Yönetmelik, zararlı organizma taşıyıcısı olabilecek bitki, bitkisel etiket' title='ürün haberleri'>ürün ve diğer maddeler ile bunları üreten, ithalatını ve ticaretini yapan ve depolayanları kayıt altına almak, bu materyallerin hareketlerini izlemek, herhangi bir zararlı organizmaya rastlanması durumunda kaynağı bulunarak gerekli tedbirleri almaya yönelik usul ve esasları düzenliyor. Tarım ve Köyişleri Bakanlığının hazırladığı, Bitki Pasaportu Sistemi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmeliğin, Prunus L. (taş çekirdekliler), Malus Mill. (elma), Pyrus L. (armut) fidanı üreticileri için ilgili hükümleri yayımı tarihinden itibaren üç ay sonra, yönetmeliğin diğer hükümleri 1 Aralık 2011'de yürürlüğe girecek. Buna göre, bitki pasaportu uygulaması, 3 ay sonra Malatya, Elazığ, Şanlıurfa illeri sınırları içerisindeki alanlarda özellikle kayısının belirli hastalıklara karşı korunması amacıyla; belirli üretim materyallerinin sevkiyatında başlatılacak. Yönetmelik kapsamında bitki pasaportu ile hareket edecek bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler, yönetmelik eki olarak yayımlandı. Buna göre yönetmelik ekinde yer alan bitkilerin, canlı bitkileri ile bunların derin dondurulmamış meyve ve sebzeleri, yumrular, soğansılar, soğanlar ve rizomlar, kesme çiçekler, yapraklı dallar, budama artığı yapraklar, yapraklar, bitki doku kültürleri, canlı polen, göz, kalem ve çelik gibi canlılığını koruyan belirli parçaları ile dikim amaçlı olan botanik tohumları, yönetmelik kapsamında işlem görecek. Yönetmelikte belirlenen bitki sağlığı standartlarını ve özel şartların karşılandığını gösteren bitki ve bitkisel ürünler için bitki pasaportu düzenlenecek. Bitki pasaportu, ''Yönetmelikte belirlenen bitki sağlığı standartlarının ve özel şartların karşılandığını gösteren, çeşitli bitki ve bitkisel ürünler için standart hale getirilmiş, bakanlıkça belirlenen usullere uygun olarak hazırlanan ve bakanlık veya bakanlıkça yetkilendirilenler tarafından düzenlenen resmi etiketi veya belirli ürünler için bakanlıkça kabul edilen etiket dışındaki işareti'' ifade ediyor. -KENDİ İHTİYACI İÇİN ÜRETİM YAPANLAR VE YEMEKLİK PATATES BİTKİ PASAPORTUNDAN MUAF Kendi ihtiyacı için üretim yapan ve ticari bir amaç gütmeyen üreticilerin kayıt altına alınma ve bitki pasaportu kullanma zorunlulukları bulunmuyor. Yemeklik patates, bitki pasaportundan muaf tutulurken, nihai tüketicilere satışını yapanlar da kayıt altına alınmayacak. Yönetmelik kapsamındaki bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler ile yemeklik patates üretimini, ithalatını, depolamasını ve ticaretini yapacak olanlar ''operatör'' olarak adlandırılırken, bunlara, gerekli bilgi ve belgelerle il veya ilçe müdürlüklerine başvurarak kayıtlarını yaptırma zorunluluğu getirildi. Kayıt öncesinde üretim yerlerinde veya sahalarda bitki sağlığı kontrolleri gerçekleştirilecek. Üretim yerlerinde veya yakınlarında makroskobik kontroller yapılacak. Toprakta yaşayan karantinaya tabi zararlı organizmaların tespiti amacıyla talimatlara uygun olarak üretim yerinden toprak ve/veya üretim harcı örneği alınacak. Gerekli hallerde alandan veya civardan bitki örnekleri alınacak. Alınan örnekler etiketlenerek analiz için laboratuvara gönderilecek. Ofis şartları incelenecek ve sorumlu bir kişinin olup olmadığı kontrol edilecek. Herhangi bir eksikliğe rastlanılmaması ve analiz sonuçlarının temiz çıkması durumunda kayıt işlemi gerçekleştirilerek operatöre bir kayıt numarası verilecek. Operatörlerden, kayıt altına alınanların uymaya mecbur olduğu hususları içeren taahhütname alınacak. -YEMEKLİK PATATES OPERATÖRLERİNE YÖNELİK ÖZEL DÜZENLEME Halk arasında ''patates kanseri'' olarak bilinen patates hastalığının ve diğer hastalıkların yayılmasını önlemek üzere, yemeklik patates konusunda yönetmelikte özel hükümlere yer verildi. Buna göre, yemeklik patates üretimini, ithalatını, depolamasını ve ticaretini yapacak