İstanbul'un 16
Mart 1920'de işgal edilmesinden beş gün sonra yola çıkan Yunus Nadi ile Halide Edip'in bulunduğu iki
kafile, 31 Mart'ta Geyve'de buluştu.
Akhisar istasyonunda verilen mola sırasında bu iki aydın,
Ankara'ya ''gider gitmez bir ajans teşkilatı'' kurulmasını görüştü. Yunus Nadi ve Halide Edip, ajansın adını konuşurlarken; ''Türk'', ''Ankara'', ''
Anadolu'' seçenekleri arasından ''
Anadolu Ajansı'' adında birleşti.
Kafile, Ankara'ya 1
Nisan 1920'de ulaştı. Yunus Nadi'nin ifadesiyle ''4 veya 5 Nisan akşamı''
Mustafa Kemal Paşa'nın karargahı ''
Ziraat Mektebi''nde (şimdi Devlet
Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü), yemekten sonra Anadolu Ajansı'nın kurulmasından söz açıldı. Toplantının sabahı Anadolu Ajansı'nın kuruluşu gerçekleştirildi.
Mustafa Kemal, Milli Mücadele ateşini tutuşturduğunu bütün yurda gönderdiği ''
Tarihi Genelge'' ile Anadolu Ajansı'nın kuruluşunu duyurmakla kalmadı; girişilen mücadelenin iç ve dış kamuoyuna duyurulmasının önemine de işaret etti.
Anadolu Ajansı'nın ''yavaş yavaş bir şirkete intikali'' 1924 yılı
bütçe yasası görüşmelerinde gündeme geldi. 1 Mart 1925'te ''Anadolu Ajansı Türk
Anonim Şirketi'' kuruldu.
-Belli başlı öteki olaylar-
2 NİSAN
1805- Masal yazarı H. Christian Andersen doğdu.
1891- Ünlü devlet adamı ve tiyatrosever Sadrazam Ahmet Vefik
Paşa öldü. Batılı anlamda tiyatronun yerleşmesi için çalışan
Ahmet Vefik Paşa, 1823 yılında doğdu. ''Tarih Felsefesi'',
''Türk Şeceresi'', ''Kısa
Osmanlı Tarihi'' gibi eserleri yazdı.
Moliere'den
Türkçeye kazandırdığı ''Zor
Nikah'' ve ''Zoraki
Tabib'', en beğenilen eserlerindendi.
1948-
Yazar Sabahattin Ali,
Bulgaristan sınırını geçmeye
çalışırken, kılavuzu Ali
Ertekin tarafından öldürüldü. 28
Aralık'ta tutuklanan Ertekin'in cezası indirime uğradı; aynı
yıl çıkan af yasasıyla da serbest bırakıldı.
1948- Ankara'da
Opera binası, Cumhurbaşkanı İsmet
İnönü'nün
katıldığı törende, Adnan Saygun'un ''
Kerem ile Aslı'' operasıyla
perdelerini açtı.
1960- Kayseri'ye giden
CHP Genel Başkanı İsmet İnönü'nün
bulunduğu
tren, valinin emriyle durduruldu. Zorlukla yoluna
devam eden İnönü, Kayseri'de 50 bin kişi tarafından karşılandı.
1965- BM Genel Sekreteri U-Thant,
Türkiye'nin,
Kıbrıs özel
temsilcisi Golo Plaza'nın görevine son verilmesi isteğini
reddetti.
1971-
Başbakan Nihat Erim, reform programını TBMM'ye sundu.
1976- İlk Türk
Turizm Kurultayı İstanbul'da toplandı.
1976-
Doğubayazıt ve çevresindeki 4.8 büyüklüğündeki depremde
5 kişi öldü, 80 ev yıkıldı.
1987- İstanbul'da yapılan ECO toplantısında, Türkiye,
Pakistan ve
İran uzaya ortak bir
haberleşme uydusu fırlatmayı kararlaştırdı.
2001- Yasa dışı İBDA/C örgütü lideri ''
Salih Mirzabeyoğlu''
takma adlı Salih
İzzet Erdiş, ''
Anayasal düzeni
silah zoruyla
değiştirmeye kalkışmak'' suçundan idam cezasına çarptırıldı.
2001-
İş adamı Ayhan Şahenk
vefat etti.
2005- Eski
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı
İhsan Topaloğlu
90 yaşında öldü.
