Rusya'da ünlü sivil toplum örgütü'ne kapatma kararı

Rusya Yüksek Mahkemesi Salı günü (28 Aralık) ülkedeki en eski insan hakları kuruluşu Memorial'ın kapatılmasına karar verdi. .

Kapatma kararının gerekçesi, Memorial'in web sitesinde ve basılı materyallerinde kendisini "yabancı ajan" olarak nitelemeyi reddetmesi. Mahkeme Memorial'in bu tutumuyla "yabancı ajan" yasasını defalarca ihlal ettiği gerekçesiyle kapatılmasına karar verdi.

Medyada ve kamuoyunda "yabancı ajan yasası" olarak bilinen yasanın açık adı "Yabancı Ajan İşlevi İcra Eden Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşların Faaliyetlerinin Düzenlenmesine İlişkin Rusya Federasyonu Mevzuatında Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa." Yasaya göre, yurt dışından bağış alan ve "siyasal etkinlik" gösteren "kar amacı gütmeyen kuruluşlar"ın kendilerini "yabancı ajan" olarak deklare etmeleri gerekiyor.

Yasa 2012'de Vladimir Putin tarafından imzalanarak yürürlüğe girmişti. Ancak etkin olarak uygulanmaya 2013'te Putin'in "iç işlerimize her türlü dolaylı ya da dolaysız karışılması, Rusya'ya, müttefiklerimize ve ortaklarımıza yönelik hangi biçimde olursa olsun baskı uygulanması kabul edilemez" şeklindeki demecinden sonra sıkıca uygulanmaya başladı.

Sivil toplum kuruluşları bu şekilde kaydedildikten sonra ek denetimlere tabi oluyor ve resmi yazışmalarına kuruluşun "yabancı ajan" olduğuna dair bir ibare eklemeye mecbur tutuluyorlar. Bu ibare, Rusça sözlük anlamında "yabancı temsilci" demeye gelse de, gündelik dilde Türkçe'de de olduğu gibi düpedüz "casus" olarak anlaşılıyor.

Hükümet yasayı ABD'de yabancı hükümetler adına lobicilik yapan kuruluşlara getirilen deklarasyon zorunluluğuna benzeterek savunuyor. Dünyanın