sinirlilik, korku, sıkıntı, sürekli yatma isteği" şikayetleri ile kliniğimize başvurdu. 6 yıldır depresif şikayetleri olan ve yılda 2-3 kez depresif dönemleri tekrarlayan hasta son 45 gündür sürekli yatıyor, işine gidemiyor ve kendini "ölü gibi" hissediyordu. "Unipolar depresyon" tanısı ile hastaya Prozac 80 mg/gün, Desyrel 100 mg/gün, Arcalion 1x2, Nuritrex B12 1x1(günaşırı) başlandı ve TMU/rTMS(15 seans) planlandı. TMU/rTMS sonrası remisyona giren hastada 2 ay sonra hipomanik şift (duygulanımı neşe yönünde hafif artmış) gelişti. Uzm. Dr. Hasan Basri İzgi VAKA #4: O.N. 63 yaşında, kadın, İstanbul. "Sıkıntı, keyifsizlik, karamsarlık, dikkat dağınıklığı, ölme isteği" şikayetleri ile kliniğimize başvurdu. 1 hafta önce ilaç içerek intihar girişiminde bulunan hastanın 4 aydır depresif şikayetleri yoğundu. Hastaneden 3 gün önce taburcu olmuştu. Yoğun sıkıntısı olan hastaya "Majör Depresyon" tanısı ile Lustral 100 mg/gün, Rivotril tb 2.5 mg/gün, Nuritrex B12 1x1(günaşırı) başlandı ve TMU/rTMS -15 seans planlandı. 5. seansın sonunda hastada "Hipomanik şift"gelişti ve antidepresan azaltılıp TMU/rTMS'ya devam edildi. 15 seansın sonunda yapılan değerlendirmede hasta kısmen hipomanikti (duygulanımı neşe yönünde hafif artmış haldeydi). Uzm. Dr. Hasan Basri İzgi VAKA #5 NK, 44 yaşında, kadın, evli, çalışmıyor. Kliniğimize "çok el yıkama, ruhsal sıkıntı, aşırı derecede ev temizliğiyle uğraşma" yakınmalarıyla başvurdu. 13 yıldır Obsesif Kompulsif Bozukluk teşhisiyle tedavi alıyordu. Son 10 yıldır kesintisiz ilaç kullanmasına karşın hastalık belirtilerinde düzelme olmamıştı. Muayenede ellerinde ve dirsek üzerine çıkacak şekilde her iki kolda aşırı yıkanmaya bağlı cilt tahrişi (dermatit) belirgindi ve bu tahriş bir yıldır mevcuttu. Hasta ruhsal açıdan ölümü düşünecek kadar depresifti. Hastaya tablonun ağırlığı ve ilaç tedavisine dirençli olması nedeniyle ilaçlarının yanı sıra TMU/rTMS uygulanması da planlandı ve 15 seans uygulandı. TMU/rTMS sonrası fotoğraflarda da görüldüğü gibi temizlik takıntılarında ve beraberinde cilt tahrişinde azalma gözlendi. Hastanın ilaç tedavisine devam edildi ve üç ay sonunda takıntılarında ve buna paralel olarak depresif ruh halinde belirgin düzelme gözlendi. Uzm. Dr. Semra Kaya Baripoğlu VAKA #6 GS, 22 yaşında, kadın, üniversite öğrencisi. Kliniğimize "olumsuz düşünme, sürekli mutsuz hissetme, sorunları fazlaca büyütme" yakınmalarıyla başvurdu. Hastanın bu durumu altı yıldır devam ediyordu. Hastanın sosyal ve akademik yaşamını son derece olumsuz etkilemişti. Uzun süre ilaç ve psikoterapi ile tedavi görmesine karşın, hastalıkta düzelme olmamıştı. Hastaya on beş seans TMU/rTMS uygulandı. Tedavinin bitiminde, hastanın depresif belirtilerinde belirgin bir azalma gözlendi. Artık hayata daha bağlı hissediyordu. Uzm. Dr. Semra KAYA BARİPOĞLU VAKA #7 24 yaşında bayan hasta. Hastanemize 6 yıldır kaş, kirpik kopartma, çocukluğundan beri tırnak yeme şikayeti ile başvurdu. Hiç kaşı ve kirpiği olmadığından hasta takma kirpik takmış ve kaşlarınıda boyamıştı. Ayrıca 3 yıl önce depresif şikayetleri nedeniyle intihar girişimi bulunmaktaydı. Trikotillomani + Anksiete bozukluğu tanısı ile hastaya uygun ilaç tedavisi ile birlikte 15 seans TMU/rTMS uygulandı. 15 gün sonraki kontrol muayenesinde hiç kaş kirpik yolmadığı, tırnak yemesinin önemli ölçüde azaldığı hastanın kendisini oldukça rahat hissettiği gözlemlendi. Uzm. Dr. Öznur Ateş VAKA #8 25 yaşında bayan hasta. 3 yıldır süren çok yoğun hüzün, endişe, huzursuzluk, çabuk öfkelenme özellikle sabahları çok gergin olma gibi şikayetlerle başvurdu. Bu şikayetler son 3-4 aydır dahada artmış ve işlevselliğinide bozmuştu. Antidepresan tedavi yanında 15 seans TMU/rTMS uygulanan hasta 15 gün sonra yapılan değerlendirmesinde, kendisini oldukça iyi hissettiğini, şikayetlerinde önemli ölçüde azalma olduğunu, hayata artık umutla bakabildiğini belirtti. Uzm. Dr. Öznur Ateş VAKA #9 47 yaşındaki kadın hasta, Tahammülsüzlük, kolay sinirlenme, sinirlenince çevresindekileri incitme (duygusal anlamda), yakınında ne varsa vurup, kırma şikayeti ile polikliniğimize başvurdu. Aynı zamanda, uzun süredir hayattan zevk alamadığını, ilgi-istek kaybı olduğunu, uyku sorunu yaşadığını da belirtti. Hastaya ilaç tedavisi ile birlikte 15 seans TMU/rTMS tedavisi uygulandı. TMU/rTMS seansları sonrasında, hasta belirtilerinde belirgin iyileşme olduğunu dile getirdi. Sinirliliğinin dikkat çekecek derecede azaldığını, çocuklarını eskisi kadar incitmediğini, olaylara daha ılımlı yaklaştığını ifade etti. Hayata daha olumlu baktığını ve yaşamın zevkine vardığını söyledi. Klinik tablosunda belirgin iyileşme olan hastanın ilaç tedavisine devamı planlandı. Uzm. Dr. Hüseyin BULUT VAKA #10 19 yaşında erkek hasta, Dikkat dağınıklığı, konsantrasyon bozukluğu, sinirlilik ve ev içerisinde sürekli tartışma şikayetleri ile başvurdu. ÖSS sınavına hazırlık için dershaneye gittiğini; ancak dersleri dinleyemediğini, katılımının olmadığını belirtti. Hastaya 15 seans TMU/rTMS tedavisi, ilaç tedavisi ile birlikte uygulandı. 15 gün sonrasında hasta, belirgin şekilde kendisini iyi hissettiğini anlattı. Günlük görüşmelerde olaylara yaklaşım tarzının değiştiğini, insanları anlamaya çalıştığını,’boş yere’ sinirlenmiş olduğunu belirtti. Aynı zamanda, dikkatinin daha iyi olduğunu, dershaneye devam edecek gücü yeniden bulduğunu belirtti. Takipte ilaç tedavisine devam önerildi. Uzm. Dr. Hüseyin BULUT