Türbesi her yıl 20 milyon kişi tarafından ziyaret edilen İmam Rıza'nın şehrinde, İslam alimi İmam-ı Gazali, şair Firdevsi, filozof, matematikçi, şair ve astronom Ömer Hayyam'ın da mezarları bulunuyor. THY Meşhed Müdürü Gürsel Ergül, İstanbul ile İran'ın Meşhed kenti arasındaki ilk uçuşun başladığı 15 Mart 2009'dan bu yana 35 bin yolcu ve 55 ton kargo taşıdıkları kaydetti. İran sivil havacılık otoritesinin 2010 yılında 8 milyon kişinin yurt içi ve yurtdışı havayoluyla taşınacağını tahmin ettiğine işaret eden Ergül, bu nedenle THY olarak haftada 5 olan seferleri yediye çıkarma planı yaptıklarını söyledi. Ergül, ''İlk yıl olmasına rağmen uçaklarımızın doluluğu yüzde 65 civarında. Meşhed Şiiler için önemli bir şehir. Bu nedenle insanlar ağırlıkla inanç turizmi için geliyor. Ancak yakın olduğu için Afganistan'da iş yapan Türk ve yabancı firmalar da THY uçaklarını tercih etmekte. İran'dan Türkiye'yi 2009 yılı sonuna kadar bir milyon 230 bin kişinin ziyaret etmesi bekleniyor.'' dedi. MİLYONLAR, İMAM RIZA TÜRBESİNE DUAYA GELİYOR İran'ın ikinci büyük şehri olan Meşhed, ipek yolu üzerinde bulunmasının yanında Şii inancının yaşandığı kutsal bir mekan. Meşhed, yediği üzümlerden zehirlenerek 817 yılında burada ölen Abbasi Halifeleri'nin mirasçısı ve On iki İmam'dan sekizincisi olan İmam Rıza kabrinin etrafında zamanla gelişti. İmam Rıza türbesini geçen yıl İran, Yemen, Irak, Hint ve Pakistan'dan 20 milyon kadar Şii ziyaret etti. Türbeye Şiiler dışında Sünni Müslümanlar da gelerek, peygamber torununun toruna dualar ediyor. Ziyaretçilerin, geleneksel olarak 'Meşhedi' yani 'yarım hacı' olduğuna inanılıyor. Kentin orta yerindeki türbenin çevresi zaman içinde; camiler, minareler, avlular, medreseler, kütüphane, üniversite, müze ve diğer yapılarla genişletildi. İmam Rıza kabrine dokunabilmek için yarışan Şiiler, namaz kılıp kadınlı erkekli ağlaşarak dualar ediyor. Cenazeler de defnedilmeden önce türbeye getirilip ağıtlar, dualar eşliğinde dolaştırıldıktan sonra mezarlığa götürülüyor. İranlı mollaların, bir vakıf aracılığıyla düzen, gelir ve giderini kontrol ettiği kutsal yerde, gönüllü olarak 8 binden fazla kişi hizmet ediyor. Altın ve gümüş kubbeleri, cam süslemeleriyle dikkat çeken İmam Rıza türbesi ve çevresi belli dönemlerde gül suyu ile yıkanıyor. Her Şii türbenin arkasındaki geniş mezarlıkta gömülmeyi şeref olarak görüyor. Ancak burada mezar yeri bulmak oldukça pahalı. Müslüman olan herkes İmam Rıza türbesini engelle karşılaşmadan ziyaret edebiliyor. Fakat, başka dinlerden ziyaretçiler 'Uluslararası İlişkiler Bürosu' aracılığıyla gezebiliyor. Türbe ve çevresinden sadece cep telefonu ile çekim yapılmasına izin veriliyor. Bütün kadınların 'Cadoor' adlı bir örtüyü giymeleri ise zorunluluk. İMAM-I GAZALİ, FİRDEVSİ, ÖMER HAYYAM'IN MEZARI BURADA Ayrıca Meşhed'e yakın Tus ve Nişabur şehirlerinde; eserleri ve fikirlerinden yüzlerce yıldır faydalanılan İslam alimi İmam-ı Gazali; şair Firdevsi; filozof, matematikçi, şair ve astronom Ömer Hayyam; şair, mutasavvıf, hekim ve eczacı Feridüddin Attar'ın mezarları da bulunuyor. Hacı Bektaş-ı Veli de yine Nişabur'da doğdu. İmam-ı Gazali, 53 yıllık hayatında 'Kimya-ı Saadet' ve 'İhya-ı Ulumuddin' başta 500'ün üzerinde eser kaleme aldı. Ehli sünnet alimi olan Gazali ömrü boyunca ilimle uğraşıp delil niteliğinde eserler verdiği için ''Hüccet-ül İslam' diye de tanındı. İran edebiyatının en önemli şairi Firdevsi, İran tarihini anlatan 60 bin beyitlik 'Şahname' adlı eseriyle biliniyor. Rubaileri (dörtlük) ile meşhur olan Ömer Hayyam ise şairliğin yanı sıra; fizik, metafizik, matematik, astronomi ve şiir konularında değişik eserler verdi. Hekim ve eczacı olmasından dolayı 'Attar' olarak bilinen Feridüddin Atar, aynı zamanda ünlü bir şair ve mutasavvıftı. Hz.Mevlâna, Şeyh Galip ve diğer mutasavvıflar tarafından yüceltilen Attar, günümüze kadar ulaşan 'Tuyûrnâme', 'Kuşlar Meclisi' (Simurg) adlı eserleri ile biliniyor. Anadolu Aleviliği'nin oluşumunda büyük çaba harcayan Hacı Bektaş Veli'nin doğum yeri yine Nişabur'da bulunuyor.