Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zati Vatansever, kenelerden korunmak için başta kene kovucu spreyler olmak üzere, kenelerin insana gelmesini caydıran sinek kovucuların kullanılabilineceğini ve kişisel tedbirler alınabilineceğini söyledi. Kenelerin, kanla beslendikleri için potansiyel hastalık bulaştırma özellikleri olduğunu anlatan Vatansever, şunları kaydetti: ''KKKA adı verilen virüsü taşıyan kene yaban hayatına bağımlı bir türdür. Yavru dönemini yerden beslenen tavşan ve kuş gibi küçük yaban hayvanlarının üzerinde geçirir. Ortalama 5 gün sonra toprağa düşer, 15 gün boyunca değişim geçirir, aç erişkin keneler haline gelir ve yanlarından kanını emecek bir hayvanın geçmesini bekler. Erişkin dönemini ise büyük çiftliklerde ya da yaban hayatı içindeki hayvanların üzerinde geçirir. Büyümek için kan emmek zorunda olan kene, hayvana tutunamazsa insana tutunur.'' -HAREKETSİZ DURAN İNSANA TUTUNUR- Vatansever, kenelerin, oturur ya da yatar pozisyonda hareketsiz duran insana tutunduğunu belirterek, ''İnsanın yaydığı titreşimleri, ısıyı ve karbondioksidi hisseder. Saklandığı yerden çıkıp, insana yönelir. Genellikle ayaktan tırmanmaya başlar ve kendine tutunacak yer arar'' diye konuştu. Yavruyken kan emdiği hayvandan virüs alan kenenin risk taşıdığını belirten Vatansever, bu kenelerin erişkinlik döneminde insana tutunduğunda KKKA'ya neden olabileceğini kaydetti. Vatansever, erişkinlik döneminde hayvana tutunan kenenin risk taşımadığını belirterek, ''Burada risk, hayvan üzerindeki keneyi sıktığınız zaman doğar. Eğer sıkarken keneyi patlatırsanız ve parmağınızda da bir çatlak varsa virüs size geçebilir'' dedi. -KENE KOVUCU SPREY- Kenelerden korunmak için, kene kovucu spreylerin çok etkili olduğunu ve önerdiklerini ifade eden Vatansever, spreylerin mutlaka kullanma talimatına göre kullanılması gerektiğini anımsattı. Vatansever, bu spreylerin binde 5 oranında ''permethrin'' maddesi içerdiğini belirterek, ''Bu madde, böcek öldürücü bir ilaçtır. Hayvanlar üzerinde ve tarımda kullanılır'' dedi. ''Permethrin'' maddesinin, kenelere karşı kişisel korunmada dünyada yaygın olarak kullanıldığını söyleyen Vatansever, bu maddeyi içeren kene kovucu spreylerin, asla doğrudan deriye kullanılmaması uyarısında bulundu. Spreyin, sadece giysilere uygulanabilineceğine anlatan Vatansever, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Kesinlikle doğrudan cilde uygulanmamalı. Yaban hayatının olduğu bölgelere gitmeden 1 gece öncesinden giysilerin dış yüzeyleri, botların ve çorapların dış kısımları spreyle nemlendirilmeli ve kurumaya bırakılmalı. Ertesi gün giyilmeli.'' Vatansever, spreyin, hassas bünyelerde alerjik bir etki yapabileceğini de belirterek, spreylenen kıyafetlerin içine ''içlik'' giyilebilineceğini ve elbise giyildikten sonra ellerin yıkanması gerektiğini söyledi. Spreyin, kenelerin sinir sistemini etkilediğini ve bir süre sonra felç ederek öldürdüğünü anlatan Vatansever, ''Spreylenmiş kıyafetin üstüne çıkan kene bir süre sonra felç olur ve ölür'' dedi. Spreylerin etki süresinin haftalarca sürdüğünü belirten Vatansever, bu işlemin elbiselere bir kaç haftada bir uygulanmasının doğru olduğunu bildirdi. -DİĞER ÖNLEMLER- Vatansever, kenenin fark edildiği anda çıkartılmasının doğru olduğunu belirterek, ''Keneler, sahip oldukları virüsü kan emdikçe verirler. O nedenle keneyi fark ettiğiniz anda çıkartmak gerekmektedir'' dedi. Keneyi çıkarırken doğru yöntemin kullanılması gerektiğini belirten Vatansever, şunları kaydetti: ''Kene, kesinlikle tırnak makasıyla kesilmeye çalışılmamalı, üzerine sigara ya da yanan kibrit basılmamalı, alkol ve petrol sürülmemeli. İnce uçlu pensle çıkartılmalı. Pens yoksa parmaklarınızla keneyi deriye yapıştığı en yakın yerden tutup, ters yönde sabit tutarak çıkartabilirsiniz. Ancak burada önemli olan, derinizin keneyle temas etmemesi. Bunun içinde ameliyat eldiveni kullanabilir, parmaklarınızın arasına gazete, yaprak gibi bir bariyer koyabilirsiniz.'' Keneden korunmak için, öncelikle yaban hayatının olduğu yerlere gidildiğinde, paçaların çorap içine konulmasını öneren Vatansever, ''Kene, yerden gelip paçanızın altından girdiğinde, siz fark edene kadar derinize tutunur'' dedi. Vatansever, sinek kovucu spreylerin de kullanılabilineceğini ifade ederek, ''Bunun kovucu değil, kenelerin gelmesini caydırıcı etkisi vardır. Etki süresi yaklaşık 32 saattir'' diye konuştu.