2007-
Anavatan Partisi Grup Başkan
vekili ve
Gaziantep
Milletvekili
Ömer Abuşoğlu, Osmaniye'de geçirdiği
trafik kazasında öldü.
2008-
İstiklal Savaşı'nın hayattaki iki gazisinden biri olan
Eskişehirli Yakup Satar, 110 yaşında vefat etti.
2009- TRT'nin
Ermenice radyosu yayına başladı.
2010- Şarkıcı Metin
Şentürk,
İngiliz görme engelli Mike Newman'a ait
284 kilometrelik ''Dünya
Engelliler Hız Rekoru''nu, 303.62 kilometre ile kırdı.
3 NİSAN
1906- Lumiere kardeşler renkli fotoğrafı
icat etti.
1930- Türk kadınlarına belediye
seçimlerinde seçme ve seçilme
hakkı tanıyan yeni Belediyeler Kanunu kabul edildi.
1937- 1961'e kadar, Türkiye'nin tek
demir çelik üreticisi olarak
kalan ve
Cumhuriyet rejiminin ilk önemli sanayi hamlesi olarak
değerlendirilen
Karabük Demir Çelik Fabrikalarının temeli,
Başbakan İsmet İnönü tarafından, Zonguldak'ın Karabük köyünde,
Soğanlı ve Araç çaylarının birleştiği arazide atıldı. Böylece
Karabük'te, Türkiye'nin ilk ağır sanayi hamlesi başlatıldı.
1948- ABD Başkanı Harry S. Truman,
ekonomik yardımları içeren
Marshall Planı'nı imzaladı.
1954- Adana'da, Devlet Havayolları'na ait
uçak düştü, 25 kişi
öldü. Kazada
arkeolog, felsefeci ve
siyaset adamı Remzi
Oğuz
Arık da 55 yaşında yaşamını yitirdi.
1960- Moskova'da Bolşoy
Tiyatrosu'nda sahneye çıkan opera
sanatçısı
Leyla Gencer, Verdi'nin La Traviata adlı yapıtında
büyük başarı kazandı.
1963- 27
Mayıs, ''
Hürriyet ve Anayasa Bayramı'' ilan edildi.
1967- Cumhurbaşkanı
Cevdet Sunay, Başkan Johnson'un davetlisi
olarak ABD'ye gitti. Sunay'ın gezisinin ilk gecesinde
Türkiye'nin
Washington Büyükelçiliği binasına
bomba atıldı.
1992- Şair Necdet Evliyagil, Ankara'da öldü. 1926'da
İstanbul'da doğan ve 1973-1977 arasında Ankara Milletvekilliği
yapan Evliyagil, Ajans Türk matbaasını kurdu ve aynı adlı
derginin başyazarlığını ve yöneticiliğini üstlendi.
1992- Ankara'nın
Çankaya Kaymakamlığına vekil olarak atanan
Azize Düşer, Türkiye'nin ilk kadın kaymakamı oldu.
2007-
Gazeteci Ayhan Yetkiner 78 yaşında İstanbul'da vefat etti.
2007- Müzayede şirketi Christie's'in düzenlediği açık artırmada,
2,7 milyon dolara satılan Antonius Stradivari imzalı
keman, en
pahalı ikinci
müzik enstrümanı oldu.
2007- Doğal
doğum kontrolü yönteminin mucidi John Billings
89 yaşında öldü.
4 NİSAN
1929- İstanbul'da düzenlenen ''Yerli Malı Kullanma ve Koruma''
toplantısında,
gençlik,
yerli malı kullanmaya
yemin etti.
1949- Washington'da ABD,
Belçika,
Danimarka,
Fransa,
Lüksemburg,
Norveç ve
Portekiz,
Kuzey Atlantik Paktı Örgütü'nün (NATO)
kuruluşunu onaylayan antlaşmayı imzaladılar.
1953- Türk Deniz Kuvvetlerine bağlı
Dumlupınar denizaltısı, NATO
manevralarından dönerken
Çanakkale Boğazı'nda Naboland adlı
İsveç gemisiyle çarpışarak battı, 81 Türk denizcisi şehit oldu.
1966- Fransa'da NATO üslerine karşı çıkılınca Türkiye'deki
üslerin durumu gündeme getirildi. Başbakan Süleyman
Demirel,
''Türkiye'de
Amerikan üssü yoktur, tesisi vardır.'' dedi.
1968- ABD'li
sivil haklar savunucusu Martin Luther King,
Memphis'te uğradığı suikastta öldü.