operatörler, kayıt altına alınacak ve kayıt numarası verilecek. Yemeklik patates üretimini, ithalatını, depolamasını ve ticaretini yapacak operatörler gerekli bilgi ve belgelerle il-ilçe müdürlüklerine başvurarak kayıt yaptıracak. Kayıtlı yemeklik patates üreticileri, her üretim sezonunda üretime başlamadan önce üretim yeri ile ilgili bilgi ve belgelerle il-ilçe müdürlüklerine başvuracak. Yemeklik patates üreticileri, aynı parsele 3 yılda bir defa dikim yapacak. Yemeklik patateslerin dolaşımında ambalajların üzerine veya ürün dökme ise ürüne eşlik eden sevk irsaliyesi veya faturaya operatör kayıt numarası yazılacak. -OPERATÖRLERİN SORUMLULUKLARI Kayıt altına alınan operatörler, yönetmelik kapsamındaki bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin üzerinde yetiştirildiği, üretildiği, depolandığı, saklandığı veya kullanıldığı ya da başka şekillerde bulunduğu tesislerin güncel planını tutacak. Bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin alımı, satımı ve üretimi ile ilgili kayıtları tutacak ve bu kayıtları en az 3 yıl süreyle saklayacak. Satın alınan bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelere ait bitki pasaportları ile basılan bitki pasaportlarına ait bilgi ve belgeleri en az bir yıl süreyle saklayacak. İhtiyaç olduğu aşamada ilgili müdürlükten teknik destek almak suretiyle kendi iç kontrollerini yaparak, yönetmelikte listelenmiş olan veya herhangi bir bilinmeyen zararlı organizmaya rastlanılması durumunda tarım il-ilçe müdürlüklerine ivedilikle bilgi verecek. Yıllık olarak bitki ve bitkisel ürünlerin miktarını ve üretimlerinin durumunu veya değişiklikleri il-ilçe müdürlüklerine bildirecek. -BİTKİ PASAPORTLARININ BASIMI VE KULLANIMI Yönetmelik kapsamındaki bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelere bitki pasaportu eşlik edecek. Yönetmelikte, hareket yasağı getirilen zararlı organizmalar listelenirken, bu zararlı organizmalarla bulaşık bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler ile özel şartları sağlamayan söz konusu ürünlerin hareketi de yasaklandı. Bitki pasaportu bir etiketten ibaret ise ''Bitki Pasaportu'' ibaresi, ülke kodu (TR), sorumlu resmi kurum veya ayırt edici kodu, kayıt numarası, seri numarası, botanik ismi, ürün miktarı, korunmuş bölge kodu (ZP) (Bitkiler veya bitkisel ürünler korunan bölgeye gönderilecekse), ikame pasaport (RP) (Orjinal pasaport yeniden düzenlenmiş ise menşei kayıt numarası), orijin (İthal edilmiş ise) bilgileri yer alacak. Bitki pasaportu, bir sevkiyatın en küçük birimini temsil eden bitkilere, ambalajlarına veya bunları taşıyan araca iliştirilecek ve tekrar kullanılmayacak. Yırtık, tasdikli olmayan değişiklikler içeren, yanlış yazılan ve okunamayan, bilgileri eksik olan, çevre şartlarından dolayı yıpranan veya dikkatsizce yazılan pasaportlar geçersiz sayılacak. Bitki pasaportu, tamamen büyük harflerle veya daktilo yazısıyla doldurulacak. Bitki pasaportunun basımı ve/veya depolanması, ilgili müdürlük ya da yetkilendirilen operatörler tarafından düzenlenecek. Bitki pasaportu basma işlemi, operatörün belirli şartları sağlaması ve müdürlüklere başvurusu üzerine gerçekleştirilecek. Kayıtlı operatörler bitki pasaportu basma yetkisi için faaliyet gösterdiği yerdeki müdürlüğe müracaatta bulunacak. İlgili müdürlük, yerinde yaptığı denetim sonucunda kayıtlı operatöre, yönetmelikte listelenmiş olan bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler, zararlı organizmalardan ari ise ve yönetmelikte belirtilmiş olan özel şartlar yerine getirilmiş ise bitki pasaportu basma yetkisi verecek. Yetkilendirme bir yıl süre ile geçerli olacak. Yönetmelik kapsamındaki bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler ithal edilmiş ise; bitki pasaportu, ithalat işlemini gerçekleştiren müdürlükçe veya yetkilendirilen operatörce basılacak. Bitki pasaportu, ithalat işlemi gerçekleştikten sonra düzenlenecek. İthal olan bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler