Geçen yıl gerçekleştirilen piyasa gözetim ve denetimi sonucunda toplatılan ürünler arasında Çin malı oyuncaklar, plastik kahve pişiricileri, eğlence amaçlı köpük makineleri öne çıktı. Dış Ticaret Müsteşarlığı, Türkiye'nin AB'ye uyum süreci kapsamında yürütülen piyasa gözetimi ve denetimi uygulamalarına ilişkin 2008 yılı raporunu yayımladı. Türkiye'nin 2008 Yılı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Raporunda, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Denizcilik Müsteşarlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) sorumlu oldukları ürün mevzuatına göre gerçekleştirdikleri piyasa gözetim ve denetim sonuçlarına yer verildi. Piyasa denetimlerinde, ürün mevzuata aykırı ancak uygunsuzluğu işaret, belge eksikliği gibi teknik düzenlemelerle sınırlıysa önce firmaya, aykırılığın giderilmesi için süre tanıyor. Bu süre zarfında aykırılık giderilmezse para cezası kesiliyor. Can ve mal güvenliğini tehdit eden unsurlar bulunması halinde ise daha yüksek para cezası uygulanıyor, ürün piyasadan ve tüketiciden toplatılıyor. 2008 yılında gerçekleştirilen piyasa gözetimi ve denetimi uygulamaları sonucunda Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve Telekomünikasyon Kurumu bir takım ürünlerin toplatılmasına karar verdi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, elektrik kaçağı riskine karşı üreticinin deposunda bulunan eğlence amaçlı 40 köpük makinesine el koydu. Yurt genelinde 15 bin 278 adet kahve makinesi toplatıldı ve bertaraf edildi. Ayrıca temel gerekliliklerde eksiklikler nedeniyle bazı asansör firmalarına ait asansörler için para cezası kesildi, asansörler güvenli hale getirilinceye kadar kullanılmaması için mühürlendi. Sağlık Bakanlığının denetimlerinde de özellikle Çin malı oyuncaklar öne çıktı. Çin malı araba, otobüs, tabanca gibi bazı oyuncaklarda ''kurşun miktarı'' izin verilen ölçünün üzerinde olduğu için ithalatçı firma tarafından geri çağırma yapıldı. Bakanlığın ''kozmetikler'' üzerinde yaptığı piyasa gözetim ve denetimleri sonucunda da bazı losyon ve parfümler için toplatılma kararı verildi. Bilgi Teknolojileri ve Telekomünikasyon Kurumunun denetimlerinde de Çin, Güney Kore ve Birleşik Arap Emirliği menşeili bazı cep telefonları ''riskli ekipman'' sayılması nedeniyle piyasadan geri çağrıldı ve firmalara para cezası tanzim edildi. PARA CEZALARI Kuruluş amacı itibariyle piyasa denetimi ve gözetimine en fazla kaynak ve personel ayıran EPDK, 2008 yılında 4 bin 49 denetim gerçekleştirdi. Denetimlerin 3 bin 398'inde mevzuata aykırılık tespit edildi. 1180 firmaya, toplam 148 milyon 943 bin lira para cezası kesildi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı da geçen yıl 446 bin 344 lirası elektronik ürünlere yönelik olmak üzere firmalara toplam 778 bin 371 lira para cezası uyguladı. Sağlık Bakanlığı'nın kozmetik ürünleri denetiminde verdiği para cezası tutarı da 350 bin lirayı buldu. Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca denetimi yapılan 328 yapı malzemesinden 208'inde mevzuata aykırılık belirlendi. Bakanlık, teknik açıdan mevzuata aykırı bulduğu noktalar için firmaları uyarıyor ve 3 aylık süre tanıyor. Bu süre zarfında düzenleme yapılmaması halinde ceza uygulamasına gidiliyor. 2008 yılı denetimlerinde tüm firmalar, aykırılıkları süresi içinde düzelttiği için herhangi bir para cezası uygulanmadı. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunca gerçekleştirilen tütün mamulleri denetiminde de 16 bin 910 üründen 13 bin 278'i mevzuata aykırı bulundu. Yetkililer, bandrolsüz ürünleri tespiti halinde durumun adli takibe girdiğine işaret ederek, ''idari para cezası''nın bu nedenle söz konusu olmadığını kaydetti. UYGULAMADA STANDART OLUŞTURULUYOR Piyasa denetim ve gözetimleri, ilgili bakanlıklar bünyesindeki birimlerce gerçekleştiriliyor. Verileri rapor haline getiren Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilileri, 2008 yılı için farklı bir rapor formatı kullanıldığını belirterek, daha özet ve somut bilgilere yer verilen bu format geliştirilebilmesi için ''verilerde standardizasyonun'' sağlanması gerektiğini kaydetti. Standardın sağlanabilmesi yönünde ilgili kurumlarla çalışma yürütüldüğünü dile getiren yetkili, 2008'in bir geçiş yılı olduğunu, 2009 yılı raporunda yakalanacak standart ile hem kurumlar hem de ülkeler arası kıyaslamanın daha sağlıklı hale geleceğini ifade etti. AA