1973- Türkiye'nin
Paris Büyükelçiliği ile THY bürosu, iki Ermeni
terörist grubunun saldırısına uğradı. Olayda can kaybı olmadı.
1974- Türk Hükümeti,
Yunan karasularının 12 mile çıkarılmasını
kabul etmeyeceğini, Ege'nin bir Yunan gölü haline getirilmesinin
söz konusu olamayacağını, diplomatik kanallarla Yunanistan'a
bildirdi.
1979- Pakistan'ın devrik başbakanı Zülfikar Ali Butto idam edildi.
1985- Balıkesir'de eğitim uçuşu yapan bir uçak, Marangozlar
Sitesi'ne düştü. Uçağın iki pilotu ile 14 kişi öldü, 21 kişi
yaralandı.
1991- Özel üniversitelere şartlı izin verildi.
1997-
Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı
Alparslan Türkeş
vefat etti.
2001-
Yargıtay 6.
Ceza Dairesi, İtalya'dan Türkiye'ye iade
edilen
terörist Mehmet Ali Ağca'nın
gasp suçundan 7 yıl, 2 ay
ağır
hapis cezasına mahkum edildiği kararı onadı.
2010- TRT'nin
Arapça kanalı TRT El Türkiye yayına başladı.
5 NİSAN
1453- Fatih Sultan Mehmet'in donanması İstanbul sularına geldi.
1900- 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı'ndaki ''Plevne Direnişi''
ile tanınan Gazi Osman Paşa öldü.
1930- Hindistan'da 300 millik yürüyüşünü tamamlayan Mahatma
Gandhi, Dandi sahiline ulaştı.
1941-
Anıtkabir için açılan proje yarışması sonuçlandı;
Emin Onat ve Orhan Arda'nın önerdikleri proje seçildi.
1946- Missouri zırhlısı, ABD'de ölen Türkiye'nin Washington
Büyükelçisi
Münir Ertegün'ün naaşını İstanbul'a getirdi.
1974- 11
Eylül 2001'de düzenlenen saldırı sonucu iki kulesi de
yıkılan Dünya
Ticaret Merkezi binası açıldı. Yapımına 1970'te
başlanan ve 37 milyon dolara mal olan binanın mimarı Minuori
Yamasaki idi.
1976-
Tayvan Lideri Çan Kay Şek 88 yaşında öldü.
1983- CHP eski genel başkanı Bülent Ecevit'e
yurt dışına çıkış
izni verildi. Ecevit
Sosyalist Enternasyonal toplantısı için
Portekiz'e gitti.
1984-
Cidde Şam seferini yapan bir
yolcu uçağı,
Suriye uyruklu
bir hava korsanı tarafından kaçırılarak Yeşilköy'e indirildi.
1993- Yazar Feyyaz Kayacan 74 yaşında öldü.
1994- ''5 Nisan
Ekonomik Önlemler Paketi'' uygulamaya konuldu.
1999-
Bingöl Valisi Süleyman Kamçı'ya
bombalı saldırıda
bulunuldu. Olayda bir kişi öldü, 20 kişi yaralandı. İntihar
saldırısını gerçekleştiren terörist parçalanarak öldü.
2008- Amerikalı aktör Charlton Heston, 84 yaşında yaşama
veda etti.
2009- ABD Başkanı Obama, resmi ziyaret için geldiği Türkiye'de
liderlerle görüştü ve TBMM'de konuştu, dini
toplum temsilcileri
ile bir araya geldi.
6 NİSAN
1326- Orhan Bey, kuşatma altında tutulan
Bursa'yı
Bizanslılardan aldı. Bursa, 1326-1361 arasında Osmanlılara
başkentlik yaptı.
1896- İlk
modern olimpiyat oyunları Atina'da başladı.
1909- İlk basın şehidi: Serbesti gazetesinde, İttihat ve
Terakki Cemiyeti karşıtı yazılar yazan Gazeteci Hasan Fehmi,
Galata Köprüsü'nde kurşunlanarak öldürüldü.
1909-
Kaşif Robert E. Peary, Kuzey Kutbu'na giden ilk insan oldu.
1917- ABD, Almanya'ya savaş ilan etti ve I. Dünya Savaşı'na
müttefiklerin yanında girdiğini açıkladı.
1920- Anadolu Ajansı kuruldu. Heyeti Temsiliye Reisi Mustafa
Kemal Paşa, kuruluşunu duyurduğu
genelgesinde; AA'nın hiç ödün
vermediği ilkelerini de tarihe geçirdi: ''Doğru, tarafsız,
hızlı habercilik.''