korunmuş bölgelere gönderilecek ise korunmuş bölgenin şartlarını sağladıktan sonra bitki pasaportu düzenlenecek. -KORUNMUŞ BÖLGELER Bitki pasaportuna konu olan bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin parçalara ayrılması veya birleştirilmesi durumunda ''ikame bitki pasaportu'' düzenlenecek. İkame bitki pasaportu, operatörün başvurusu üzerine, sorumlu müdürlüklerce veya bitki pasaportu basımına yetkili olan operatörler tarafından düzenlenecek. Yönetmelik ile ''Korunmuş Bölgeler'' ve bu bölgelerle ilgili özel şartlar belirlenirken, bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin belirlenen korunmuş bölgelere girişine, zararlı organizmalardan ari olmaları ve yönetmelik eklerindeki şartları taşımaları ve bitki pasaportu bulundurmaları şartıyla izin verilecek. Gerekli şartları sağlamayan bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin korunmuş bölgeye veya korunmuş bölgeler arasında hareketine izin verilmeyecek. Kayıtlı operatörlerin belgeleri yılda en az bir defa kontrol edilecek. Operatörlerin kayıt ve bitki pasaportu ile ilgili saklamak zorunda olduğu belgeler kontrol edilecek. Yapılan makroskobik kontroller esnasında herhangi bir semptoma rastlanması durumunda operatör, müdürlükçe ön görülen önlemleri alacak. Zararlı organizma ile bulaşık olduğu tespit edilen bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelere, masrafı sahibine ait olmak üzere, gerekli bitki sağlığı önlemleri uygulanacak. Uygulanan önlemler sonucunda zararlı organizma yayılma riski ortadan kalktığında bitki pasaportu ile nakline ilgili müdürlük izin verebilecek. Zararlı organizma ile bulaşık olduğu tespit edilen bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler, bitki sağlığı önlemlerinin yeterli olmadığı ve zararlı organizmaların yayılma riskinin devam ettiği durumlarda ilgili müdürlüğün gözetiminde operatör tarafından imha edilecek. Zararlı organizmanın yayılma riski ortadan kalkıncaya kadar, üreticinin faaliyetlerinin bir kısmı veya tamamı yasaklanacak. Bitki pasaportu ile ilgili veri ve kayıtlar, KKGM ve tarım il-ilçe müdürlüklerince tutulacak. Yönetmelikte, bu konu ile ilgili görevler de sayıldı. Bakanlık tarafından yetkilendirilen bitki sağlığı kontrolörleri; tarla, bağ, bahçe, fidelik, fidanlık, mera ve kültüre elverişli olsun olmasın her türlü arazide ve silo, ambar, nakliyat ambarları, çırçırlama, tohum ve dane ayıklama yerleri, değirmenler, un ve çeltik fabrikaları ve bunlar gibi bitki ve bitkisel ürün bulundurulan, işlenen ve satış yapılan yerlerde resmi kontroller yapacak. Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar hakkında Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nda belirtilen yaptırımlar uygulanacak. Yönetmelikteki geçici madde uyarınca, daha önce ruhsat alan fidan, fide, süs bitkisi ve çiçek soğanı üreticileri bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde uyum sağlayacak. -KAYISI ÜRETİMİNE KORUMA Yönetmelikte, başta ''şarka virüsü'' olmak üzere kayısının hastalık ve zararlılardan korunması için, Malatya, Elazığ, Şanlıurfa illeri sınırları içerisindeki alanlar, taş çekirdekli bitkisel üretim materyalleri sevkiyatı ve hareketi açısından ''korunmuş bölgeler'' ilan edildi. Yönetmelik kapsamında bulunan L. (taş çekirdekliler), Malus Mill. (elma), Pyrus L. (armut) fidanı üreticileri için yönetmeliğin ilgili hükümleri yayımı tarihinden itibaren 3 ay sonra, diğer hükümleri 1 Aralık 2011 tarihinde yürürlüğe girecek. Söz konusu korunmuş bölgelerde, taş çekirdeklilere ilişkin bitkisel üretim materyallerinin sevkiyatı, 3 ay sonra ancak bitki pasaportu ile yapılabilecek. Yetkililer, şimdiye kadar bölgede bitkisel üretim materyallerinin sevkiyatı konusunda karantina tedbiri uygulandığını, bu tedbirlerin pasaport sistemine entegre edildiğini, bitki pasaportu uygulamasının, 3 ay sonra Malatya, Elazığ, Şanlıurfa illeri sınırları içeresindeki alanlarda başlatılacağını söyledi.