Moskova bir zamanlar uzay yolculuğunun öncülerinden biri olsa da - ilk insanı uzaya Rusya gönderdi - finansman eksikliği nedeniyle son yıllarda uzay keşiflerinde ve araştırmalarında büyük kazanımlar elde eden Çin ve ABD'nin gölgesinde kaldı.
Rus uzay ajansı Roscomos yaptığı açıklamada, Çin Ulusal Uzay Dairesi (CNSA) ile "Ay'ın yüzeyinde ve/veya yörüngesinde deneysel araştırma tesisi" oluşturmak için anlaşma imzaladığını kaydetti.
CNSA, projenin "tüm ilgili ülkelere ve uluslararası ortaklara açık" olduğunu söyledi.
Uzmanlara göre bu, Çin'in bugüne kadarki en büyük uluslararası uzay işbirliği projesi olacak.
Fransız haber ajansı AFP, "Moskova, uzay yarışında yeniden liderliği ele geçirmeye çalışıyor" yorumunu yaptı.
Bu yıl, Rusya ilk insanlı uzay uçuşunun 60. yıldönümünü kutluyor. Ülke, Sovyetler Birliği zamanında Nisan 1961'de Yuri Gagarin'i uzaya gönderdi ve onu iki yıl sonra uzaya çıkan ilk kadın Valentina Tereshkova izledi.
Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA), Rusya'dan bir ay sonra, Mayıs 1961'de Alan Shepard'ı Mercury-Redstone 3'e göndererek ilk insanlı uzay uçuşunu başlattı.
Ancak Moskova, son yıllarda Ay ve Mars keşiflerinde hem Washington hem de Pekin'in gerisinde kaldı.
Bu arada, Moskova ile daha yakın ortaklık arayan Çin, kendi başına başarılı bir uzay programı başlattı.
'Önemli anlaşma'
Çin geçen yıl Mars'a, şu anda Kızıl Gezegen'in yörüngesinde bulunan Tianwen-1 keşif aracını fırlattı.
Ve Aralık ayında, Ay'dan kaya ve toprak örneklerini başarılı bir şekilde Dünya'ya geri getirdi. Bu, 40 yılı aşkın bir süredir meydana gelen bu tür ilk görevdi.
Çin'in uzay programında uzmanlaşmış bağımsız bir analist olan Chen Lan, ortak Ay uzay istasyonunun "önemli" olduğunu söylüyor.
Lan, AFP'ye verdiği demeçte, "Bu, Çin için en büyük uluslararası uzay işbirliği projesi olacak, bu yüzden önemli" dedi.
Roscosmos Başkanı Dmitry Rogozin Twitter'da, CNSA Başkanı Zhang Kejian'ı Rusya'nın 1 Ekim'de yapılması planlanan ilk modern Ay'a iniş aracı Luna 25'in fırlatma törenine davet ettiğini yazdı. Bu, 1976'dan beri Rusya tarafından fırlatılacak ilk Ay aracı.
Mars'taki gözler
NASA ise, Perseverance uzay aracı ile şimdi gözünü Mars'a dikti.
Soğuk Savaş rakipleri Moskova ve Washington, aralarındaki az sayıdaki işbirliği alanlarından biri olan uzay çalışmalarında da işbirliği yapıyor.
Fakat Rusya, NASA'nın öncülüğünü yaptığı bir Ay keşif misyonuna katılmak isteyen ülkeler için, geçen yıl ABD öncülüğünde hazırlanan Artemis Anlaşması'nı imzalamadı.
Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın görev süresi sırasında açıklanan Artemis programı kapsamında NASA, 2024 yılına kadar ilk kadını ve bir sonraki erkeği Ay'a indirmeyi planlıyor.
Rusya geçen yıl Roscosmos'un, ABD şirketi Space X'in ilk başarılı görevinin ardından Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) insanlı uçuşlardaki tekelini kaybetmesiyle de darbe almıştı.
Elon Musk'ın sahibi olduğu SpaceX, modern uzay yarışında kilit bir oyuncu haline geldi ve 2023'te yapılması planlanan ve bir Japon milyoner tarafından finanse edilen bir seyahatle, Ay turizmini başlatma planlarını duyurdu.
Bir SpaceX Starship prototipi Mart ayında, 10 kilometre yüksekliğe tırmanmasının ardından, Teksas'a indi ve patladı. Test uçuşu, şirketin insanları Mars'a götürme konusundaki iddialı planının bir parçasıydı.
NASA, planlama halen ilk aşamada olsa bile, sonunda gezegene insanlı misyon göndermeyi planlıyor.