1933- ''Güzellik Kraliçesi'' Nazire Hanım,
Fenerbahçe'nin
kuruluş yıl dönümünde, Fenerbahçe-Boçkay maçının başlangıç
vuruşunu yaptı.
1939-
İngiltere, Fransa ve
Polonya, saldırı durumunda
yardımlaşma için Paris'te bir antlaşma imzaladı.
1941- Mihver devletleri Yugoslavya'yı işgal etti. Almanlar
Yunanistan'a girdi, Türk deniz sınırına kadar Doğu Akdeniz'i
savaş bölgesi ilan etti. Türkiye, bunun üzerine
Edirne ve
Uzunköprü'de
demir yolu köprülerini havaya uçurdu.
1953- Türkiye Genç Milli
Futbol Takımı, dünya üçüncüsü oldu.
1956-
Hayat mecmuasının ilk sayısı çıktı.
1971- Rus besteci İgor Stravinsky öldü.
1972- Ankara'da Kıbrıs Türk Temsilciliği kuruldu.
1972-
Anayasa Mahkemesi,
Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin
İnan'ın idam kararlarını usulden iptal etti. TBMM'nin idamları
yeniden görüşeceği açıklandı.
1973-
Kontenjan Senatörü
emekli Amiral Fahri Korutürk,
15. turda 365 oyla Türkiye'nin Altıncı Cumhurbaşkanı seçildi.
1979- Türk
atlet Veli Ballı, Atina'da düzenlenen uluslararası
maratonda birinci oldu.
1980- Görev süresi sona eren Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk,
Çankaya Köşkü'nden ayrıldı. Yerine
Cumhuriyet Senatosu Başkanı
İhsan Sabri Çağlayangil vekalet etmeye başladı.
1988- Endonezya'da yapılan Camel Trophy yarışmasını Türkiye'yi
temsil eden Ali Deveci-Galip Gürel ekibi kazandı.
1992- Amerikalı bilimkurgu yazarı Isaac Asimov öldü.
1994-
Ruanda Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana ve Brundi
Devlet Başkanı Cyprien Ntaryamira'nın bindikleri uçak, bir
roket saldırısı sonucu düştü. Suikastın ardından iki ülkede
yaşayan Hutu ve Tutsi kabileleri arasında çıkan çatışmalar,
yaklaşık bir milyon kişinin katledilmesiyle sonuçlandı.
1999- Gazeteci yazar Gülçin Telci İstanbul'da öldü.
2000- Eski
Tunus Lideri Habib Burgiba 96 yaşında öldü.
2009- İstanbul Gösteri Merkezi, çıkan
yangın nedeniyle kullanılamaz
hale geldi.
2011- - Hükümete, bazı konularda
kanun hükmünde
kararname çıkarma
yetkisi veren tasarı yasalaştı. Düzenlemeyl
e devlet bakanlıklarının yerine
''ekonomi'', ''iç ve
dış ticaret'', ''
gençlik ve
spor'' ile ''
aile, özürlüler, çocuklar,
kadınlar ve sosyal yardım'' konularında 4 bakanlık kuruldu.
7 NİSAN
1600- Divan Edebiyatının en ünlü
şairlerinden Baki öldü.
1789- Sultan I.
Abdülhamid öldü; III. Selim
tahta çıktı.
1827- İngiliz kimyager John Walker'in buluşu kibrit,
İngiltere'de piyasaya sürüldü.
1938- Yıldız Sarayı'nda ''
Balkan Basın Birliği Kongresi'' ve
''Balkan Antantı Ekonomik Konseyi'' çalışmalarına başladı.
1948- BM'ye bağlı olarak Dünya
Sağlık Örgütü (WHO) kuruldu.
1960- CHP Genel Başkanı İsmet İnönü'nün Kayseri'de 2 Nisan'da
karşılaştığı engelleme nedeniyle bazı subaylar ordudan
istifa etti.
1963- Yugoslavya'da ''Sosyalist Cumhuriyet'' ilan edildi.
1969- İstanbul
Şehir Tiyatroları sanatçıları ''hak yürüyüşü'' yaptı.
1978- Muğla'nın
Yatağan ilçesinde
termik santral temeli atıldı.
1978- Türkiye'nin ABD'den aldığı 40 Phantom savaş uçağından
ikisi Eskişehir'de teslim edildi.
