Sinema tek başına bir
zihin değiştirme süreci olmasının yanında yan sanayileri de beslediği için
Örümcek Adam figürünün yer aldığı
eşyalar özellikle erkek çocukların hayatının her anına nüfuz etti.
Bütün eşyalarının
Örümcek Adam'lı olmasını isteyen çocuklar, süper kahramanla özdeşim kurarak bir güç ve benlik oluşturma çabasına giriyor. Ailelere ise aynı kalitedeki benzer ürünlere göre alınan her şeye iki katı
fatura ödemek düşüyor.
Çocukların Örümcek Adam ilgisi daha çok birbirinden görerek artıyor veya alışverişe birlikte çıkıldığı zaman Örümcek Adam'lı olanların alınması için ısrar ediyor. Örümcek Adam'lı kıyafeti kirlense bile üzerinden çıkarmak istemiyor. Eğer varsa yeni giyeceğinin de Örümcek Adam'lı olmasını istiyor. Bu yüzden çocuğunun bütün çoraplarını Örümcek Adam desenli alanlar oluyor. Çoğu
aile, bu
tüketim tuzağına
gönüllü düşüyor.
Süt içmeyi sevmeyen bir çocuğu örümcek adamlı kutudan süt içmeye ikna etmek daha kolay oluyor. Bu sütü içerse Örümcek Adam gibi güçlü olacağını söyleyen bile var. Veya, çorap giymemekte direnen çocuğuna örümcek adamlı çoraplar almak, çocuğun vaktinde uyumasını sağlamak için Örümcek Adam'lı nevresim takımı alıp onu yatmaya özendirmek gibi örnekler çıkıyor. Örümcek Adam kostümleriyle evde 'Örümcek Adamcılık' oynayan aileler, çocuğunu daha mutlu etmek için
doğum günü pastasını Örümcek Adam'la süsleyenler, Örümcek Adam'lı atkı-bere örenler,
karne hediyesi olarak Örümcek Adam kostümü alanlar... Örümcek Adam'ın filmleri, çizgi filmleri, oyunları, çocuğun anne-babasını rahat bırakması için en etkili yöntemler zaten.
Örümcek Adam, bütün erkeklerin ilgi odağı haline getiriliyor. 7 yaşından önce soyut olayları algılayamayan çocuklar onu gerçek sanıyor. Onun gibi ağ atıp uçmak, duvara tırmanmak, kötülerle savaşmak istiyorlar. İşaret ve
serçe parmaklarını kıvırarak etraftaki her şeyin üzerine ağ atarak zıplıyor, koltukların üstünde
tehlikeli duruşlar yapıyor, kapı kasalarına tırmanıyor.
Anaokulu öğretmeni Gülşen Yazıcı Turan, çocukların artık birbirlerine normal el kol hareketi yapmayı unuttuğunu söylüyor. Çünkü örümcek gibi kollarını eğip bükerek, yerde tırmanma hareketi yaparak oyun oynuyorlar. Turan, çocukların ilgisini beslememek için okula Örümcek Adam'lı hiçbir eşya ve
oyuncak alınmadığını; ancak ailelere müdahale edemediklerini belirtiyor. Turan'a göre, Örümcek Adam'ın güçlü yanı çocukların içindeki bu boşluğu dolduruyor. Ancak şiddet içeren bir karakter olması davranışlarını olumsuz etkiliyor.
Örümcek Adam, ilkokuldan itibaren soyut kavramları algılayabilen çocuklara, sıradan insan olarak hayatta başarılı olunamayacağı mesajını verdiği için tehlike arz ediyor. Çocuğun zihnine, kendi gayret ve çabalarıyla bir yere gelemeyeceği; ancak dışarıdan (örümceğin ısırıp genlerini değiştirmesi gibi) bir müdahale olursa değerli sayılacak işler yapabileceği kanaati yerleşiyor. Örümcek Adam'ın 'Pokemon'lar gibi tamamen hayalî bir kahraman olmaması bu algıyı destekliyor. Pokemon'un bir
masal olduğunu zaten biliyor; ancak sıradan, safça bir delikanlının olağanüstü güçler kazanabilmesi Örümcek Adam'a gerçeklik payı veriyor ve özdeşim kurmayı kolaylaştırıyor.
Aileler, her ne kadar 'kurtuluş yok, ısrarlarına dayanamıyoruz' dese de çocukları örümcek ağından kurtarmak için yapılabilecek çok şey var. Örümcek Adam ile çok özdeşleşen çocuğun güç algısında boşluk bulunuyor, demektir. Aile içi sıkıntılar, iletişimsizlik, ayrı yaşayan ebeveynlerin varlığı bunun sebebi olabilir. Öncelikle çocuğun aşırı ilgisinin sebebi araştırılmalı. Örümcek Adam'lı her şeyi sınırlamak çocuğun ısrarını, hayal kırıklığını artıracağı için, doğru değildir. En iyisi dengeli olmak, Örümcek Adam'ın gerçek olmadığı üzerine konuşmak, var olan kabiliyetlerini kullanarak erdemli insan olmanın kıymetini anlatmak, gereksiz ve pahalı tüketimin aileye vereceği zararı öğretmek gerekir. Çocuk, anne-babasına her istediğini yaptırıyorsa ebeveynlik anlayışının da gözden geçirilmesi gerekir. Ebeveynin görevi çocukları her durum ve şartta mutlu etmek değil, sorumluluğunu bilen bireyler olarak geleceğe hazırlamaktır.
Örümcek Adam notları
İlki 2002'de gösterime giren Örümcek Adam'ın sinema filmi, şiddet dolu sahneler içerdiği gerekçesiyle İngiltere'de 12 yaşından küçüklere yasaklandı.
2006'da Adana'da 12 yaşındaki Murat Ü., televizyonda izlediği Örümcek Adam filmine özenerek tavandaki vantilatöre bağladığı iple uçmak istedi. Bağladığı ip boynuna dolanan çocuk, hayatını kaybetti.
Geçen nisan ayında, 5 yaşındaki Abdullah Y., hayranı olduğu Örümcek Adam gibi uçmak için 7. kattaki evlerinin penceresinden aşağı atladı. Belden aşağısı kırıklar içinde kalan çocuk, uzun süre
tedavi gördü.
Radyo ve
Televizyon Üst Kurulu'nun (
RTÜK) 2006'da yaptığı bir araştırmaya göre, 7-14 yaş arasındaki çocukların çoğu (yüzde 7,5) TV kahramanları arasında en çok Örümcek Adam'ı seviyor.
ZAMAN