1978-
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi
Doç. Dr. Server Tanilli silahlı saldırı sonucu
felç oldu.
1979- Türkiye Emekçi Partisi Genel Başkanı Mihri Belli'ye
silahlı saldırıda bulunuldu.
1980- Türk tiyatrosunun ünlü sanatçılarından Muammer
Karaca öldü.
1983- Türkiye'nin ilk kadın milletvekillerinden Fakhiye Öymen öldü.
1987- Altı yıl süren
Milliyetçi Hareket Partisi davası bitti.
Genel Başkan
Alparslan Türkeş, 11 yıl 10 ay hapse mahkum edildi.
1991- Emekli
Tümgeneral Memduh Ünlütürk,
terör örgütü Dev-Sol
tarafından öldürüldü.
1999- Hacıları almak için Cidde'ye gitmek üzere Adana'dan
havalanan THY'ye ait
Trakya uçağı, kalkışından kısa süre sonra
düştü. Yolcusu bulunmayan uçağın 6 kişilik mürettebatı öldü.
2005- Besteci
Melih Kibar 54 yaşında vefat etti.
2010- Kırgızistan'da
darbe: Devlet Başkanı Kurmanbek Bakıyev başkent
Bişkek'ten kaçtı, geçici hükümetin başına eski
Dışişleri Bakanı
Roza
Otunbayeva getirildi.
2011- Japonya'nın kuzeydoğu kıyısında 7,4 büyüklüğünde deprem oldu.
Depremde 2 kişi öldü, 100'den fazla kişi yaralandı.
8 NİSAN
MÖ 563- Budizmin kurucusu Gautama Buddha doğdu.
1830-
Avrupa ülkeleri, Osmanlı İmparatorluğu'ndan, bağımsız
Yunan devletini onaylamasını istedi.
1923- Mustafa Kemal ''9 Umde''yi açıkladı. Anadolu ve Rumeli
Müdafaai Hukuk Cemiyeti'nin seçim bildirisi niteliğindeki bu
ilkelerin başında ''
Egemenlik Ulusundur'' gelmekteydi.
İlkeler arasında ''öğretimin birleştirilmesi'' de bulunuyordu.
1924- Şeriye mahkemelerini kaldıran yeni Mahkemeler Teşkilatı
Kanunu TBMM'de kabul edildi. Kadıların yerini hakimler aldı.
1956-
Seyhan Barajı hizmete girdi.
1959- Siyasetçi, yazar Şefik Hüsnü Değmer 72 yaşında öldü.
1973- Modern sanatın devi, çağdaş resim sanatının en ünlü
temsilcisi Pablo
Picasso 91 yaşında Paris'te öldü.
1982- Ottawa Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri Kani
Güngör, Ermeni
terör örgütü ASALA'nın saldırısında ağır yaralandı.
1985-
Kadro dergisinin kurucularından, yazar Vedat Nedim Tör
88 yaşında öldü.
1999-
Hakkari Valisi Nihat Canpolat'a,
Yüksekova ilçesinde
bombalı saldırı düzenlendi. Canpolat saldırıdan
küçük
sıyrıklarla kurtuldu, şoförü öldü, yedi kişi yaralandı.
2000- Türkçe Konuşan Ülkeler Zirvesi Bakü'de yapıldı.
2002- Tiyatro sanatçısı Savaş Yurttaş Ankara'da öldü.
2004- Eski
Sağlık Bakanı Doğan Baran
tedavi gördüğü
Başkent
Üniversitesi Hastanesinde 75 yaşında vefat etti.
2005- Papa II Jean Paul, cenaze töreninin ardından defnedildi.
Törende Türkiye'yi Başbakan Recep
Tayyip Erdoğan temsil etti.
2006- Almanya'nın Kiel kentindeki profesyonel
boks unvan
maçlarında; erkekler ağır sıklette
Sinan Şamil Sam Brezilyalı,
bayanlar hafif sıklette de Hülya
Şahin İngiliz rakiplerini
yenerek ''Kıtalar Arası Şampiyon'' unvanlarını aldı.
2007-
Bilim adamlarının yeryüzündeki tüm canlı türlerini
listeleme çalışmalarının altıncı yılında listelenen türlerin
sayısı 1 milyonu geçti.
2010- Seçim Kanunu'nda yapılan değişiklikle Türkçe dışındaki
dillerde propagandaya hapis cezasını kaldıran
düzenleme
TBMM'de kabul edilerek, yasalaştı.